Terra Alta, de hoogstgelegen wijngaarden van Catalonië. |
Terra Alta. Veertig tunnels, vijf viaducten, oude stationruïnes en spectaculaire panorama's: Via Verde de la Terra Alta is een fietsroute zonder gelijke. Ik volg het 23 km. lange traject van Picasso's stadje Horta de Sant-Joan tot Pinell de Brai. Ik peddel er door het robuuste landschap waarin de Rio Canaletes zijn weg naar de Ebro zoekt en de hoogst gelegen wijngaarden van Catalonië afwisselen met amandel- en olijfgaarden. Bij het uitrijden van elke tunnel doemt weer een nieuw spectaculair vergezicht op. Dit is een van mijn mooiste fietsroutes ooit. Via Verde de la Terra Alta is een deel van de oude spoorweg Valla de Zafán, ooit bedoeld om Aragon met de Middellandse Zee te verbinden. Maar zover kwam het nooit.
Adembenemende panorama's langs Via Verde de la Terra Alta. |
Met de aanleg van de spoorlijn werd al in 1882 begonnen, toch is het vooral aan krijgsgevangen uit de Slag bij de Ebro te danken dat de lijn in 1942 operationeel werd. In 1973 werd de spoorweg gesloten, officieel omwille van de 'labiele' tunnels. De rails werden verwijderd, het traject geasfalteerd en de groene route een feit. De tunnels, 600 tot 1000 m lang, zijn de spectaculairste stukken op deze fietsroute. Een niet te missen halte is de Fontcalda bron, bij het gelijknamige heiligdom, die water met een constante temperatuur van 28°C de Rio Canaletes inpompt. Ik word er opgewacht door Josep van ViOrigen, een van de drie wijnfanaten uit Gandesa die oenotoeristische excursies in Terra Alta organiseren met een culturele, natuur of gastronomische insteek. In 2016 werd hun bedrijf bekroond met The Best Wine Tourism Concept of Catalonia Award.
La Fontcalda. |
In het sublieme decor van La Fontcalda trakteert Josep me op een degustatie van drie lokale witte wijnen, allemaal 100% Garnatxa Blanca, de signatuurdruif van Terra Alta. Ik proef een Merian Blanc, een fruitige wijn van appel- en ananasaroma's met een lichte venkeltoets en Il-Lusio, een volumineuze fruitige wijn met toetsen van mediterrane kruiden. Allebei uitstekende wijnen, maar hélemaal mijn dada is de El Quinta van Celler Barbara Forés, een diepgele wijn met aroma's van rijp wit fruit en lichte minerale toetsen die 6 maanden op eiken vaten heeft gerijpt. Het eerste hoogtepunt van mijn wijntrip door Catalonië is een feit.
"Ik peddel door het robuuste landschap waarin de Rio Canaletes zijn weg naar de Ebro zoekt en de hoogst gelegen wijngaarden van Catalonië afwisselen met amandel- en olijfgaarden."
Catedral de Vi van Pinell de Brai |
Pinell de Brai. César Martinell, nooit van gehoord, maar het is een naam die ik na mijn bezoek aan Pinell de Brai niet meer zal vergeten. Deze modernistische architect was een pupil van Gaudi en bouwde een eeuw geleden in heel Catalonië wijnhuizen in art-nouveaustijl, de zogenaamde Catedrals del Vi (wijnkathedralen). De bekendste zijn die van Gandesa, Pinell de Brai en Nulles. In Pinell de Brai wordt ik meteen geïmponeerd door de omvang van het gebouw. De gevel, robuust en elegant tegelijk, werd opgetrokken in baksteen met ramen in de vorm van wijnflessen en is over heel de lengte opgeschmukt met de humoristische ceramische friezen van Xavier Nogués. Toch zijn het vooral de gotische gewelven binnenin die bij mij associaties oproepen met een échte kathedraal.
Gotische gewelven in de wijnkathedraal van Pinell de Brai. |
'De wijnkathedralen in Catalonië ontstonden na de phylloxeracrisis,' zegt mijn gids in een met Catalaans doorspekt Engels. 'De wijnboeren die hun stokken verloren bij de epidemie verkochten gedeprimeerd en gedwongen al hun bodegas en materieel. Toen er in de jaren '20 belangstelling was om weer wijn te verbouwen, was er weinig budget. De wijnbouwers in spe organiseerden zich in coöperatieven en lieten wijnkathedralen bouwen.' Dat de Catalaanse wijnkathedralen relatief goedkoop waren, is iets wat je niet meteen verwacht. Bovendien waren ze ook bijzonder efficiënt en hun tijd ver vooruit. Die van Pinell de Brai werd opgetrokken in opdracht van 14 families. Tot in de jaren '80 werd er nog jaarlijks 2,5 miljoen liter wijn gemaakt. Ik rond mijn bezoek in dit architectuurpareltje af met een korte wijndegustatie. Ik proef er enkele lekkere Garnatxa Blanca's en witte en rode mistelas, zoetzalvende Catalaanse dessertwijnen gemaakt van most en alcohol. Een stukje blauwe kaas erbij zou perfect geweest zijn.
"De Catalaanse wijnkathedralen waren relatief goedkoop, bijzonder efficiënt en hun tijd ver vooruit."
Witte en rode mistelas, zoetzalvende Catalaanse dessertwijnen. |
Montsant: wijn met body. D.O. Montsant is de snelst groeiende wijnregio van heel Catalonië. Sinds deze appellatie in 2002 'afscheurde' van D.O. Tarragona, verdubbelde het aantal wijnkelders maar liefst van 28 naar 57. Vandaag worden er op 1860 ha vooral Grenache en Cariñena druiven geteeld op typische terrassen van rode kleibodems, op een hoogte die varieert van 200 tot 700 m. Montsant is een van de droogste wijnregio's van Catalonië, met uitgesproken hete zomers en koude winters. Wie het net als ik op rode wijnen met body begrepen heeft, komt er ruimschoots aan z'n trekken. Want bijna 70% van de productie is rood: betaalbare wijnen van een uitstekende kwaliteit.
De ondergrondse wijnvaten van Celler Masroig werden getransformeerd tot een kunstgalerij. |
In El Masroig, een dorp in het zuiden van Priorat, stap ik af bij Celler Masroig, met 500 ha. een van de grotere bodegas van de regio. Al sinds 100 jaar combineert deze coöperatieve respect voor traditie met de modernste wijntechnieken. Vandaag wordt er behalve in een doorgedreven kwaliteitscontrole ook volop in wijntoerisme geïnvesteerd. Samen met een gids fiets ik in onder een brandende zon naar hun wijngaarden voor een korte degustatie. Ik proef hun Les Sorts Blanc, een witte wijn, 100% Garnatxa Blanca van oude wijnstokken en Jove, een erg toegankelijke rode wijn van Grenache, Syrah en Carignandruiven. Terug in hun bodega wandel ik door de oude ondergrondse stenen wijntanks, waar ze een leuke galerij van maakten met originele kunstwerkjes. De koelte die er heerst is een hele verademing met de hitte buiten. De twee rode klassewijnen die ik er proef, een Sycar (Syrah en Carignan) en Vinyes Velles (Carignan en Grenache) zijn met hun rijping van respectievelijk 13 en 17 maanden op Franse eik helemaal mijn dada. De eerste souvenirs zijn binnen.
"D.O. Montsant is een van de droogste wijnregio's van Catalonië met uitgesproken hete zomers en koude winters, ideaal voor rode wijnen met body."
Catedral del Vi - Adernats, Nulles. |
Nulles op het rekest. Als ik tegen valavond in Nulles arriveer, baadt de wijnkathedraal van Adernats in het dromerige licht van de ondergaande zon. Net als in Pinell de Brai werd ook deze imposante bodega ontworpen door César Martinell en ook hier waren het de inwoners - van Nulles dit keer - die hun krachten bundelden in een coöperatief wijnhuis. Leuk detail: de wijnkathedraal kostte 100 jaar geleden 1.800 euro. De bodega werd opgeleverd in 1917, drie jaar later zat de eerste wijn in de vaten. Tot op de dag van vandaag worden de meer dan 400 ha. wijngaarden beheerd door tientallen partners. De reden van mijn late bezoek: Vi-Nit-Cultura (Wijn, Nacht & Cultuur) een wijntoeristisch evenement dat helemaal in het teken staat van het 100 jarige bestaan.
Cava proeven bij zonsondergang.
|
In hun moderne wijnboetiek word ik verwelkomd met een glaasje Reserva Brut. Ik zie er vooral veel soorten cava, maar ook rode en witte wijnen van D.O. Tarragona, de oorsprongsbenaming waartoe Adernats behoort. De flessen en etiketten zijn eigentijds en met veel zorg ontworpen. Met de andere gasten en een gids wandel ik naar de aanpalende wijngaard voor een sun downer. Terwijl onze gids met de nodige humor tekst en uitleg geeft over de wijngaarden en de druivenrassen, krijgen we nog een glas Reserva Rosat. We genieten ervan terwijl de zon langzaam wegzakt in de wijngaarden aan de horizon. Meteen al een climax en de avond is nog maar net begonnen.
De 'geest' van César Marinell vertelt vanop een wijntank over zijn wijnkathedraal.
|
Het bezoek aan de wijnkathedraal is op z'n minst erg origineel te noemen. Het is er stikdonker, op het schemerige licht op een van de wijntanks na waar plots een silhouet van een man met een hoed verschijnt: de 'geest' van César Martinell die in het Spaans vertelt over zijn wijnkathedraal van Nulles. Ik versta er geen woord van, maar met de sfeer ben ik helemaal mee. Net voor hij weer in het niets verdwijnt, nodigt hij ons uit voor een uitgebreid diner met wijndegustatie, bovenop de wijntanks, tussen de gotische gewelven. Bon profit, cheers, mijn avond kan niet meer stuk.
Een unieke beleving: dineren op de wijntanks tussen de gewelven van een wijnkathedraal. |
Op het menu staat Catalaanse kost van de beste chefs uit de regio, zoals uiensoep waarbij een Seducció wordt geserveerd, een fruitige witte wijn van moscatel, xarel-lo en chardonnaydruiven. De Xarel-lo Vermell (een roséwijn) combineert verbazend lekker bij de esqueixada de bacallá, een slaatje van rauwe stokvis. De Instint, een rode wijn van tempranillo en merlotdruiven, doet het dan weer uitstekend bij de varkensstoverij. Mijn derde cava van de avond, een gran reserva van macabeo, xarel-lo en chardonnaydruiven, drink ik bij de pittige Catalaanse kazen als dessert, de perfecte afsluiter van een memorabele avond in een regio waar wijntoerisme met een hoofdletter wordt geschreven.
"Ik geniet van een glas cava terwijl de zon langzaam wegzakt in de wijngaarden aan de horizon. Meteen al een climax en de avond is nog maar net begonnen."
Alta Alella Mirgin: wijngaarden tegen de skyline van Barcelona. |
From Barcelona with love. Als ze ergens verstand hebben van cava, dan is het wel in Catalonië waar liefst 90% van alles cava's wordt geproduceerd. Midden in het Serralada de Marina’s Natural Park bezoek ik Alta Alella Mirgin, kortweg AA Mirgin, een familiebedrijf dat begin jaren '90 werd opgestart. Ik word er ontvangen door Gonzalo, in perfect Engels dit keer, want de jonge oenoloog studeerde in Amerika en reisde zowat alle wijngebieden ter wereld af op zoek naar nieuwe ideeën. 'AA Mirgin valt onder D.O. Alella, met 300 ha. en 8 bodega's het kleinste wijngebied van Spanje,' zegt Gonzalo. 'Zelf verbouwen we momenteel 33,5 ha. wijngaarden gelegen tussen 100 en 250m hoogte.
Alta Alella: kleine wijnregio, grote cava's.
|
We trekken naar de wijngaarden met een solide 4X4, geen overbodige luxe zo blijkt, want de hobbelige zandwegen gaan vaak steil bergop. Het uitzicht op het hoogste punt is even surrealistisch als spectaculair. Voor ons liggen groene wijngaarden waarachter de enorme skyline van Barcelona opduikt, alsof het gefotoshopt is. Om de sensatie nog wat kracht bij te zetten trakteert Gonzalo me op een fris glas cava. 'From Barcelona with love,' lacht hij. En daar sta ik dan midden in een wijngaard met een glas cava de Sagrada Familia en Toore Agbar te bewonderen. Gonzalo die duidelijk aan het uitzicht gewend is, komt meteen terug tot de feiten. 'We telen 9 druivenrassen waaronder Pansa Blanca, Chardonnay en de wat vergeten Mataródruif,' vertelt hij. 'Meer dan 70% van onze productie is cava, 20% zijn witte wijnen en 10% rode wijnen. Zin om ze te proeven?' Daar zeg ik geen nee tegen.
Wijnen proeven in het hippe bezoekerscentrum van Mirgin. |
In hun moderne bezoekerscentrum geniet ik van een uitgebreide wijndegustatie gecombineerd met gerechtjes van een Catalaanse chef, een van de wijntoeristische activiteiten die je er kan boeken. Vandaag produceert Mirgin zes soorten cava, vijf witte, vijf rode en één rosewijn, allemaal bio. 'Zeven van de acht bodegas in D.O. Alella zijn 100% organisch,' zegt Gonzalo. 'Het is de bedoeling om die ene scepticus ook nog te overtuigen,' lacht hij. Ik proef er een van hun beste cava's, Mirgin Opus Evolutium, een cuvee waarvan de Chardonnay op inox en de Pansa Blanca op Franse eik heeft gerijpt. Letterlijk heel hun gamma lekkere wijnen passeert de revue, op een glas wordt niet gekeken.
Blanc de Neu: een zoete afronder. |
Als adept van rood ben ik vooral gecharmeerd door hun Orbus, een karakterwijn die op eiken vaten heeft gerijpt. Afronden doe ik met een Blanc de Neu, hun versie van de eiswein. De druiven, 100% Pansa Blanca, worden eerst gedroogd in de zon en daarna 18 uur in een oude melktank bevroren. De wijn rijpt na gisting nog vier maanden verder op Franse eik. Het resultaat mag er best wezen en pairt perfect met de dessertjes die ik erbij geserveerd krijg. Gonzalo kijkt wat verbaasd als ik hem vertel dat de Belgen na de Duitsers de grootste cavadrinkers ter wereld zijn. Hij neemt z'n smartphone en googelt. 'Wow, bijna dertig miljoen flessen per jaar,' zegt hij opgewonden. 'Laten we daar nog een laatste glas op drinken!'
"Voor mij liggen groene wijngaarden waarachter de enorme skyline van Barcelona opduikt, alsof het hele plaatje gefotoshopt is."
© W.G. - DICHTBIJ & VER WEG 2018
MEER WIJNTOERISME IN CATALONIË:
Wijntoerist in Catalonië(1) De-perfecte Catalaanse paëlla.
Wijntoerist in Catalonië (2) De verdwenen wijncultuur van Pla de Bages.
Wijntoerist in Catalonië(1) De-perfecte Catalaanse paëlla.
Wijntoerist in Catalonië (2) De verdwenen wijncultuur van Pla de Bages.
PRAKTISCH:
Info over Catalonië: www.catalunyaexperience.nlVERVOER:
Ik vloog naar Barcelona met de Spaanse low-cost maatschappij Vueling. Meer dan 155 bestemmingen. Meermaals per dag wordt er vanuit Brussel naar Barcelona en terug gevlogen. Meer info: www.vueling.com/nl. Vanuit Barcelona reed ik verder met een huurauto van Europcar.
Hotel Nou Moderna. |
SLAPEN:
Terra Alta: Nou Moderno in Vilalba del Arcs is een gezellig hotel van een wijnbouwersfamilie in Terra Alta. Moeder Teresa bestiert er samen met haar dochter Rosa het restaurant en zorgt voor een mix van traditionele lokale gerechten met een hedendaagse twist. Een echt feel goodhotel met bijzonder sympathieke eigenaars. Ontbijten doe je in hun café tegenover het hotel tussen de lokale wijnboeren die er de ochtendkrant doornemen en de (lokale) politiek becommentariëren. Een aparte belevenis: www.noumoderno.com
Nulles: Stijlvol boetiekhotel met openluchtzwembad in Renau. Kamers zijn ingericht in een stijl waar wereldreizigers ongetwijfeld bij zullen wegdromen. Vriendelijk en behulpzaam personeel en degelijk restaurant met betaalbare lokale gerechten: www.hotelperalta.com
Barcelona: Arrey Alella Hotel (Costa Barcelona) is het oude cavahuis Casa Xina dat tot een stijlvol designhotel werd getransformeerd. 37 Kamers waarvan de meeste met balkon, openluchtzwembad en een immense tuin met terras. In het restaurant eet je lekkere lokale gerechten met dagverse producten: www.hotelarreyalella.com
Nulles: Stijlvol boetiekhotel met openluchtzwembad in Renau. Kamers zijn ingericht in een stijl waar wereldreizigers ongetwijfeld bij zullen wegdromen. Vriendelijk en behulpzaam personeel en degelijk restaurant met betaalbare lokale gerechten: www.hotelperalta.com
Barcelona: Arrey Alella Hotel (Costa Barcelona) is het oude cavahuis Casa Xina dat tot een stijlvol designhotel werd getransformeerd. 37 Kamers waarvan de meeste met balkon, openluchtzwembad en een immense tuin met terras. In het restaurant eet je lekkere lokale gerechten met dagverse producten: www.hotelarreyalella.com
Geen opmerkingen