Harderwijk, stad aan het Veluwemeer.

Een stad met een strand in het binnenland, alleen dát is al een goeie reden om Harderwijk in je GPS te zetten. Ooit was het anders en lag deze vissersstad pur sang aan de Zuiderzee. Na de komst van de Afsluitdijk en later de inpoldering kijk je er nu uit op het Veluwemeer, dat hier overgaat in het Wolderwijd. Het was de doodsteek voor de visserij en aanvankelijk een economische ramp. Toch verwijst alles in de stad nog naar het leven van de vissers en hun vrouwen, die op een veilige terugkeer van hun mannen hoopten. Eén vissersvrouw met kind werd vereeuwigd in een beeld, op de plek van de vroegere Visafslag. In 2008 werd er een plaquette aangebracht met alle namen van omgekomen vissers van de laatste twee eeuwen. Maar gelukkig is het lang niet allemaal kommer en kwel.

Vispoort, Harderwijk.

Toerisme als reddende engel. Van de Middeleeuwse omwalling, die niet alleen diende als bescherming tegen invallen, maar ook tegen overstromingen en de wilde excessen van de Zuiderzee, blijven hier en daar nog stukken over. De Vispoort is de enige stadspoort die nog rechtstaat. Leuk detail is dat de poort ook de functie van vuurtoren op zich nam, een baken voor alle vissers. Onder de poort zien we zilveren visjes in de tegels verwerkt. Een beeld van een verliefd visserskoppel staat in een nis naast de poort. Het is een van de vele beeldhouwwerken die Natasja Bennink In de stad neerplantte. Er blijven ook nog aardig wat vissershuisjes over. Een van hen, in de Kleine Markstraat, bezoeken we tijdens onze wandeling. 

Vissershuisjes getuigen van een ver verleden aan de zee.

Het is minuscuul, zeker als we horen dat hier ooit een familie woonde met negen kinderen. De ouders sliepen nog in een echte bedstee, de kroost tussen de haringen die op de zolder te drogen hingen. Een luxueus leven was het zeker niet. We komen hier ook te weten waarom veel vissers een gouden oorring hadden. Als ze verdronken en ergens aanspoelden werd daar de begrafenis mee betaald. Een iets leuker verhaal is dat vissersbroeken geen gulp hadden maar een klep, daar zou de uitdrukking’ hou je klep’ vandaan komen. Harderwijk is duidelijk zijn vissers nog lang niet vergeten. Na de visserij dacht iedereen dat de armoede zou toeslaan. Maar toerisme hielp de stad er terug bovenop. Want zwemmen, luieren op het strand, boottochtjes, suppen, het kan vandaag allemaal aan het Veluwemeer. Het water is jammergenoeg nog net iets te koud om ons daar al aan te wagen. Het dolfinarium trekt ook een groot aantal bezoekers. Maar wij vinden het vooral leuk om in de straatjes te verdwalen en van de typische architectuur te genieten, te flaneren langs originele shops en enkele van de gezellige terrassen of restaurants uit te proberen.  

"Harderwijk is duidelijk zijn vissers nog lang niet vergeten."

Stadhuis Harderwijk.

Zeg nooit dorp tegen deze stad. Een van de meest idyllische plekjes is de havendijk, waar de molen De Hoop, die in ‘69 volledig afbrandde, terug is opgebouwd. Ook het gigantische stadhuis dat in de 19^de eeuw heropgebouwd werd in neoclassicistische stijl trekt onze aandacht. Eén blik in de exuberante raadzaal maakt meteen duidelijk dat dit een rijke en belangrijke stad was. De inwoners zijn trots op dit verborgen pareltje, waarvan de muren zijn behangen met goudleder waarop schubbetjes van goudvissen werden aangebracht. Grote portretten kijken ons streng van alle kanten aan, er hangt o.a. een origineel portret van Willem van Oranje. Het is best indrukwekkend voor een stad van slechts 47.000 inwoners. Maar noem dit nooit een dorp, want dát ligt gevoelig.  Harderwijk had al stadsrechten in 1231, werd een Hanzestad in 1285, waardoor de handel floreerde en was zelfs tot in 1811 een universiteitsstad.

"Eén blik in de exuberante raadzaal maakt meteen duidelijk dat dit een rijke en belangrijke stad was."

Muurhuisjes bij de Vispoort.

Twee originele musea. Behalve vissershuisjes zien we ookoveral elegante herenhuizen uit de 17^de en 18^de ee, ook het voormalige 16^de eeuwse pesthuis maakt indruk. De Vismarkt is enorm, de huizen behoorden er voornamelijk aan rijke handelaars. Ze vormen een groot contrast met de huisjes die tegen de stadsmuur werden aangebouwd om zo een muur uit te sparen. Op ‘diegenen van tegen de muur’ werd neergekeken. Nu wil iedereen wel zo’n huisje omdat ze nog bijzonder authentiek zijn. Net als in Elburg is er een Hondegatstraat, die ook hier verwijst naar de gevangenis, een ruimte/gat onder het stadhuis waarin gevangenen werden opgesloten. Dat ze een hondenleven hadden lijdt geen twijfel. 

Hortapark (b) - Museum Marius Van Dokkum (o).

Het Hortapark is een rustige oase in het hart van Harderwijk. Een macaber beeldhouwwerk, een dissectietafel met een doodshoofd, trekt er onze aandacht. Het verwijst naar de anatomische afdeling van de voormalige universiteit, waar nu een bijzonder origineel museum in de plaats is gekomen: Marius Van Dokkum, het enige Nederlandse museum gewijd aan een nog levende schilder. Hij bracht er de stad en vooral haar inwoners tot leven. We maken er kennis met grappige, opvallende figuren doorheen humoristische, soms ook lichtjes maatschappijkritische werken. Het is alsof je in een lachspiegel kijkt, want heel veel scenes zijn erg herkenbaar. Ook het stadsmuseum is een must. Je kan er interactief de stad ontdekken via 12 personages. Twee musea die ook leuk zijn voor kinderen.

"In Museum Marius Van Dokkum is het alsof je in een lachspiegel kijkt, veel scenes zijn erg herkenbaar."

Heerlijk tafelen bij Da Gabriele.

Gastronomie: traditie vs heden. Culinair heeft Harderwijk heel wat te bieden. De Hanzestadjes hebben iets met taart en koffiedrinken. Het lijkt een evidentie dat je hier overal taart bij je koffie eet. Dat is ook het geval in Yam, een hippe barrista waar de koffie, die net iets beter smaakt dan elders, samen met de appel crumble er vlotjes in gaat.  We maken ook kennis met de hanzeworst, niks te maken met het scheldwoord ‘hansworst’, maar een typische worst die in de Hanzesteden wordt geproduceerd én gegeten, net zoals hanzebrood of hanzebier. De hanzeworst, die in Harderwijk ontstond, neemt ons mee terug naar de tijd van de Hanzeverbonden. Doordat hij gerookt was bleef hij langer eetbaar op hun verre handelstochten. Hanzekoekjes zijn ook made in Harderwijk, net zoals de hanzekoffie, die vrij pittig is. Maar het stopt natuurlijk niet enkel bij traditie. Harderwijk heeft enkele gerenommeerde restaurants, zoals Basiliek, Ratatouille, Chez Brossard en het uitstekende tweesterrenrestaurant ’t Nonnetje.

High tea in Patrijs.

Een culinaire tour. Wij starten onze culinaire tour in de trendy patisserie en ijssalon, handig samengevoegd in de naam: Patrijs. Het interieur is hip, het lijkt alsof we een roze/groene cupcake binnenwandelen. Hilde Van Maenen, die ooit Masterchefs won, stampte de zaak vijf jaar geleden uit de grond en realiseerde daarmee haar kinderdroom. Ze besloot zich enkel te focussen op haar dada: alles wat zoet is. Wij worden uitgenodigd op een high tea. Hilde maakt alles zelf, van ijs tot gebakjes, stuk voor stuk om duimen en vingers af te likken. Aperitieven doen we in het gloednieuwe Apero by Luigi’s. Twee jonge kerels baten de zaak uit, Mart en Sjoerd, waarvan de laatste zich in originele cocktails heeft gespecialiseerd. Mart, de eigenaar, weet dan weer alles over wijn. We proeven o.a. een blauwe gin met lavendel en een heerlijke whisky sour: mooi om naar te kijken en ook bijzonder lekker. 

Apero by Luigi's - Vis bij Cosy Harbor.