 |
 |
 |
Charles Dickens. Grabovnika begin jaren '50 van vorige eeuw: de kleine Zlatko wordt koudweg verlaten door z'n moeder. Zlatko's vader, een molenaar, staat vanaf dan alleen voor de opvoeding van z'n zoontje. Het gehavende gezin leeft in een van de armste regio's van het voormalige Joegoslavië en heeft alle moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Kerst passeert er ieder jaar als een doordeweekse dag, tot groot verdriet van de kleine Zlatko, die elk jaar opnieuw tevergeefs droomt van een eigen kerstboom vol fonkelende lichtjes. Maar zijn hele jeugd verloopt zonder het echte kerstgevoel, een enorme teleurstelling die hij z'n verdere leven zal meedragen.
 |
 |
De jaren verstrijken. Zlatko wordt volwassen en gaat in het Midden Oosten aan de slag om aan de kost te komen. Wanneer zijn vader sterft komt hij met z'n vrouw op het familiedomein in Grabovnika wonen, waar hij in 2001 met wat spaargeld z'n jongensdroom verwezenlijkt. En het blijft niet bij één kerstboom. Hij smukt het intussen 10ha grote familiedomein op met 17.000 kleurrijke kerstlichtjes. Dat trekt de aandacht, mensen stoppen om foto's te maken. Zijn plan om een betoverende kerst te creëren niet alleen voor zichzelf maar ook voor de kinderen van Grabovnika, loop al snel uit de hand, op zoveel belangstelling had hij niet gerekend. Sindsdien is zijn kinderdroom een over de top fantasiewereld geworden, die niet alleen hem beroert. Ieder jaar koopt hij meer en meer lichtjes en wordt zijn kerstproject, Salaj Land, groter. Niet alleen de buren, maar mensen vanuit heel Kroatië komen naar dit kerstwonder kijken. Vandaag hangen er in Salaj Land 5 miljoen kerstlichtjes en trekt zijn attractie meer dan 120.000 bezoekers uit alle hoeken van de wereld. De arme, kleine molenaarszoon die zijn lang gekoesterde droom verwezenlijkt en er ook anderen blij mee maakt, het had een verhaal uit een boek van Charles Dickens kunnen zijn.
"De arme, kleine molenaarszoon die zijn lang gekoesterde droom verwezenlijkt, het had een verhaal uit een boek van Charles Dickens kunnen zijn."
 |
 |
Een fantasiewereld. Op aanraden van een kennis in Zagreb slaan we de oplopende weg naast de kapel net voor Grabovnika in waar we Salaj Land vanuit de hoogte overzien. Het uitzicht op de gigantische vlek die kleurrijk oplicht, temidden van het grote niets, is overdonderend. Een fantasiewereld die enkel uit het brein kan komen van iemand die een hele speciale relatie met kerstmis heeft. Enkele minuten later wandelen we tussen de miljoenen lichtjes: bruggen, bomen, struiken, het familiehuis, de oude watermolen, de levensgrote kerststal, de grot, letterlijk alles baadt in een zee van licht. Er is bovendien een gezellige kerstmarkt waar allerlei kerst- en artisanale producten worden verkocht, een café en een restaurant waar je voor weinig geld enkele lekkere streekgerechten kan eten.
 |
 |
We ontmoeten de intussen 74 jarige Zlatko Salaj bij zijn huis op het domein. Nadat we hem wat vragen gesteld hebben, heeft hij ook één belangrijke vraag voor ons: 'Wat vinden jullie ervan?' Als we hem vertellen dat het wondermooi is en dat hij een unieke sprookjeswereld heeft gecreëerd, lacht hij tevreden. Nadat zijn vrouw enkele jaren geleden overleed houden dit soort complimenten en de blije gezichten van de bezoekers hem recht, zegt hij aangedaan. Ook als hij over zijn ongelukkige jeugd vertelt wordt hij erg emotioneel. Af en toe pinkt hij zelfs een traan weg. Hoe hij Salaj Land elk jaar weer voor elkaar krijgt? 'Het evenement is te groot geworden om het nog helemaal alleen te runnen,' zegt hij. 'Daarom werk ik voor de organisatie samen met een team van een vijftiental mensen. Maar het idee, het ontwerp en de figuren, die elk jaar veranderen, komen nog steeds uit mijn brein.' Geld is het minste van z'n zorgen. 'De prijzen van de tickets zijn meer dan redelijk en enkel bedoeld om uit de kosten te geraken. Kinderen tot 7 jaar, mensen met beperkingen en uit de omgeving betalen zelfs niks.' Of hij zich ervan bewust is dat zijn levensdroom intussen bekend is in alle uithoeken van de wereld? 'Dat werd mij al vaker gezegd,' lacht Zlatko. 'Dat kinderen, maar ook veel volwassenen vanuit alle mogelijke landen, ongestoord van Salajland kunnen genieten maakt me echt gelukkig. Het verleden is wat het is. Het is het heden en de toekomst die nu tellen. Ik heb al ontzettend veel ideeën voor 2020.'
 |
| Zlatko Salaj. |
"Dat kinderen uit alle uithoeken van de wereld ongestoord van Salaj Land kunnen genieten maakt me echt gelukkig."
© TEKST & FOTO'S: W. GLADINES & M. THYS 2019
SALAJ LAND PRAKTISCH:
Info over Salaj Land: salajland.com & Kroatië: www.croatia.hr
Vervoer: Wij vlogen naar Zagreb met Croatia Airlines. Dagelijks meerdere vluchten heen en terug vanuit Brussel. Vanuit Zagreb reden we verder met een huurauto naar Grabovnica, 60 km ten oosten van de Kroatische hoofdstad. Voor wie niet over een huurauto beschikt is Salaj Land vanuit Zagreb ook bereikbaar met de trein en de bus. Meer info over de bereikbaarheid vind je op hun website. Salaj Land combineer je net als wij makkelijk met een Kersttrip in Zagreb, al jaren de beste kerstmarkt van Europa.
Geen opmerkingen