DUURZAAM DOOR NORMANDIË (3): SCHIEREILAND COTENTIN

Met ruige kusten, een moerassig achterland en ingedommelde vissersdorpjes contrasteert Cotentin fel met de rest van Normandië. Het schiereiland draagt een lange geschiedenis met zich mee: van de Romeinen en Vikingen tot de landingen op het strand van Utah Beach. Maar het is vooral de overweldigende natuur die uitblinkt in dit uniek stukje Frankrijk. Voeg daar nog een uitstekende lokale keuken en het weg-van-de-massagevoel bij en je hebt een trip waarvan je nog lang nageniet.

Cherbourg, een stad die leeft op het ritme van de zee.

Wanneer we een wandeling maken door de haven van Cherbourg, zijn we meteen gewonnen voor deze stad. Vissersboten, yachten, container- en passagierschepen varen er af en aan. Cherbourg is al eeuwenlang een van de belangrijkste maritieme hotspots van Frankrijk. La Grande Rade is met 1500ha de op één na grootste artificële ankerplaats ter wereld. De bouw van deze 4km lange havenmuur werd gestart in 1783, er werd maar liefst 70 jaar aan gewerkt. Dat één van de drie grote Franse marinebasissen er is gevestigd, verbaast ons niks. Door z'n strategisch ligging werd de stad het decor van enkele opmerkelijke zeeslagen. Memorabel is de slag tussen de CSS Alabama en de USS Kearsarge in 1864, waarmee Cherbourg de enige plek buiten de VS is waar de Amerikaanse Burgeroorlog werd uitgevochten. Cherbourg leeft echt op het ritme van de zee en dat voelen we in elke uithoek.

Le Parapluie de Cherbourg.

790.000 Mijlen onder zee. Niet alleen de haven, ook de film 'Les Parapluies de Cherbourg' uit 1964 zette Cherbourg op de kaart. Het acteertalent van Catherine Deneuve én de meeslepende muziek van Michel Legrand plaatsten het romantische drama in het rijtje van de Franse klassiekers. Veel locaties uit de film kan je vandaag nog bezichtigen, zoals Quai Alexandre III waar sinds 1986 Le Parapluie de Cherbourg gevestigd is. Geïnspireerd door de film koos Jean-Pierre Yvon deze plek uit om super kwalitatieve paraplu's te maken. De ironie wil dat we de fabriek uitgerekend tijdens een stevige stortbui bezoeken. In hun chique boetiek waar het hele gamma wordt geëtaleerd, spatten de kleuren ons tegemoet. Elke paraplu wordt tot in het kleinste detail met de hand gemaakt en in windtunnels getest. Wie wil, kan er zelfs een op maat laten maken. Wie een paraplu voor het leven zoekt, is in Cherbourg aan het juiste adres.

Cité de la Mer, Cherbourg.

Onze wandeling brengt ons langs de mooiste gebouwen van de stad, zoals de Basilique Saint-Trinité en het in renaissancestijl opgetrokken Theatre Italienne. Maar het meest indrukwekkend is de Gare Transatlantique de Cherbourg, het grootste artdecogebouw van Frankrijk. Vanaf 1933 kwamen passagiers hier per trein toe, waar ze vervolgens via ijzeren loopbruggen vanuit het station rechtstreeks konden inschepen op de boot naar Amerika. Door de concurrentie van de luchtvaart nam het aantal reizigers vanaf de jaren '60 gestaag af, waardoor de terminal in 1975 in onbruik raakte. Vandaag herbergt dit immense stadsicoon dé bezienswaardigheid van Cherbourg: Cité de la Mer.

Cité de la Mer.

In de enorme inkomhal vergapen we ons aan een unieke collectie historische onderzeeërs die zelfs de verbeelding van Jules Verne overtreft. De expositie 'Titanic, retour à Cherbourg' in de bagageruimte van de oude terminal, voert ons terug naar het jaar 1912 toen de Titanic vanuit Southampton in Cherbourg aankwam en een stopover maakte op weg naar New York. 24, Achteraf gezien gelukkige Passagiers, verlieten het schip, 274 gingen er aan boord. Via gebruiksvoorwerpen, kajuitreplica's en getuigenissen van passagiers uit de 1e, 2e en 3e klasse, ontdekken we de sociale hiërarchie op het schip die z'n tijd perfect weerspiegelt. Bij de 17 aquariums, waaronder het gigantische 11m diepe Abyssal, nemen we een duik in de fascinerende wereld van de oceanen. Meer dan 1000 tropische vissen zwemmen er in een volume van maar liefst 350.000 liter. Zeedieren zoals kwallen, zeepaardjes en octopussen zien we in de kleinere aquariums waar we heel wat opsteken over het fragiele ecosysteem van de wereldzeeën.

Le Redoutable - Cité de la Mer.

Hét hoogtepunt van ons bezoek aan Cherbourg is de imaginaire reis die we maken aan boord van Le Redoutable, de Franse kernonderzeeër die na 20 jaar dienst in 1991 op het droge werd gezet. Het 128m lange zwarte gevaarte ondernam 51 missies van 70 dagen en legde een totale afstand van 790.000 mijlen onder zee af. Een audiogids voert ons langs een vrij claustrofobisch parcours over de drie dekken. We bezoeken o.a. de machinekamer, de commandopost, de stuurcabine en de torpedokamer met 16 kernraketten van elk 450 kiloton.

Torpedokamer, Le Rédoutable.

Er was een tandartspraktijk aan boord en voor noodgevallen zelfs een operatiekamer. De keuken werd bestierd door de beste chefs om de manschappen te verwennen tijdens hun intense missies. Le Redoutable werd bemand door twee 135 koppige ploegen die elkaar om de 70 dagen afwisselden. Om hun concentratie te garanderen, werden ze tijdens de hele missie afgesloten van alle nieuws uit de buitenwereld, zelfs van sterfgevallen in de familie. 70 Dagen met een enorme bemanning in een compacte onderzeeër, zonder enige vorm van privacy, het is een uitdaging die niet voor ons is weggelegd.

"Hét hoogtepunt van ons bezoek aan Cherbourg is de imaginaire reis aan boord van de Franse kernonderzeeër Le Rédoutable."

Phare de Gatteville.

Gatteville le Phare - Barfleur. Op weg naar onze volgende bestemming, Saint-Vaast-la-Hougue, volgen we de kustweg en maken we een tussenstop bij Phare de Gatteville, met 74,75m de hoogste vuurtoren van Europa na die van L'île Vierge in Bretagne. Het gevaarte, dat in 1835 in gebruik genomen werd, is volledig in granietsteen opgetrokken. De architect, Charles Morice de la Rue, voorzag nog enkele leuke eigenaardigheidjes. Zo telt de vuurtoren evenveel treden als er dagen, evenveel vensters als er weken en evenveel verdiepingen als er maanden in een jaar zijn. Bij de ingang staan we met ver achterover gebogen hoofd naar de top van de granieten reus te staren, klaar om de 365 treden, die als een spiraal naar boven leiden, op te lopen. Het is een pittige onderneming, maar de inspanning loont écht de moeite. Terwijl de wind ons boven om de oren waait, genieten we van een spectaculair panorama over de ruige Normandische kust. Een dreigende, dramatische lucht maakt het plaatje compleet.

"De vuurtoren van Gatteville telt evenveel treden als er dagen, evenveel vensters als er weken en evenveel verdiepingen als er maanden in een jaar zijn."

Barfleur bij laagtij.

De auto gaat opnieuw aan de kant in het naburige Barfleur, een idyllisch vissersdorp dat tot Les Plus Beaux Villages de France wordt gerekend. In de late middeleeuwen was Barfleur een van de belangrijkste havens van Normandië, het had zelfs een eigen scheepswerf. Bij de ingang van het haventje herinnert een medaillon op een rots er ons aan dat de Mora, het legendarische schip van Willem de Veroveraar, hier werd gebouwd. Een wandeling door het dorp leidt ons naar de 17e eeuwse, op een rots gebouwde Église Saint-Nicolas met haar vierkante toren. Vanaf de kerk genieten we van het mooie uitzicht op de zee en de twee vuurtorens van Gatteville. Tijd voor de lokale specialiteit 'Blonde de Harfleur' (wilde mosselen) te proeven hebben we jammer genoeg niet. Maar koffie en tarte tatin op het gezellige terras van Café de France is een smakelijk alternatief.

In Saint-Vaast-la-Hougue draait alles om oesters.

Saint-Vaast-la-Hougue. Als fervente oesterliefhebbers voelen we ons in Saint-Vaast-la-Hougue meteen thuis. Al sinds de 16e eeuw worden hier oesters gekweekt die bekend staan om hun nootachtige smaak. Vandaag telt het dorp, dat in 2019 door de Fransen werd uitgeroepen tot 'Village préféré des Français,' meer dan 30ha oestervelden, goed voor een oogst van 6.500 ton per jaar. Traktors met karrenladingen oestermanden rijden af en aan naar oesterbanken in de baaien waar kwekers zich in het zweet werken. Ook in het dorp heerst een gezellige drukte. In Rue de Verrue stappen we Maison Gosselin binnen, een onwaarschijnlijk mooie kruidenierszaak waar we een schat aan streekproducten vinden. Voor we de amfibieboot naar Ile Tatihou nemen, zetten we de tijd even stil op een terras met een bord oesters en een flesje witte wijn. Meer meer moet dat niet te zijn.

Exotische vibes op Ile Tatihou.

Exotische vibes op Ile Tatihou. Wakker worden op Ile Tatihou is een beetje wakker worden op een tropisch eiland. Onze lodge is omringd door exotische planten als reuzeslangekruid, callistemon, en aloë vera, palmbomen wiegen vrolijk mee op het ritme van de Normandische wind. Dit 28ha grote eiland was tot aan het eind van de Tweede Wereldoorlog een militair bastion, waarvan de Tour Benjamin la Combe nog stil getuigt. Vanop de 20m hoge toren overzien we alle tuinen van het eiland, de oude kazernegebouwen en een groene vlakte die in 1990 een beschermd vogelreservaat werd. Aan de andere kant kijken we over de zee uit naar de Tour Vauban in Saint-Vaast die samen met de Tour Benjamin la Combe op Unesco's werelderfgoedlijst prijkt.

Tour Benjamin la Combe, Ile Tatihou.

Ook Fort de l'Îlet beneden ons, is ondanks z'n kleine omvang een beschermd vogelreservaat. Want Ile Tatihou is letterlijk een trekpleister voor (trek-) vogels zoals scholeksters, zilverreigers, zilvergorzen en de zeldzame Steller eider. In het Maritieme Museum, dat tot 1984 een heropvoedingsgesticht was, zien we behalve archeologische vondsten en een mooie collectie lokale vaartuigen nog tal van gebruiksvoorwerpen die rond de scheepswrakken van de beruchte Zeeslag van La Houge (1692) werden gevonden. Ondanks dat alles is Tatihou nu vooral een eiland van rust en stilte. Het aantal bezoekers op Tatihou is beperkt tot 500 per dag waardoor de rust op dit kleine eiland gegarandeerd is.

"Wakker worden op Ile Tatihou is een beetje wakker worden op een tropisch eiland."

Higgins Boat Memorial Monument, Utah Beach (b) - Airborn Museum Sainte-Mère-Église (o).

Utah Beach. Op het kerkplein van Sainte-Mère-Église wapperen Amerikaanse vlaggen broederlijk naast de Franse. Het Bevrijdingsmonument herinnert ons aan de nacht van 5 op 6 juni 1944 toen parachutisten van de 82nd Airborn Divison tijdens de eerste fase van operation Overlord hier letterlijk als regen uit de lucht vielen. Eén van hen was John Steele. Hij werd met z'n compagnons per vergissing op het kerkplein van Sainte-Mère-Église gedropt, waar het krioelde van de Duitsers. John bleef 2 uur lang met z'n parachute aan de kerktoren hangen en deed of hij dood was. Hij werd gevangen genomen, maar wist 4 uur later weer te ontsnappen en zijn eenheid te vervoegen.

Airborn Museum Sainte-Mère-Église.

Hun verhaal ontdekken we in het Musée du Débarquement Utah Beach waar een beklijvende scenografie ons het gevoel geeft of we er in de nacht van 6 juni zelf bij waren. In de vijf museumgebouwen wandelen we langs een indrukwekkende collectie artifacts en zien we een authentieke B26 Marauder bommenwerper. Het wordt zelfs griezelig realistisch in het vliegtuig, waar Amerikaanse para's zich klaarhouden voor hun nachtelijke dropping. In de kerk van Sainte-Mère-Église vinden we glas-in-loodramen met parachutisten van de 82nd AD rond de Heilige Maria. Vele D-Dayveteranen, waaronder John Steele zelf, keerden na de oorlog nog vaak terug naar Sainte-Mère-Église.

"Vele D-Dayveteranen, waaronder John Steele zelf, keerden na de oorlog nog vaak terug naar Sainte-Mère-Église."

Carentan-les-Marais.

Witte moerassen. Het 150.000ha natuurpark Marais du Cotentin et du Bessin is een van de natste regio's van Frankrijk. In dit moerassig gebied dat grenst aan de kust, neemt een gids van het bezoekerscentrum in Saint-Côme-du-Mont ons mee op een fascinerende tocht door dit unieke waterland. De wandeling gaat door een bocagelandschap, dooraderd met sloten, grachten en weiden vol grazende Normandische koeien. Meer dan 1500 soorten planten groeien er waaronder orchideeën, zonnedauw, zandhaver en addertong. Er leven otters en zeldzame amfibieën zoals de marmersalamander. Ieder jaar in de herfst, wanneer de najaarsbuien over de moerassen trekken, loopt het hele gebied onder water: de 'witte moerassen' schijnen erg spectaculair te zijn. Onze wandeling eindigt bij een observatiehut van waaruit we tientallen watervogels spotten, waaronder een zwerm zeldzame watersnippen.

Baie de Veys.

Ook in het 820ha grote natuurreservaat Domaine de Beauguillot in Baie de Veys spotten we de mooiste watervogels, maar het is een visarend die onvermoeibaar boven onze hoofden cirkelt, die de aandacht trekt. Het reservaat ligt voor een belangrijk deel in zee en herbergt de tweede grootste kolonie zeehonden van Frankrijk. We spotten er vanop afstand tientallen die languit liggen te zonnebaden op het strand. Een heel ander kijk op het natuurgebied krijgen we aan boord van La Belle de Carentan, de boot die ons vanuit het haventje van Carentan naar de uitgestrekte Baai van Veys voert. 's Avonds tafelen we in het authentieke Normandische decor van 'Chez Roger' in Saint-Côme-du-Mont. Na een lekkere portie oesters doen we er ons te goed aan de huisspecialiteit, een met calvados geflambeerde kreeft. Afronden doen we met gebak, koffie en het obligate glas calvados.

"Domaine de Beauguillot herbergt de op één na grootste kolonie zeehonden van Frankrijk."

Phoenix-caissons op het strand van Arromanches-les-Bains.

De krachttoer van Arromanches. Enkel het gekrijs van meeuwen dat echoot tegen de rotswanden breekt de stilte op onze ochtendwandeling op het strand van Arromanches. De rust die het kuststadje vandaag uitstraalt staat in schril contrast met de waanzinnige drukte die hier in juni 1944 heerste. Stille getuigen daarvan zijn nog de vele Phoenix-caissons die we in zee zien liggen. De 6000 ton zware betonnen constructies werden aan het eind van de Tweede Wereldoorlog vanuit Engeland naar de Normandische kust gesleept om de door de geallieerden aangelegde Mulberry B haven te beschermen. Een ongeziene krachttoer die opnieuw tot leven komt in het vernieuwde Musée Arromanches, het eerste museum wereldwijd (1954) over de Landing van Normandië.

Maquette Mulberry B, Musée Arromanches.

De Mulberry 'B' (Brits, Gold Beach) en Mulberry 'A' (Amerikaans, Omaha Beach) werden al in 1942 ontworpen. Alle elementen werden in het grootste geheim in Engeland gebouwd en onmiddelijk na de landing verscheept naar de Normandische kust. Via 35m lange pontons, 23 pierhoofden en 15 km drijvende wegen werden in enkele maanden tijd 200.000 manschappen en vele honderduizenden tonnnen militair materieel aangevoerd. Een interactieve en goed gedocumenteerde tour voert ons langs vele artifacts uit de nadagen van de landing. Waarheidsgetrouwe schaalmodellen geven ons een duidelijk beeld van de omvang en de werking van de geïmproviseerde haven. Heel indrukwekkend is een raamprojectie van de Mulberry 'B' dat de verweesde caissons in zee overlapt.

"Een ongeziene krachttoer komt opnieuw tot leven in het Musée Arromanches, het eerste wereldwijd over de Landing van Normandië."

Deze reportage kwam tot stand i.s.m. en werd gesponsord door: normandie-tourisme.fr

COTENTIN PRAKTISCH:

VERVOER: Wij reisden duurzaam door Cotentin: met de trein ben je vanuit Brussel-Zuid in 6 uur in Cherbourg met een overstap in Parijs (Paris Nord - Saint-Lazare). Info & reservaties: be.oui.sncf Voor onze verplaatsingen door Cotentin maakten we gebruik van een elektrische wagen, want Normandië net zoals de rest van Frankrijk , zet duidelijk in op duurzaam reizen.

ETEN & DRINKEN.

Oesters. Hoewel oesters bij ons vaak enkel met de feestdagen in de winkelrekken liggen, zijn ze in Cotentin dagelijkse kost. Normandië is de grootste producent van oesters in Frankrijk en ze staan bekend om hun excellente kwaliteit. Oesters uit Cotentin hebben een zachte, nootachtige smaak en staan in vrijwel elk restaurant op het schiereiland op de kaart. Wie wil kan ze rechtstreeks bij de oesterkwekers in Saint-Vaast kopen. Kortom, Cotentin bezoeken zonder oesters te proeven is not done!

Jean-Baptiste Aulombard van Maison Herout.

Calvados & Co. Liefhebbers van calvados en cider - zoals wij! - komen ook in Cotentin aan ruim hun trekken: Cotentin valt onder de oorsprongsbenaming Calvados. Wij gingen degusteren bij Maison Herout in Auvers waar al 80 jaar cider en calvados van de beste kwaliteit wordt gemaakt. Jean-Baptist, de gerant, is voor ons geen onbekende. We ontmoeten hem enkele jaren geleden in Brussel toen we jureerden in een concours voor Cotentin ciders. Maison Herout maakt verder ook pommeau, eau de vie de cidre, appelsap en appelazijn. Website: www.maisonherout.com

Uit eten. In Cherbourg gingen we lekker tafelen in Le Liberty waar chef Jacques Roulland de keuken bestiert. De kaart is uitgessproken Frans met veelal Normandische streekproducten als insteek en een varierend aanbod aan dagverse vis en zeevruchten. Website: www.restaurantleliberty.fr

Warm aanbevolen in Saint-Côme-du-Mont is 'Chez Roger', een restaurant gelegen in de middle of nowhere met uitzicht op Baie de Veys. De sympathieke uitbaters Emma en Raphaël laten je betaalbaar genieten van de voortreffelijke Franse keuken in een traditioneel Normandisch decor. Eten doe je bij kaarslicht aan de open haard. Creatieve gerechten met Normandische ingrediënten, met calvados geflambeerde kreeft is de huisspecialiteit. Chez Roger heeft een uitgebreide kaart met zorgvuldig geslecteerde wijnen. Facebook: Chez Roger.

Lekker en leuk tegelijk is het natuurpark Marais du Cotentin et du Bessin verkennen met een elektrische boot van Les Bateliers (geen vaarbewijs nodig) en een picknickmand. Je geniet van lekkere streekproducten en cider terwijl de mooiste uitzichten op de natuur aan je voorbijschuiven. Website: www.decouvertemarais.com

OVERNACHTEN:

Restaurant 'Chez Arsène, Domain Utah Beach.

Sainte-Marie du Mont: In Saint-Marie du Mont sliepen we op Domain Utah Beach, een 4 sterren hotel met een boeiende geschiedenis gelegen in een oud Normandische landgoed. Smaakvol ingerichte kamers en gîtes met alle moderne comfort rond een prachtige binnentuin. Domain Utah Beach beschikt over een spa en een uitstekend restaurant (Chez Arsène) waar bio rundsvlees (Utah Beef - limousin) van de eigen boerderij wordt gerserveerd. Info en reserveren: domaine-utah-beach.com

Château le Colombier.

Carentan-les-Marais: In Carentan-les-Marais gingen we overnachten bij Catherine en Jacky, een gastvrij Belgisch koppel dat stijlvolle gastenkamers runt in een charmante Normandische kasteelhoeve met een prachtige tuin. De twee gastenkamers, twee gites en het vakantiehuis (8 personen) zijn uiterst smaakvol ingericht en bieden alle moderne comfort. Er is een laadpaal voor wie met de elektrische wagen rijdt. Kamers vanaf 140 euro/nacht. Info en reserveren: www.chateaulecolombier.eu