‘Stad aan Zee’ is een naam die goed aansluit bij het huidige imago van Oostende. Want laten we eerlijk zijn, Oostende is de enige échte stad aan onze kust. Strand- en stadsleven zijn er perfect in balans, rust en actie op een paar stappen van elkaar. Het is ook een van de redenen waarom steeds meer toeristen naar hier afzakken. Eén ding is zeker Oostende leeft, de laatste jaren meer dan ooit! Terwijl de meeste kustplaatsen in slaapmodus gaan tijdens de winter is Oostende een stad voor vier seizoenen én vier generaties. Alles heeft te maken met een sterke cultuuragenda die een bijzonder divers publiek naar de stad lokt, waaronder veel jongeren. ‘Theater aan Zee’ heeft daar zeker toe bijgedragen. Het festival bestaat al meer dan twee decennia, maar is de laatste jaren uitgegroeid tot een belangrijk cultureel evenement. Ook het Filmfestival Oostende en Maritiemfestival ‘Oostende voor Anker’ doen het post corona terug goed.

Crystal Ship geeft Oostende kleur. Street Artfestival Crystal Ship, dat sinds 2016 uitgegroeid is tot een van de bekendste street art festivals in Europa, is verrassend én kleurrijk. De kunstwerken zijn verspreid over de hele stad, iets wat kan tellen als hedendaagse kunstbeleving. Een van de eerste werken kwam van een artiest die de bekende zin van Keith Haring op een muur schilderde: ‘Art is for everybody’, een statement dat Crystal Ship perfect samenvat en meteen aanduidt waar Oostende naar streeft. De publieke ruimte wordt steeds meer een creatieve ruimte, waar zowel jong als oud hun weg vinden. Zelfs kinderen worden bediend met een apart street art parcours, voorzien van originele opdrachten. We ontdekken de beste van de inmiddels 80 werken met een gids, wat een absolute meerwaarde is, maar je kan ook gewoon het wandelplan afhalen op de toeristische dienst. Per fiets heb je de mogelijkheid om ook de verder afgelegen muurschilderingen op het Groene Lint rond Oostende te bewonderen. Sommige zijn gigantisch, andere moet je echt zoeken, een miniscuul mannetje dat lijkt te balanceren op een richel op een van de muren, versus een enorm hoofd van een kleurrijke, hippe en paffende grootmoeder, die een hele gevel bedekt. Een ding is zeker Bjorn Van Poucke, de curator en initiatiefnemer heeft de stad kleur gegeven. 

"Art is for everybody" is een statement dat Crystal Ship perfect samenvat en meteen aanduidt waar Oostende naar streeft."

Thuiskomen bij Ensor. De brandstof van Oostende is zonder enige twijfel cultuur. Er is ook nog ‘De Faar’, een literatuurfestival, een Fotobiënale en om helemaal de nieuwe trend te volgen is er zelfs het DS Podcastfestival, georganiseerd door de Standaard in deze broeiende kuststad. In 2024 start bovendien het Ensorjaar. Wij bezoeken alvast het Ensorhuis in de Vlaanderenstraat waarin hij van 1917 tot aan zijn dood in 1949 gewerkt en gewoond heeft. Ensor liet het schelpen-souvenirwinkeltje van zijn oom en tante, van wie hij het huis erfde, onaangeroerd. Intussen is het uitgebreid met een extra pand, een interactief belevingscentrum rond toch een van de meest intrigerende Belgische kunstenaars van de 19^de/20^ste eeuw. 

Wat zo boeiend is aan Ensor is dat hij de werkelijkheid weergeeft als een toneelstuk, met veel fantasie en vooral een kritische/satirische kijk op het leven. Dus binnentreden in zijn werkelijkheid is een privilege. Er hangen enkel reproducties van zijn werk, maar we worden wel helemaal zijn leefwereld ingetrokken. Na het museumbezoek kan je nog een wandeling maken in de voetsporen van Ensor, met allerlei doe-opdrachten, wat vooral leuk is met kinderen. Voor echte Ensorfans is het huis alvast een leuke opwarmer, want in 2024 staat de hele stad in teken van deze unieke Oostendenaar.

"Boeiend aan Ensor is dat hij de werkelijkheid weergeeft als een toneelstuk, met een kritische/satirische kijk op het leven."

Dagelijks brood en bier. Als je ergens aan de kust je smaakpapillen kan verwennen, dan is het wel in Oostende. Bierliefhebbers komen ruimschoots aan hun trekken bij microbrouwerij ’t Koelschip in de Van Iseghemlaan. ‘Handen uit de mouwen en brouwen’ is het motto van deze kleinste brouwerij van ‘t land. Alles wordt met de hand gedaan, ze brouwen zo’n 40.000 liter per jaar en werken volgens de korte keten. Als enige brouwerij heffen ze bv. statiegeld op blik. Voor een Sleeping Dog, Winter is Coming of Amour Fou ben je hier aan het juiste adres, maar ook voor hun recent gelanceerde quadruppel met een playlist van 20 muzikanten die Arno eren. Er is er zelfs een bier gecreëerd door Kamagurka en Herseele (beiden van Oostende): Cowboy Henk. Met hun Zeegeuze - geuze met een hoek af - willen ze Brussel dan weer wat op stang te jagen. En wie wil kan in’t Koelschip zelfs z’n eigen biertje brouwen, dat is eens wat anders dan pannenkoeken gaan eten als het slecht weer is. 

Nico, een lokale bakker, verwerkt het draft van het bier in z’n dagelijkse brood waar hij vervolgens spelt aan toevoegt en weekt in desem. Het klinkt ingewikkeld, maar het resultaat is bijzonder geslaagd. Meer lekker bier proeven we tijdens onze lunch in Café Botteltje, een gezellig bruin café gespecialiseerd in bier en jenever, waar je bovendien ook nog eens lekker kan eten. We proberen hun huisbier de Ostensche Strever, een absolute topper als we de baas mogen geloven. Het is slechts een van de 300 bieren die hier geserveerd worden, waarvan 17 van’t vat.

 "Handen uit de mouwen en brouwen is het motto van de kleinste brouwerij van ‘t land."

Manhattan aan de Noordzee.  Wie de hele kwestie rond het plots storende licht van de historische Oostendse vuurtoren heeft gevolgd, weet dat de Oosteroever sinds kort vol dure appartementen staat. Deze nieuwe stad aan zee, waar je het snelst komt met een overzetboot, kreeg niet voor niks de bijnaam ‘Het Manhattan van Oostende’. Over vastgoedprijzen gaan we het hier niet hebben, maar laten we zeggen dat je er heel warmpjes moet bijzitten om er een stek te bemachtigen. Chic volk trekt ook chique zaken en vooral: een exclusief culinair beleven. Een eerste plek die we er uitproberen is Deschildre, waar je streekproducten kan proeven, kopen, terplaatse consumeren of als je op stap wil, een uitgebreide picknick kan komen halen. Zelf noemen ze het een belevingswinkel en dat kan je heel letterlijk nemen. Vader en zoon, Karel en Willy runnen de zaak al 5 jaar samen: traditie en vernieuwing dus. Vader is meesterslager, hun charcuterie is dan ook om duimen en vingers af te likken. 

"Zwienemutsen zijn licht gepekelde, traag gegaarde varkensmagen, typisch Oostends, maar van héél lang geleden."

Een garnalencircus. Bij de buren, in De Cierk op het Maritiem Plein, transformeerden ze de voormalige, cirkelvormige vismijn tot Fish Food, een hippe foodbelevingsplek vol kunstwerken die naar de maritieme wereld refereren. Beneden is er een viswinkel, Buccinum, boven is er een gezellig restaurant. Nog een plek waar foodies een kookworkshop kunnen volgen, als het weer eens regent. Ze zetten ook in op teambuilding, maar wij gaan er gewoon garnaalkroketten eten. De eigenaar vertelt ons dat er aan de Belgische kust nog maar 9 garnaalvissers zijn, 3 in Nieuwpoort, de rest in Oostende. Nog volgens de man zijn de meeste mensen niet allergisch voor de beestjes zelf, maar voor de bewaarmiddelen die vaak gebruikt worden, iets wat ze hier niet doen. Dus je kan in De Cierk zonder zorgen de beste garnalen komen eten, gekookt à la Flamande.

"Aan de Belgische kust zijn nog maar 9 garnaalvissers, 3 in Nieuwpoort, de rest in Oostende."

Chocolatier Willems. Een zoete afsluiter vinden we bij iemand die ook op de boot van de Oosteroever is gesprongen: ChocolatierWillems. Hij wordt tot de beste chocolatiers van ons land gerekend. In 2021 werd hij door Gault & Millau zelfs uitgeroepen tot chocolatier van het jaar. Eerder had hij al de prijs voor de meest innovatieve praline gekregen. Willems’ chocoladecreaties verwijzen vaak naar de zee. Hij zit hier dus helemaal op zijn plaats. We bewonderen niet enkel zijn eigentijdse pralinelijn, we proeven ze ook en zagen dat het goed was.

"Olivier Willems wordt tot de beste chocolatiers van België gerekend."

Een beetje geschiedenis. Vlakbij dit nieuwe stukje Oostende ligt het vijfhoekige Fort Napoleon, dat we eerlijk gezegd nooit eerder bezochten op onze vele tochtjes naar de kust. Op zo’n historische plekken vraag je je wel eens af: wat als de muren konden spreken? Wel hier doen ze dat effectief. Sinds kort is er een verhalenparcours waar de muren de geschiedenis van dit fort vertellen, samen met lichtprojecties, die bovendien erg instagrambaar zijn. En zoals bij zovele festivals en musea, wordt er ook hier een speciaal parcours voor kinderen aangeboden. Want een van de leuke dingen aan Oostende is dat alle generaties er hun ding kunnen doen. 

"Leuk aan Oostende is dat alle generaties er hun ding kunnen doen."

Overnachten in Vayamundo. Ondanks het chique imago kan je zeer betaalbaar logeren in Oostende. Vayamundo, dat zijn wortels heeft in de Christelijke vakbeweging, is de pionier van het sociaal toerisme. Vandaag zijn ze zelfs de grootste aanbieder van betaalbare vakanties. Bovendien zet Vayamundo zich in voor het klimaat, hebben ze zowel de SDG Pioneer Award (Sustainable Development Goals van de VN), de Green Key en de Fair Trade award op hun palmares staan. Hun accommodatie aan het strand van Mariakerke is volledig gerenoveerd en je vindt er zowat alles: indoor zwembad, fitness en sport faciliteiten, een binnenspeeltuin, drie restaurants en een loungebar met live muziek. De kamers zijn simpel, maar erg modern en je zit er bijna letterlijk met je voeten in de zee. Het is heel ecologisch, en ook hier werken ze nauw samen met lokale producenten. We ontmoeten de bijzonder sympathieke Koenraad Pevenage die voor een nieuwe wind in het bedrijf heeft gezorgd. Voor wie wil is er entertainment ‘s avonds, je kan er basketballen, volleyballen en zelfs tennissen. Als je op zoek bent naar een goedkoop alternatief om aan de zee te verblijven dan is dit zeker een optie. Voor kinderen is het in elk geval een ideale plek om vrienden te maken. Het ligt op enkele haltes van het centrum van Oostende, maar de kusttram stopt pal voor de deur.

Ijsjes van twee meisjes. Voor we onze GPS richting Brussel inschakelen gaan we als afsluiter nog een ijsje eten bij twee burgelijke ingenieurs, Amy en Mary. Ze openden vorig jaar hun ijssalon, Amy & Mary Scoop Shop, dat meteen een schot in de roos was. Deze twee vrolijke jongedames zweren bij het ‘better together concept’ en werken samen met plaatselijke boeren, telers en producenten, de korte keten dus. Kwaliteit en duurzaamheid gaan hier hand in hand en dat proef je. Er ging twee jaar onderzoek aan vooraf, want ze werken volledig zonder chemische stoffen, wat uniek is. Leuk is dat ze zelf terplaatse hun hoorntjes bakken en die zijn, net zoals hun ijs, overheerlijk.

"Kwaliteit en duurzaamheid gaan hand in hand bij Amy & Mary Scoop Shop en dat proef je."

© TEKST: M.THYS,  FOTO'S: M. THYS & W. GLADINES 2023

Deze reportage kwam tot stand in samenwwerking met Vayamundo & Toerisme Oostende.