Boeda Burcht (b) - Matthiaskerk (o).

Boeda. Trendy koffiebars, gastronomische restaurants, de mooiste uitzichten en een brok geschiedenis, Boeda  has it all. Boeda en Pest, gescheiden door de Donau, versmolten in 1873 tot Boedapest. Boeda is de oudste telg, de Kelten en Romeinen hadden er al strategische nederzettingen, want het is gebouwd op een heuvel langs de Donau. Het kasteel dat alle Hongaarse koningen onderdak bood torent boven alles uit. Van de oorspronkelijke burcht uit 1265 blijft weinig over, het is nu een imposant barok paleis. Het kasteeldistrict staat op de Unesco Werelderfgoedlijst en terecht. Het is één groot architecturaal meesterwerk, met op het Drievuldigheidsplein de indrukwekkende St. Matthiaskerk met een kleurrijk faience dak, die omarmd wordt door het prachtige neo-romaanse Fisherman Bastion, gebouwd op de oude vestingmuren van het kasteel.

Fisherman Bastion.

Van hieruit heb ik het mooiste panorama, het is dan ook Boedapest ‘s populairste trekpleister. Mijn camera klopt overuren. De zeven torens staan voor de zeven stammen die zich hier vestigden en de eerste Hongaarse koning leverden: St Stefanus, die trots op zijn paard het plein overziet. In de straatjes rondom waan ik me eerder in een dorp. Naast het drukke Pest is dit een verademing. Boedapest heeft 120 thermale bronnen, maar het mooiste badhuis bevindt zich aan de Boeda zijde, het art-nouveau Gellért Baths, niet het oudste maar wel samen met Széchenyi aan de Pestzijde, het beroemdste badhuis van het land.

"Trendy koffiebars, gastronomische restaurants, de mooiste uitzichten en een brok geschiedenis, Boeda  has it all."

Pest. Vanuit Boeda heb ik een prachtig zicht op de Donau en het iconische parlementsgebouw in Pest. Het werd gebouwd voor de 1000^ste verjaardag van Hongarije in 1896 in neo-gotische stijl. Met zijn 268m lengte en 96m hoogte was het lang ‘s werelds grootste parlementsgebouw. Een leuke knipoog van de architect: het heeft 365 ramen, om de regering erop te wijzen dat ze elke dag van het jaar verantwoordelijk zijn voor de bevolking. Het tweede opvallendste gebouw is de imposante St. Stefanusbasiliek, die op een heuvel boven het platte Pest uittorent. Met zijn 8000 zitplaatsen is ook dit alweer een van de grootste kerken ter wereld en de gigantische koepel is, alsof het om een wedstrijd gaat, exact even hoog als die van het parlement. Hij is genoemd naar hun eerste én heilig verklaarde koning. 

St. Stefanusbasiliek (b) - Ruin bar Szimpla Kert (o).

Ook de opera is prachtig en in het Joodse kwartier vind ik de Dohánystraat Synagoge bijzonder indrukwekkend. Door de Moorse architectuur ziet het er als een moskee uit, binnenin heeft het meer weg van een kerk, een originele mix. De Joodse wijk is een van de levendigste plekken van de stad, designshops, vintage winkeltjes, kunstgalerijen en de intussen beroemde ruin bars, cafés in een verlaten pand waar je vaak ook kan eten. De allereerste ruin bar en de meest legendarische is nog steeds Szimpla Kert, met een marktje, een gezellige tuin, tweedehands tafeltjes en stoelen, graffiti en streetart en een onvervalste festivalsfeer. Pest is de zakelijke kant van de stad, maar is vooral ook het stadsgedeelte waar wordt gefeest en lekker gegeten. Boeda mag dan de diva zijn, Pest is het jongere zusje dat graag de bloemetjes buitenzet.

"Boeda mag dan de diva zijn, Pest is het jongere zusje dat graag de bloemetjes buitenzet."

De Hongaarse keuken is veel meer dan alleen goulash en lauw bier.

New York Café.

Er waren toen 600 koffiehuizen in de stad, meer dan in Parijs. Ik eet er een heerlijk ontbijt, maar de hoofdrolspeler is het exuberante  decor. De centrale markt, ook gebouwd voor de 1000^ste verjaardag van Hongarije, is dé plek waar de Hongaarse keuken al haar geheimen onthult. Ik proef er worsten in alle mogelijke formaten en smaken, van wild tot zelfs schapenworst. Truffels en lavendel zijn hier ook erg populair en ik zie overal paprika’s, de smaakmaker van de Hongaarse keuken. 

Elsö Pesti strudelrestaurant (b) - Museum & distillerie Unicum (o).

Ook Palinka, hét iconische drankje in Hongarije, gestookt van fruit, vooral abrikozen, is hier te koop. Het is een aperitief, maar voor de Hongaren is elke gelegenheid goed om in de Palinka te duiken. Vroeger begonnen ze er hun dag mee. In het Zwack museum & distillerie proeven we Unicum, een digestief van eveneens 40° gemaakt op basis van kruiden, vergelijkbaar met Jägermeister maar iets bitterder. Lunchen doe ik in Elsö Pesti, een traditioneel strudelrestaurant met zowel zoute als zoete strudels. Tijdens een workshop mag ik proberen om strudeldeeg over een tafel heen te spannen, want er worden lange rollen van gemaakt. Als je een gat in het deeg maakt zoals ik, dan geraak je volgens de traditie nooit meer van straat, het is nl. een teken dat je geen maagd meer bent. Oeps, betrapt. 

"De Hongaarse keuken is veel meer dan alleen goulash en lauw bier."

Széchenyi Baths, Boedpest.

Natuur en wellness. Tijd om de stad te verlaten en het platteland in te duiken. Lake Balaton, 95km ten zuidwesten van de hoofdstad, wordt wel eens de Hongaarse zee genoemd. De natuur is er weelderig en het meer is omringd door ruïnes van oude forten en historische stadjes. Het is bovendien een van de bekendste wijnstreken van Hongarije. In Hévíz op slechts enkele km’s van het Balatonmeer ligt de bekendste spa van de regio bij een meer dat eigenlijk een gigantische warmwaterbron is. Met zijn 4,4 ha is het het grootste zwembare thermale meer ter wereld. Het water is geneeskrachtig: stramme gewrichten en huidaandoeningen verdwijnen er als sneeuw voor de zon. Ook de modder heeft medicinale eigenschappen. Bovendien is de omgeving ontzettend rustgevend en ideaal voor wandelingen. Hévíz, na Boedapest de grootste toeristische trekpleister, heeft slechts 5000 inwoners, maar ontvangt 1 miljoen gasten per jaar.

Hévíz, een spa met warmwaterbron (b) - Bükfürdö (o).

Met meer dan 1500 thermale bronnen is het een must om in dit land een of meerdere spa’s te bezoeken. Fürdö is het toverwoord. Zowat elk dorp heeft zijn badhuis of spa. Bükfürdö, het badhuis van Bük, viert zijn 60^ste verjaardag. De bron werd ontdekt toen er naar olie werd geboord. Het 58° warme water komt van 1282m diepte. Er zijn zowel thermale baden met geneeskrachtige functies in alle maten en temperaturen, als recreatieve baden met glijbanen voor kinderen, whirlpools en sauna’s. Met zijn 32 zwembaden vormt het een groot contrast met de rustgevende spa in Héviz. Het is een soort Center Parcs, met dat verschil dat de thermale baden gelukkig enkel voor volwassenen zijn en ik daar in alle rust kan ontspannen in zo’n 39°. Voor herhaling vatbaar, maar misschien niet in de zomer wanneer ze 10.000 bezoekers per dag trekken.

"Met meer dan 1500 thermale bronnen is het een must om in Hongarije één of meerdere spa’s te bezoeken."

Kasteel Festetics (Keszthely) heeft een imposante bibliotheek.

Elegante kastelen. Naast de vele thermale bronnen telt Hongarije ook meer dan 1000 kastelen waarvan er 800 zijn geklasseerd als historisch monument. Op mijn uitstap ten westen van Boedapest bezoek ik er enkele. Festetics in Keszthely ligt slechts op 6  km van het thermale meer Hévíz. De familie Festetics kwam uit Kroatië overwaaien en liet een barok paleis bouwen, dat nu het Helikon Palace museum is. Het is een elegant kasteel, rijkelijk bemeubeld, met als hoogtepunt de indrukwekkende bibliotheek. De Festetics zijn niet de eerste de besten, Pál Festetics was financieel adviseur van Maria Theresia, aartshertogin van Oostenrijk en koningin van Hongarije. Om me nog meer in de aristocratische vibes onder te dompelen, ga ik naar een riddertornooi kijken in het Sümeg kasteel, waarin Mongoolse en Hongaarse strijders de degens kruisen te paard. Ik begrijp geen snars van het Hongaarse commentaar, maar de stunts zijn best spectaculair. Het wordt afgesloten met een middeleeuws banket, waar de wijn rijkelijk vloeit en ik groenten, maar vooral grote lappen vlees en uit de kluiten gewassen eendenbouten met mijn handen verorber.

Riddertornooi in Sümeg.

In de regio zijn er bijzonder veel wandelroutes, je kan er vogels spotten en zelfs buffels bewonderen in het Kápolnapuszta buffelreservaat. Buffels werden lang gebruikt als vervoermiddel in de poesta en moerassen in het oosten van het land. Maar ook rond het Balatonmeer blijven nog enkele kuddes over. In Sárvár loop ik het Nádasdy kasteel binnen, met opvallend mooie fresco’s en enkele Vlaamse wandtapijten. Een van de bekendste bewoners was Elizabeth Báthory, alias de vrouwelijke Dracula. Lelijk was ze niet uit de schilderijen af te leiden, maar ze zou een seriemoordenaar van jonge vrouwen geweest zijn, in wiens bloed ze baadde. Achteraf bleek het om een heksenjacht te gaan om haar macht te breken. 

"Hongarije telt meer dan 1000 mooie kastelen waarvan er 800 zijn geklasseerd als historisch monument."

Esterházy Palace in Fertöd.

Op de terugweg naar Boedapest stop ik aan het 18^de eeuwse Esterházy paleis in Fertöd. Deze vorstelijke familie bezat meer dan 100 kastelen. Ik wandel de binnentuin in via een bijzonder fraaie smeedijzeren Rococo poort. Binnen zijn er buiten plafond fresco’s geen schilderijen te zien, die werden vernietigd tijdens WOII. Maar de met bloemenmotieven versierde muren en de spiegels die elkaar oneindig reflecteren zorgen voor visuele rust. Dankzij de mooie tuinen wordt het wel eens het Hongaarse Versailles genoemd. Ik vind vooral de vergulde muziekzaal waarin Haydn 30 jaar lang de hofkapel leidde fascinerend. Er worden nog steeds concerten georganiseerd.

Kápolnapuszta buffelreservaat (b) - Sopron (o).

Het historische Sopron. Na een lunch in een csarda, een typisch traditioneel restaurant op het platteland, trek ik naar Sopron, een wijnstad bij de Oostenrijkse grens. Een charmant stadje, met nog enkele middeleeuwse gebouwen, dat na een hevige brand in 1676 bijna volledig werd herbouwd in barokstijl. Het opvallendste monument is de vuurtoren. En hier kan je de naam ‘vuurtoren’ letterlijk nemen, men hield er namelijk de wacht om ontluikende branden te spotten en om wijnsmokkelaars te betrappen. Het mooie uitzicht is de 119 trappen naar de top meer dan waard. Op het hoofdplein, Fö tér, tegenover de 13^de eeuwse ‘Geitenkerk’, staat een opvallende pestzuil met de Heilige Drie-Eenheid. Het is de oudste in Hongarije, die hier op het einde van de 17de eeuw dankbaar werd neergepoot door de overlevenden van de zwarte dood. Je vindt ze overal in Centraal Europa. De beroemdste inwoner van Sopron was Franz Liszt die op 9 jarige leeftijd in het Casino, nu het Liszt Cultuurcentrum, zijn eerste concert gaf. Zijn vader was hofmusicus bij de Esterhazy’s.

"De beroemdste inwoner van Sopron was Franz Liszt die op 9 jarige leeftijd in het Casino zijn eerste concert gaf."

Winery Bruckner in Sopron.

De wijn(r)evolutie. Hongaarse wijn (bor) wordt bij ons vaak onderschat, want de laatste 5 à 10 jaar heeft de wijnindustrie in Hongarije een enorme boost gekregen. Omdat zowat iedereen wijn maakt, kan de kwaliteit ervan nogal variëren. Vooral de professionals hebben een flinke inhaalbeweging gemaakt. In Boedapest proef ik heel wat lekkere wijnen en in Sopron, dat middenin een van de 22 wijnstreken ligt, waag ik me aan een wijndegustatie bij Bruckner. De regio is bekend om zijn uitstekende rode wijnen met zachte tannines. De wijnen die ik proef in dit familiebedrijfje zijn inderdaad lekker en helemaal niet duur. Exporteren doet de eigenaar niet. Hij bezit maar 5ha. Dat hoor ik wel vaker deze reis. Reden: de Hongaren zelf zijn ontzettend grote afnemers van wijn en gelijk hebben ze. Cheers!

"Omdat zowat iedereen in Hongarije wijn maakt, kan de kwaliteit ervan nogal variëren."

©TEKST & FOTO'S: M. THYS 2023

Info vind je op de officiële website: visithungary.com

Overnachten: Radisson Blu Beke: een elegant hotel in een historisch gebouw, vlakbij alle bezienswaardigheden. Vanaf 99€ voor een kamer. Website: Radisson Blu Beke Boedapest.

Gellért Badhuis: het prachtige art-nouveau badhuis aan de Boeda zijde van de stad. Weekdagen 23 euro inkom, weekends 27 euro. Massages al vanaf 27 euro. Openingsuren van 9u tot 19u: www.gellertbath.hu

Széchenyi badhuis: in het City Park aan de Pest zijde. Het is het meest gekende badhuis: binnen maar vooral buiten is het een lust voor het oog. 18 zwembaden waarvan 3 buiten. Dagticket: 19euro. Openingsuren van 7u tot 19u. Ga wel best vroeg want vanaf 11u wordt het druk, of zo laat mogelijk, na 17u30. Als je lange rijen wil vermijden is reserveren een goed idee. szechenyibath.com

Ruin bars: trendy nightlife plekken in verlaten panden, meer info en foto’s:  ruinbarsbudapest.com

RESTAURANTS:

St. Andrea: In het Eiffel Palace, een prachtig historisch gebouw op de Pest zijde van Boedapest. Lokale gastronomische keuken met een verrassende twist, begeleid met de beste Hongaarse wijnen. Ik heb er bijzonder lekker gegeten. De business lunch (3 gangen) kost er slechts 19,5 € +15% service charge. standrearestaurant.hu

New York Café: het oudste en mooiste koffiehuis van Boedapest heeft sinds een tijdje de titel: Mooiste café ter wereld. Je kan er ook uitstekend ontbijten, lunchen en dineren. Koffie met gebak kost wel 21€, prijzig maar je betaalt het prachtige decor erbij: newyorkcafe.hu

Strudel House Elsö Pesti: authentiek strudel restaurant op de Pest zijde van de stad. Voor een Hongaars menu van 3 gangen, een kip strudel, goulash soep en een appel strudel als dessert, betaal je 21€: reteshaz.com

THERMALE BADHUIZEN BUITEN BOEDAPEST:

Thermaal badhuis in Héviz: aan een meer van 4,4ha, de grootste thermale bron van het land. Mijn favoriete badhuis buiten de hoofdstad. www.badheviz.de

Cave Bath (of Barlangfürdö) in Miskoltapolca: is veruit het origineelste badhuis, je kan er baden in thermaal water van 30° en zwemmen in ondergrondse passages die natuurlijk gevormd zijn. miskolc.hu/cave-bath