VISPERTERMINEN: EEN HIKE NAAR DE HOOGSTGELEGEN WIJNGAARDEN VAN EUROPA

Met 5.269ha wijngaarden is het kanton Wallis de grootste wijnproducent van Zwitserland. Meer dan 23.000 wijnbouwers kweken er hun druiven op een hoogte van gemiddeld 400 tot 800 meter. Op één uitzondering na: Visperterminen, waar de Heidadruiven rijpen op de 1.150m hoge Terbinerberg. Wij zochten een berggids met wijnkennis en klommen samen naar de hoogst gelegen wijngaarden van Europa.

Le Dieu de Viege.

Eén stad, twee gezichten. Kort nadat onze trein de 35km lange Lötschbergtunnel uitrijdt, komt hij schurend tot stilstand in het drukke station van Visp. We kunnen het ons nog nauwelijks voorstellen, maar de notoire industriestad aan de Rhône ontstond ooit rond een kleine Gallo-Romeinse marktplaats. Een stille getuige daarvan is 'Le Dieu de Viège', een bronzen replica van de Keltische god Sucellus, waar we in de Bahnhofstrasse tegenaan lopen. Het originele beeld dat door archeologen in Visp werd gevonden, staat in het museum van Genève. Echt pittoresk kan je Visp niet noemen, maar de stad houdt een joker achter de hand: Visper Altstadt met smalle, oplopende straatjes vol eeuwenoude huizen. Industrie versus middeleeuwse charme: als contrast kan het tellen.

Visper Altstadt.

De houten huizen van Visper Alstadt gingen in de zware stadsbrand van 1518 letterlijk in rook op. De statige stenen huizen uit de 12e tot 17e eeuw zijn wat overeind bleef na een catastrofe in 1855 toen een zware aardbeving de halve stad in puin legde. Blikvangers in Visper Altstadt zijn o.a. de van oorsprong Romaanse Dreikönings- en St-Martinskirche, het piepsmalle Im-Eich-Haus, het Zuber Haus, het flamboyante Burgener Haus met z'n sierlijke arcaden en het Cricer Haus met een prachtige portaal waarvan het smeedijzeren deurslot alleen al 50.000 euro waard is. Het oudste, nog bewoonde gebouw van Visp is de 12e eeuwse Lochmatter Toren. We worden er opgewacht door Charles, de berggids die ons naar Visperterminen zal loodsen, de hoogst gelegen wijngaarden van Europa.

"Echt pittoresk kan je Visp niet noemen, maar de stad houdt een joker achter de hand: Visper Altstadt"

Heida, de signatuurdruif van Visperterminen.

Hoog en droog. Vanuit Visper Altstadt volgen we het Reblehrpfad, de 8km lange wijnwandelroute naar Visperterminen die 858m klimt. 'Visp is de poort van de Mattervallei, met de Vispervallei die in Stalden, aansluit op het Saas- en Matterdal,' vertelt Charles. Al na een half uurtje bereiken we de 'Rieben', de beroemde Visperse wijngaarden op de zuidwestelijke flank van de Terbinerberg. De wandelweg loopt verder over de smalle keermuren van de natuurstenen wijnterrassen. 'Ze werden bijzonder vernuftig aangelegd om de buitenwaartse druk te weerstaan,' zegt Charles. Het uitzicht op de wijnterrassen die trapsgewijs naar de bergtop (1.150 m) klauteren is fascinerend, een mooi staaltje van (oude) Zwitserse know-how.

De wijnterrassen van Visperterminen, een mooi staaltje van oude Zwitserse know-how.

Onder een brandende zon zetten we onze tocht verder door de steile wijngaarden. Het klimwerk valt mee, maar in 30°plus is het best pittig. 'Visperterminen ligt in een van de warmste en droogste regio's van Zwitserland,' zegt Charles. 'We hebben een continentaal Alpenklimaat met koude winters, maar de fhön, een wind uit Italië, voert constant warme lucht aan. Dankzij diezelfde fhön én de keermuren die de warmte vasthouden, ontstaat er een microklimaat waardoor het zelfs in de herfst nog relatief warm blijft in de wijngaarden.' We zien vooral witte druiven, want bijna 24 van het 40ha grote wijngebied van Visperterminen is beplant met witte druivensoorten. Opgeteld worden er 27 variëteiten geteeld op een licht kalkhoudende klei- en zandbodem. De Heida (Savagnin Blanc), een uit de Jura afkomstig ras met een hartvormige blad, is hun signatuurdruif. Bij de rode druiven voert Pinot Noir het lijstje aan. Opmerkelijk detail: de phylloxera heeft nooit in Visperterminen toegeslagen. De druifluis had duidelijk minder zin in de steile klim dan wij.

"De phylloxera heeft nooit in Visperterminen toegeslagen. De druifluis had duidelijk minder zin in de steile klim dan wij."

Heidawijn: de trots van Visperterminen.

Wat Ticino kan, kan de Terbinerberg ook. In Understalden verlaten we de wijngaarden en stappen we af bij de St-Jodernkellerei, een coöperatieve van Visperse wijnbouwers. Hun wijnhuis werd ontworpen door het Zwitserse architectenbureau Bauatelier 12 en zorgt voor een leuk architectonisch accent in de setting van de Walliser Alpen. 'De coöperatieve startte in 1980 met 120 leden, vandaag telt ze er meer dan 500,' zegt Charles. Het wijnhuis mag dan eigentijds en hip zijn, toch wordt er nog steeds volgens eeuwenoude tradities gewerkt. Ieder jaar produceert de coöperatieve meer dan 400.000 flessen, waaronder 9 rode, 10 witte wijnen, 1 rosé en een mousserende wijn. We proeven er een Heida Veritas van pre-phylloxera wijnstokken, een fruitige Heida Melodie met z'n lichtzoete nasmaak en de complexere, op eik gerijpte Heida Barrique. Het zijn frisse en lekkere kwaliteitswijnen zoals we van de Zwitsers gewoon zijn.

Oberstalden, de perfecte Zwitserse postkaart.

Vanuit Understalden wandelen we dwars door het woud naar het hoger gelegen Oberstalden. Het is een stevige wandeling die af en toe steil bergop gaat, maar eenmaal boven genieten we van een overweldigend uitzicht op de wijnterrassen die fel afsteken tegen de besneeuwde bergtoppen. Met z'n stokoude huizen in hout en natuursteen is Oberstalden de perfecte Zwitserse postkaart. Ooit was het een Keltische nederzetting, pas vanaf 1970 werd het dorpje permanent bewoond. Tot 1960 leefden de mensen hier als nomaden: in de zomer in Oberstalden, in de winter in Visperterminen en in de herfst hogerop in de Alpen. De families die er vandaag nog wonen zijn allemaal wijnmakers. Eén ervan is Marie-Mathilde Studer. Ze wacht ons op bij een witte kapel, die de dorpsbewoners lieten bouwen uit dank dat hun kostbaarheden gespaard bleven van de plundering door Napoleons troepen in 1799.

Pinot Noir, rode wijn uit Visperterminen.

We zijn halfweg onze wandeling en zelfs volgens de Zwitserse timing zitten we op schema. 'Honger?' vraagt Marie-Mathilde. Na een lange opwaartse hike kan zoiets alleen maar retorisch bedoeld zijn. Er is een lunch met wijndegustatie voor ons geregeld in een klein bijhuis van Johanneli Fi, een wijnbouwer die z'n wijnen steevast aan lokale legendes koppelt. Tien jaar geleden plantte hij als eerste Merlotstokken aan in Visperterminen. 'Wat in Ticino kan, lukt op de Terbinerberg ook,' zei hij. Ongelijk kunnen we hem niet geven, want zijn D'Alt Schmidia (100% Merlot) die we proeven is helemaal onze dada: een donkerrode full body wijn met zachte tannines en heerlijke fruitaroma's. Ook de tweede is een schot in de roos: Z'MatterHoru (100% Pinot Noir), een lekkere wijn met rijke bessenaroma's en een mooie zijdeachtige rode kleur. Voor we Oberstalden verlaten wil Marie-Mathilde ons nog de trots van het dorp laten zien. We trekken naar een van de oudste huizen met het opschrift '1771' boven de dubbele houten deur. Het is het jaar waarin de 'driel' (een enorme houten druivenpers) die we er zien werd gemaakt. Ze deed dienst tot 1950, werd in de jaren '90 gerestaureerd en is nu een museumstuk.

"Met stokoude huizen in hout en natuursteen is Oberstalden de perfecte Zwitserse postkaart."

Visperterminen.

Uitkijken naar de sneeuw. Vanaf Oberstalden loop het Reblehrpfad over in de Täbiner Kulturweg, een thematische wandelroute die het dagelijkse leven van de Tabiner - inwoners van Visperterminen - van weleer belicht. Het dorp op 1350m hoogte was tot 1940 enkel te voet bereikbaar. Zelfs toen er een autoweg lag moesten de schoolkinderen nog tot 1960 wachten voor de postbus hen van en naar Visper bracht. Marie-Mathilde, die met ons mee wandelt, kan er van meespreken. Jarenlang legde ze net zoals de meeste Tabiner dagelijks het traject van Visperterminen naar Visper te voet af, een keer bergaf, een keer bergop. Eerst toen ze naar school ging, daarna om te gaan werken. 'We keken altijd uit naar de sneeuw, want dan konden we de slee gebruiken,' lacht ze. Bij een open plek in het bos wijst Charles naar de twee spitsen van de Bietschhorn in de verte. 'Een volkswijsheid zegt dat als er in augustus geen sneeuw meer ligt tussen tussen de spitsen, het een goed wijnjaar wordt,' lacht hij. En dan blijken de laatste loodjes nog maar eens het zwaarst wegen. Dit keer speelt niet alleen het klimwerk en de zon ons parten, maar ook de wijn die we royaal in Oberstalden degusteerden. In Visperterminen nemen we de bus terug naar Visp waar we neerploffen op het terras van ons hotel. 'Bitte ein Heida und ein Johannisberg.' Wat had je anders verwacht?

"Als er in augustus geen sneeuw meer tussen de spitsen van de Bietschhorn ligt, wordt het een goed wijnjaar."

VISP PRAKTISCH:

Toeristische info over Zwitserland: www.myswitzerland.com en Visp: vispinfo.ch

Vervoer: Wij vlogen met Swiss Air van Brussel naar Zurich, 6x per dag h/t vluchten vanuit Brussel. Leuk om te weten: wintersporters die naar Zwitserland vliegen met Swiss Air betalen geen toeslag voor het vervoer van hun eerste wintersportmateriaal.

Ons bezoek aan Visp was een halte op de Grand Train Tour of Switzerland. Deze 1280km lange panoramische treinreis door Zwitserland brengt je langs alle hoogtepunten en bezienswaardigheden van het land. Het leuke is dat je met slechts één kaartje, de Swiss Travel Pass, kan op- en afstappen waar je maar wil. Meer info: www.sbb.ch

Overnachten: Wij sliepen in Baxter Hotel Visp, een modern zakenhotel op een steenworp van het station van Visp. Vriendelijke service, hippe bar en alle moderne comfort zijn aanwezig. Het hotel ligt in een gezellige buurt met leuke terrasjes, café's en restaurants. Info en reserveren: www.baxterhotel.ch