Edvard Grieg is een van de belangrijkste figuren uit het Noorse culturele gebeuren. Wat Shakespeare is voor Engeland, is Grieg voor Noorwegen. De laatste 22 jaar van z'n leven woonde de componist in Troldhaugen, een landgoed net buiten Bergen dat tot ieders verbeelding spreekt. Vandaag is het een van de drukst bezochte musea van Noorwegen, dat ook niet-klassieke muziekliefhebbers graag naar toe trekken.

Mei 2016: Noorwegen zes jaar geleden startte met een citytrip in Bergen, een mooie stad waar we op twee dagen tijd zowat alle bezienswaardigheden hebben afgewandeld. Behalve de highlights zijn ons nóg twee dingen bijgebleven: het lekkere visontbijt in Scandic Hotel Bergen City en ons gemist bezoek aan Troldhaugen, het zomerverblijf van de Noorse componist Edvard Grieg. Verder dan het standbeeld van Grieg in Byparken kwamen we niet, maar het was tenminste iets. Die gemiste kans heeft altijd een beetje aan ons geknaagd. Exact dag op dag zes jaar later zijn we opnieuw in Bergen, dit keer met de Rotterdam, het vlaggenschip van Holland America Line. Dat er een excursie naar Troldhaugen op het programma staat, laten wij ons géén twee keer aanbevelen.

De Trollenheuvel. Wie kent de dromerige tonen van Edvard Griegs 'Morgenstemming' uit Peer Gynt niet? Of de waterval aan noten waarmee zijn beroemde pianoconcerto opent? De 'Trollenmars' uit zijn Lyric Pieces? De in Bergen geboren componist is een van de belangrijkste figuren uit de Noorse culturele geschiedenis. Wat Shakespeare is voor Engeland, is Grieg voor Noorwegen, wordt wel eens gezegd. In 1885 liet de componist een zomerverblijf bouwen even buiten Bergen: Troldhaugen, de plek waar hij tot aan zijn dood in 1907 bleef wonen. De villa werd door hemzelf ontworpen met wat hulp van zijn neef/architect Schak Bull. 'Het is mijn beste opus dusver,' zei hij in 1885. Troldhaugen werd in 1928 een museum. Vandaag is het een van de meest bezochte bezienswaardigheden van Noorwegen.

De naam Troldhaugen (Trollenheuvel) was een idee van Nina, Griegs vrouw. Trollen kwamen vaak voor in het werk van Grieg en de villa werd op een heuvel (haugen) gebouwd. Maar de buren hadden zo hun eigen interpretatie. Die verwees naar de kleine gestalte van het koppel dat ze al schertsend 'de trollen' noemden. Grieg was slechts 1,52m groot, Nina exact 10cm groter. Dat de Griegs bepaald geen reuzen waren zien we in het museum waar enkele kleren van het paar staan uitgestald. We maken er een tijdsreis door het leven van de componist. Het biedt een mooi overzicht van alle belangrijke gebeurtenissen in  Griegs leven, geïllustreerd met foto's en tal van persoonlijke bezittingen waaronder handschriften, mascottes, diploma's, eretekens en een mooie Hardangerviool. Dit instrument uit de Noorse folklore adapteerde Grieg in zijn bekendste werk Peer Gynt. Maar het mooiste instrument zien we in de villa zelf: Griegs Steinway Model B uit 1892. 

De piano staat in het salon en verkeert na meer dan 100 jaar nog in een uitstekende staat. Dat bewees de bekende Noorse pianist Leif Ove Andsnes toen hij in 2001 het salon liet ombouwen tot een studio en er prachtige opnames maakte van Griegs 'Lyric Pieces', gespeeld op zijn oude piano. Heel wat voorwerpen in het interieur zijn nog authentiek: het immense schilderij van de Deense landschapsschilder Godfried Christensen dat Grieg cadeau kreeg voor z'n 60e verjaardag, het tapijt in het salon dat Nina's zusters maakten voor het huwelijk van het koppel en gesigneerde foto's van bevriende collega's als Brahms en Tchaikovsky. De muren hangen letterlijk vol met tekeningen, foto's en zelfs cartoons. Grappig detail: Grieg zit altijd op de foto's, want hoewel hij zich niet echt schaamde voor z'n geringe lengte, wou hij  er toch ook niet téveel de nadruk op leggen.

"Hoewel Grieg zich niet echt schaamde voor z'n geringe lengte, wou hij er toch niet téveel de nadruk op leggen."

March of the trolls. Ons entreeticket geeft recht op een zitje voor de pianorecital in Troldsalen, de kleine concertzaal die speciaal ontworpen werd voor kamermuziek. Het moderne gebouw, met een capaciteit van 200 toeschouwers, werd bewust onopvallend in het landgoed ingebed. Zo onopvallend zelfs dat het ons enige moeite kost om het te vinden. Een jonge pianist speelt er zijn persoonlijke selectie uit Grieg 'Lyrische Stukken', met o.a. Wedding Day at Troldhaugen, Cradle Song en óns favoriete stukje March of the Trolls. Ingetogen waar het moet, uitbundig waar het mag, in een perfecte akoestiek. De beleving krijgt een extra dimensie door het muurgrote raam achter het podium met een onwezenlijk mooi uitzicht op Griegs componeerhut en het Nordasmeer. Want wat is er mooier dan muziek, live gespeeld in het decor waar ze werd gecomponeerd? Naast Troldsalen zien we een levensgroot, in dit geval 1,52m groot, beeld van Grieg, een exacte kopie van dat wat in Byparken in Bergen staat.  

"Wat is er mooier dan muziek, live gespeeld in het decor waar ze gecomponeerd werd?"

Holland America Line: Mijn trip naar Troldhaugen was onderdeel van de 7 Dagen Noorse Legendes cruise van Holland America Line (HAL). De rederij is leider in premium cruisen, vaart over de wereldzeeën sinds 1873 en was de eerste cruisemaatschappij die avonturen naar Alaska en de Yukon aanbood. Hun vloot doet bijna 400 havens in 114 landen aan en biedt een onvergetelijke ervaring met middelgrote schepen. De schepen van Holland America Line zijn voorzien van innovatieve initiatieven en een divers aanbod van verrijkende ervaringen gericht op authenticiteit en het verkennen van alle aspecten van hun respectievelijke bestemmingen. Van een divers aanbod live muziek kan je elke avond genieten in de Music Walk. Entertainement vind ik op de World Stage en foodies komen ruim aan hun trekken in de verschillende restaurants aan boord dankzij het erg gewaardeerde Culinary Council van wereldberoemde chef-koks. Afvaarten vanuit Amsterdam vanaf 20 mei 2023. Behalve de cruise die wij maakten kan je met hen ook nog met de 7 Nachten Vikingsaga's  en 14 Nachten het beste van Noorwegen boeken.