 |
 |
 |
| Casa Navàs op Placa Mercadal (boven) - Placa de les Peixateries Velles (onder). |
Reus. Op zaterdagmorgen heerst er al een aangename drukte op Placa del Mercadal. Locals bespreken de krantenkoppen bij een kop koffie op het terras terwijl enkele tientallen demonstranten op het plein zwijgzaam hun ongenoegen uiten over de aanhouding van enkele Catalaanse leiders. Reus voelt een beetje aan als Barcelona, maar dan kleinschaliger, zonder vervelende hordes toeristen. Blikvangers op Placa del Mercadal zijn de met bloemen gedrapeerde Casa Navàs, een van de mooiste art-nouveau gebouwen ter wereld en de 16e eeuwse Prioral Santa Pere. Ook rondom deze gotische kerk lopen de terrasjes langzaam vol. Wij drinken koffie op het gezellige Placa de les Peixateries Velles en ontvouwen een stadsplan met een route in het spoor van het 'modernisme', de Catalaanse variant op art-nouveau en jugendstil. Want het prachtige Casa Navàs is slechts het topje van de Reuse ijsberg.
"Reus voelt een beetje aan als Barcelona, maar dan kleinschaliger, zonder vervelende hordes toeristen."
 |
 |
Gaudi Centre Reus.
|
Gaudi's wieg. Een dozijn gereputeerde 'modernisten' drukten hun stempel op Reus, waarvan Lluis Domènech, Pere Caselles, Joan Rubió en Pere Domènech de bekendsten zijn. Ironisch genoeg is er in heel Reus niet één bouwwerk van haar beroemdste architect, Antoni Gaudi, te bespeuren. Gaudi werd in 1852 in Reus geboren en vond zowel in als rond zijn stad inspiratie voor z'n hele verdere carrière. In Carrer de Sant Vincenç staan we bij zijn geboortehuis. Gaudi leefde hier tot z'n zestiende en ging daarna studeren in Barcelona waar hij de rest van z'n leven zou blijven wonen. Over de relatie van Gaudi met Reus komen we alles te weten in het interactieve Gaudi Centre op Placa del Mercadal waar een verbluffende scenografie ons inwijdt in de geheime denkwereld van de beroemde Catalaanse architect.
 |
 |
| Gaudi Centre: de Sagrada Familia, uiteraard. |
We beginnen onze verkenning op de derde verdieping met een indrukwekkende 360° projectie op groot scherm waarin duidelijk wordt dat Gaudi niet alleen inspiratie putte uit de oude architectuur in Reus, maar vooral uit het licht, de texturen en kleuren van de natuur rondom de stad. Gaudi's werk bevat dan ook meer elementen uit de natuur dan dat van een doorsnee modernist. Een etage lager worden we meegezogen in de wat mysterieuze leefwereld van de innovatieve architect, hoe hij leefde en werkte. We zien er o.a. een leuke simulatie van een werfatelier en plaasteren modellen van bekende werken zoals de Sagrada Familia. Op Gaudi's band met Reus wordt op de eerste verdieping uitvoerig gefocust. Zijn kindertijd en jeugd komen er weer tot leven net als zijn fascinatie voor de kracht van de moderniteit en de voor hem altijd overweldigende natuur.
"Gaudi's kindertijd en jeugd komen weer tot leven net als zijn fascinatie voor de kracht van de moderniteit en de voor hem altijd overweldigende natuur."
 |
 |
| Casa Ramon Vendrell (arch. Pere Caselles 1912). |
Reus en de modernisten. De Catalaanse modernisten zijn geen onbekenden voor ons. Drie jaar geleden trokken we door Catalonië langs de beroemde wijnkathedralen van de Costa Dorada en maakten we kennis met de architectonische meesterwerken van Cèsar Martinell in Gandesa, Pinell de Brai en Adernats. Modernisme, de Catalaanse variant van art-nouveau, kende grofweg haar hoogdagen van 1880 tot 1911 en was behalve een kunststroming ook een uiting van het opkomende Catalaans nationalisme. Met de handige kaart van de toeristische dienst volgen we de Ruta del Modernisme, een stadswandeling langs de mooiste en opmerkelijkste van de bijna 100 modernistische gebouwen in de stad.
 |
 |
| Casa Rull en het aanpalende Casa Gasull (arch. Lluis Domènech 1900-1911). |
We komen ogen tekort, want behalve de 26 geselecteerde gebouwen op de route, zien we overal rondom ons de mooiste modernistische architectuur. Heel indrukwekkend is Casa Ramon (1912) van architect Pere Caselles die zich voor de ornamentiek duidelijk liet inspireren door de Weense art-nouveau, met een knipoog naar de Sezession. Soms leunen de modernistische huizen gewoon letterlijk tegen elkaar aan. Zoals in Carrer de Sant Joan waar Lluis Domènech twee aan elkaar grenzende huizen ontwierp: Casa Rull (1900) en Casa Gasull (1911). In de tijdspanne ertussen lijkt Domènech een enorme stijlbreuk te maken. Voor de ornamentiek van Casa Rull gebruikte hij vooral middeleeuwse elementen, terwijl de sgraffito, mozaïeken en classicistische invloeden van het immense Casa Gasull al naar het Noucentisme neigen. De architect stond toen op het toppunt van z'n kunnen. Een stuk bescheidener, maar niet minder mooi: in Carrer de Monterols liet architect Pere Caselles al z'n muzen los op Casa Laguna, een smal pand in de drukke winkelstraat van Reus. Een extreme combinatie van technieken, het gebruik van ceramische tegels, trencadi's, ijzerwerk én een voorkeur voor bloemen resulteren in een facade rijk aan toon en textuur.
 |
| Modernisme: mooi tot in de details. |
Ook openbare gebouwen ontsprongen de modernistische dans in Reus niet. Op Av. de Prat de la Riba zien we het schoolgebouw van Pere Caselles uit 1908 met op de voorgevel een enorm Spaans wapenschild geflankeerd door twee leeuwen. Dezelfde architect tekende voor het Oenological Station in Passeig de Sunyer, een indrukwekkend, twee verdiepingen hoog gebouw waarvan de natuurelementen op de facades verwijzen naar o.a. de locale druiven- en olijfteelt. In Carrer de Sant Joan is het Tuberculose Dispensarium een modernistische laatbloeier uit 1926. Joan Rubió, een vriend van Gaudi, verwerkte er ook enkele gotische elementen in. Of het enige troost bracht voor de arme dieren weten we niet, maar ook het voormalige slachthuis (1889) in Carrer de l'Escorxador kreeg een modernistisch jasje. Het is het enige nog overeind staande voorbeeld van de industriële architectuur uit de tijd.
"Modernisme, de Catalaanse variant van art-nouveau, was behalve een kunststroming ook een uiting van het opkomende Catalaans nationalisme."
 |
Institut Pere Mata Reus.
|
Pere Mata, een meesterwerk. Na onze architectonische stroll in Reus bombarderen we Lluis Domènech tot onze favoriete locale architect. Op enkele minuten rijden van het centrum staan we voor zijn meest indrukwekkende creatie in Reus: Institut Pere Mata, een psychiatrisch centrum dat hij liet bouwen tussen 1898 en 1900. We zijn meteen overdonderd door de omvang van het ommuurde complex dat werd opgetrokken in baksteen volgens een polygonaal plan. Ramen en deuren werden geframed met elegant gesculpteerde kalksteen, af en toe afgewerkt met blauw-witte tegels. Een concept dat Domènech in 1902 opnieuw zal hanteren voor de bouw van het beroemde Hospital Santa Creu in Barcelona.
 |
 |
Institut Pere Mata: de eetkamer.
|
Pere Mata omvat een aantal paviljoenen waarover de patiënten aanvankelijk werden verdeeld volgens hun sociale klasse, type aandoening en hun geslacht. Omdat het instituut nog steeds dienst doet is enkel paviljoen 6 te bezichtigen. Maar laat dát nu net de afdeling zijn waar de gegoede burgerij werd behandeld. Voor de inrichting ervan engageerde Domènech de beste designers en vakmannen van zijn tijd. Op de benedenverdieping zijn we een en al bewondering voor de eetruimte met prachtig beschilderde plafonds, kleurrijke keramische dado's en het originele meubilair dat er nog steeds staat. De immens hoge ruimte is rijkelijk voorzien mooie glas-in-loodramen ontworpen door Rigalt & Granelli, beroemde modernistische glazenmakers uit Barcelona.
 |
 |
| Institut Pere Mata: modernistische patiëntenkamers. |
Net als in de aanpalende biljartzaal wordt de ruimte verlicht door een immense art-nouveau luchter uit Barcelona. Dat Domènech veel oog had voor de veiligheid merken we op de trap naar de eerste verdieping die geen centrale holte heeft. In de kamers van de patiënten zijn alle hoeken afgerond en de ramen van de bar zijn voorzien van tralies. Kwestie van het zekere voor het onzekere te nemen. Ook in de elegant beschilderde kamers zien we nog het originele meubilair, maar we zijn vooral gecharmeerd door de oude sanitaire voorzieningen die er een stuk eleganter uitzien dan hun moderne varianten.
"Voor de inrichting van Pere Mata engageerde architect Domènech de beste designers en vakmannen van zijn tijd."
 |
 |
| Vermouth Museum Reus. |
Vermut, een must. Om onze smaakpapillen te verwennen blijven we in het thema van onze trip. We lunchen in de oude fabriek van Rius Gatell in Carrer de Vallroquetes, een werk van Pere Caselles uit 1918, waarin vandaag het Vermouth Museum is gevestigd. Want Reus heeft een lange traditie van vermouth, of vermut zoals het drankje hier heet. In de 19e en 20e eeuw waren er meer dan 30 producenten van dit bitterzoete spul in Reus waarvan er een handvol overbleven. Een vermut drinken in Reus is gewoon een must. In het museum zien we een indrukwekkende collectie posters, labels en flessen van meer dan 2000 vermouth merken uit 56 landen. Onze mediterraanse lunch spoelen we door met de locale vermouth, Miró, wit en rood, een drankje dat moeiteloos kan concurreren met grote broers als Cinzano of Martini. Voor de die hards is er nog de Ruta del Vermut de Reus, een route die je langs de belangrijkste vermut spots van de stad loodst, inclusief kelderbezoeken en degustaties.
"In de 19e en 20e eeuw waren er meer dan 30 producenten van vermouth in Reus waarvan er een handvol overbleven."
 |
© TEKST: W. GLADINES - FOTO'S: MYRIAM THYS & W. GLADINES 2019
THE LANDSCAPES OF THE GENIUSES PRAKTISCH:
Vervoer: Wij vlogen van Brussel naar Barcelona met de Spaanse low cost maatschappij Vueling. Meer dan 155 bestemmingen. Meermaals per dag wordt er vanuit Brussel naar Barcelona en terug gevlogen. Meer info: www.vueling.com/nl - Vanuit Barcelona reden we verder met een huurauto van autoverhuurbedrijf Sixt.
Reus Modernist Route: Verken de Reus Modernist route met het gedetailleerde stadsplan dat je gratis krijgt bij de toeristische dienst van Reus, op het gelijkvloers van het Gaudi Center. De kaart leidt je langs 26 opmerkelijke modernistische gebouwen met veel aandacht voor die van Lluis Domènech. Voor elk gebouw vind je op de stoep een bordje met de naam, de architect en het bouwjaar van het pand in kwestie. Ook handig is het beknopte gidsje met meer gedetailleerde uitleg over de route, de gebouwen en de modernisten, dat je voor enkele euro's kan kopen op de toeristische dienst. Gegidste rondleidingen zijn mogelijk op zaterdag. Net als je eventuele bezoek aan Casa Navas, vooraf reserveren bij de toeristische dienst. Meer info: www.reusturisme.cat
Geen opmerkingen