Vergeet Dubai. Het grootste kunstmatige eiland ter wereld ligt bij onze Noorderburen: de Flevopolder. Samen met de Noordoostpolder vormt het sinds 1986 Flevoland. Nieuw, op de zee veroverd land baart niet alleen boeiende verhalen, er valt ook veel te beleven. Ik ontdek er het quasi futuristische Almere en tegenpool, het ex-eiland Urk, duik in de geschiedenis van de legendarische Batavia in Lelystad en verken de Oostvaardersplassen, een van de meest indrukwekkende natuurgebieden van de Lage Landen.

Behalve shoppen is ook architectuur kijken een goeie reden om naar hier te trekken. 'Een leger toparchitecten waaronder Rem Koolhaas, Herman Hertzberger en Liesbeth van der Pol bepaalden het uitzicht van Almere,' zegt Frans. We trekken naar het dak van de Citymall waar ik een fenomenaal uitzicht heb op de skyline van de stad die wordt gedomineerd door de 125m hoge WTC Conference Center. Ik kijk er uit op het golvende dak van de Citadel, een project van de Franse architect Christian de Portzamparc, dat bedekt is met een groen grastapijt, struiken en zelfs kinderspeeltuigen. Aan het Weerwater sta ik vol bewondering bij The Wave, het geschubde, golvende gebouw van architect Rene Van Zuuk. We wandelen terug naar het centrum via Stadsluifel, De Diagonaal, waar Frans me een betonnen modeldoorsnede toont van het ondergrondse leidingnetwerk van Almere. Behalve de gebruikelijke leidingen zijn er ook buizen voor de stadsverwarming, die centraal geregeld wordt en een buis waardoor het stadsafval automatisch en tegen 70km/u naar het stort wordt gezogen.

Op ginkiestocht in traditionele Urkse kledij (boven) - Oude vissershaven Urk (onder).

Het wonder van Urk. Voor de drooglegging van Flevoland lagen er in de Zuiderzee twee eilanden: Urk was eiland af in 1939, Schokland - dat Unesco Werelderfgoed werd om de vele archeologische vondsten - volgde drie jaar later. Urk mag dan al lange tijd aan het vasteland zijn aangehecht, de inwoners voelen en gedragen zich nog steeds als echte eilanders. 'Hier zeggen ze nog altijd dat ze 'op' en niet 'in' Urk wonen,' zegt Frans die me meeneemt op ginkiestocht door het idyllische vissersdorp. 'Sorry voor m'n dialect en zeg gerust als ik te snel praat. 't Schijnt dat wij door onze rare tongval niet in staat zijn om correct Nederlands te spreken.' Hij lacht. Onze eerste halte is de Bethelkerk, de 'geriffermaarde kark', gereformeerde kerk in het Nederlands. Opvallend zijn de brede dakgoten die het drinkwater uit de hemel moesten opvangen dat je dan kon kopen in de kerk. We wandelen door de ginkies, een wirwar van steegjes met typische huizen met sierlijke makelaars op het dak. 'Op maandag is het hier traditioneel wasdag en hangt de was net zoals vroeger in de straatjes te drogen.'

Vuurtoren Urk.

'Meer dan 90% van de Urkers is vandaag nog praktiserend protestant en gaat elke week naar de kerk,' vertelt Frans bij het Kerkje aan Zee (1786) waarvan de houten pilaren werden gemaakt van oude masten van de V.O.C. vloot. Bij het kerkhof er rond doet Frans de macabere Urkse schedelkwestie uit de doeken. Enkele geleerden meenden namelijk dat op Urk nog het oer-Hollandse ras was te vinden. Om dat te staven roofden ze schedels op het kerkhof die ze voor onderzoek naar universiteiten stuurden. 'Toen de zaak aan het licht kwam wilden we kost wat kost onze schedels terug, wat inmiddels gebeurd is. Een kopzorg minder,' lacht Frans. We wandelen naar de oude vuurtoren die ooit trots over de Zuiderzee uitkeek, maar nu wat troosteloos langs het IJsselmeer staat te wezen. Op deze plek komen drie provincies samen: Noord-Holland, Friesland en Flevoland. Een stil moment beleef ik bij het Verdriet van Urk, een monument voor de op zee omgekomen Urkse vissers. Vanop de dijk zie ik perfect het hoogteverschil van het IJsselmeer met het vasteland dat vele meters lager ligt. Heel fascinerend en een beetje beangstigend tegelijk. Als Frans een enorme steen aanwijst die een stuk verder in het IJsselmeer ligt, voel ik weer een verhaal aankomen. 'Urkers doen niet mee aan die flauwekul over de ooievaar,' zegt hij. 'Bij ons komen de kindjes van de Ommelebommelestien. Als het zover is moet de man met een vroedvrouw naar de steen roeien. Daar halen ze het kindje op.' Een geboorteverhaal met de man in de hoofdrol? Frans knipoogt. 'Urkse mannen zijn nu eenmaal heel geëmancipeerd.'

Vis eten in de Urker Botterschuur: zo eenvoudig kan iets lekkers zijn.

Urk is dus een vat vol verhalen, maar Het wonder van Urk is wel het allermooiste. 'Wij waren een beetje de luis in de pels bij de aanleg van de Afsluitdijk en de Noordoostpolder enkele jaren later,' vertelt Frans. 'Er werd wat neergekeken op ons en Urk werd bewust buiten de hele kwestie gehouden. Met de aanleg van de Afsluitdijk kwam er voor ons een einde aan de zoute Zuiderzee. Plots kwamen we in het midden van Nederland te liggen en omdat we al eeuwen van visvangst leven dachten (lees: hoopten) ze dat Urk ten dode was opgeschreven. Maar eilanders als wij zijn niet alleen gastvrij en sympathiek, ze zijn ook koppig en volhardend als het moet en dus gingen we met kotters op de Noordzee vissen. Het resultaat is dat Urk nu de belangrijkste visafslag en vissershaven van heel Nederland is.' We eindigen onze tocht in de Urker Botterschuur , bij visbakker Albert de Vries en z'n maat waar de koffie in oude kannen op een lange tafel al klaar staat. Dát noem ik nog eens gastvrijheid. In de wat rommelige, maar oergezellige botterloods steek ik vers gerookte zalm en smeuïg gebakken schar achter de kiezen. Zó eenvoudig kan een klein feestmaal zijn. Eén ding staat vast: hier kom ik zeker nog terug.

'Welcome to the Jungle' De Orchideeën Hoeve in Luttelgeest.

Welcome to the jungle. Tropische tuinen op de zeebodem, verbazingwekkender dan dit wordt het niet. In Luttelgeest bezoek ik de Orchideeën Hoeve, de kleurrijkste en meteen populairste attractie van Flevoland. Want de orchideeënkwekerij van de familie Maarssen werd al zeven keer op rij uitgeroepen tot het 'Leukste uitje van Flevoland'. 'Toen de verkoop van orchideeën in de jaren '80 begon te slinken door overaanbod, besloot de familie van hun kwekerij een toeristische attractie te maken,' zegt Linda die me rondleidt door de grootste tropische serre van Europa. Welcome to the jungle! In de Lorituin landen tamme regenbooglori's op m'n hoofd in de hoop een hapje te versieren. Ook in de Vlinder Vallei schuwen de meer dan 2.000 vlinders ons niet, er nestelt er zich zelfs een op mijn neus. Sommige vlindersoorten worden er zelf gekweekt, van andere worden poppen geïmporteerd uit o.a. Costa Rica en de Filipijnen. Behalve vlinders fladderen er in de vallei ook nog tropische zangvogeltjes. Een enorme groene leguaan maakt het exotische plaatje helemaal af.

Lori's in De Orchideeënhoeve - Luttelgeest.

In het Amazone Regenwoud zwaaien witoorpenseelaapjes en roodbuiktamarins al spelend de plak. En natuurlijk bewonder ik volop orchideeën in de Orchideeëntuin. Helemaal top is de Zwevende Bloementuin waar duizenden bloemen boven mijn hoofd lijken te zweven, een concept waarvoor de familie zich op Hanami Matsuri inspireerde, het legendarische bloesemfeest uit Japan. Wie het allemaal wat authentieker wil, kan ook in de ongerepte natuur van Flevoland op zoek naar wilde orchideeën. Want in de polder leven er een zestal soorten waaronder de rietorchis, de wespenorchis, de grote keverorchis en de zeldzame nachtorchis. En vergeet daarbij niet: kijken mag, plukken niet.

Edelherten (boven) en Konikpaarden (onder) in De Oostvaardersplassen.

Daar is 'm, daar is 'm! Van de artificiële naar de échte natuur is maar een kleine stap in Flevoland. Niet alleen de mens nam een halve eeuw geleden de drooggevallen Flevopolder in, ook de natuur was er als de kippen bij. Met boswachter Hans-Erik Kuypers van Staatsbosbeheer verken ik De Oostvaardersplassen, een indrukwekkend natuurgebied tussen Almere en Lelystad dat sinds kort deel uitmaakt van het Nationaal Park Nieuw Land, het grootste door de mens aangelegde natuurpark ter wereld. Gewapend met een paar verrekijkers en een stevige 4x4 trekken we het 56km2 grote natuurgebied in. 'De Oostvaardersplassen ligt rond de plek waar vroeger de schepen van de Verenigde Oostindische Compagnie voor anker lagen,' zegt Hans-Erik. 'Het bestaat enerzijds uit een natte, moerassige zone en anderzijds uit een droog gebied met weiden, rietlanden en ruigten. Het is vooral belangrijk als een overwinterings- en ruiplek voor vogels.'

Lepelaar (boven) en Heckrunderen (onder) - De Oostvaardersplassen.

Zo komt de grauwe gans hier massaal voor en is het een van de belangrijkste broedgebieden voor lepelaars in West-Europa. Ook zeldzamere soorten als de roerdomp en de kleine zilverreiger kan je er spotten. Af en toe legt Hans-Erik de motor stil en speurt nauwlettend de omgeving af. Hij is duidelijk op zoek naar iets. 'Sinds 2006 broedt de zeearend, de grootste roofvogel van Europa, in de Oostvaardersplassen, een primeur voor Nederland' vertelt hij. 'Al moeten we ontzettend veel geluk hebben, toch probeer ik er vandaag een te spotten.' We stoppen bij een plek waar een massa wilde Konikpaarden de vlakte afgrazen. Wat verder houdt een grote groep edelherten ons nauwlettend in de gaten. 'We hebben in het gebied een aantal grote grazers uitgezet om de vegetatie in toom te houden' zegt Hans-Erik. 'De paarden grazen vooral in het halfdroge grasland, de herten in het struikgewas en ook Heckrunderen worden ingezet om het landschap open te houden.'

Sinds 2006 broedt de zeearend in de Oostvaardersplassen.

Toch wordt de aanwezigheid van de grazers niet door iedereen gewaardeerd. Tegenstanders hekelen dat de dieren in de winter in geval van voedselschaarste onmogelijk kunnen migreren en omkomen door ontbering. 'Het is een feit dat de populaties momenteel uit hun voegen barsten,' zegt de boswachter. 'We zullen wat paarden moeten verplaatsten en noodgedwongen een groot aantal edelherten moeten afschieten.' Plots worden we opgeschrikt als een enorme zeearend majestueus voor de jeep de weg komt overvliegen. 'Daar is 'm, daar is 'm!' roep ik op zijn Rik de Saedeleers. Ook Hans-Erik kan zijn enthousiasme moeilijk verbergen. Blijkbaar hebben we het dier verrast en het maakt onmiddellijk een u-turn om weer in de begroeiing te verdwijnen. Maar we hebben hem tenminste gezien, pal voor onze neus zelfs. 'We hebben ongelooflijk veel geluk vandaag,' lacht Hans-Erik. En daarmee wordt nog eens bevestigd: met een boswachter van Staatsbosbeheer valt er altijd wel iéts te beleven.

© TEKST & FOTO'S: W. GLADINES 2019