LANGS DE WIJNROUTES VAN SLAVONIË (2): ILOK, WIJNEN MET KONINKLIJKE ALLURES

Kroatische wijnen boosten. Sinds het einde van de Kroatische Onafhankelijkheidsoorlog waait er een nieuwe wind door de 11 wijnregio's van het land. Vooral jonge wijnbouwers gingen overal ter wereld hun licht opsteken en brachten hun kennis mee naar huis. Ook het wijntoerisme maakt een forse opmars, voor ons een goeie reden om naar Slavonië te trekken, de grootste wijnregio van het land. In het tweede deel trekken we naar Ilok, het land van de Traminac, waar wijnen met koninklijke allures worden gemaakt. Živjeli!

wijntoerisme kroatië, principovak, vina papak, grasevina, traminac, wijntoerisme slavonië, olocki podrumi, ilok, vukovar, srijem, kroatië,

Het historische stadsdeel van Ilok.

Ilok. 'Welcome to the easternmost town of Croatia,' zegt Ivica, onze gids in Ilok. Oostelijker dan dit kan in Kroatië niet, we zitten met onze neus op de Servische grens. Het verwondert ons dan ook niks dat de stad het hard te verduren kreeg tijdens de Kroatische Onafhankelijkheidsoorlog. 'In 1991 was Ilok volledig omsingeld door Servische milities,' zegt Ivica. 'Samen met 10.000 andere inwoners werd ik op 17 oktober van dat jaar gedwongen mijn stad te verlaten. Gelukkig was alles nog in redelijk goede staat toen we terugkwamen.' Vandaag telt Ilok nog zo'n goeie 5.000 zielen, want de helft van de inwoners keerde nooit terug. Ilok mag je gerust het kloppende hart van de wijnregio Syrmië noemen. Met 1.700 ha is het een van de grootst groeiende wijngebieden van Slavonië. Al sinds oudsher groeien er wijnranken op de hellingen van de Fruška Gora.

Ook de Ottomanen drukten hun stempel op de stadsarchitectuur.

De Romeinen perfectioneerden de wijnbouw, maar het waren de Illyriërs die lang daarvoor ermee begonnen. De geschiedenis van Ilok komt tot leven in het middeleeuwse stadsdeel, met als hotspot Odescalchi Castle dat gebouwd werd op de fundamenten van het 15e eeuwse kasteel van Koning Nikola Iločki. Keizer Leopold schonk het aan Paus Innocent XI Odescalchi en zijn familie als beloning voor hun bijdrage tot de overwinning op de Turken. Uit dezelfde periode dateren de restanten van de stadsomwalling en het oude fort. Ook de Ottomanen die de stad bezetten tot 1697 drukten hun stempel op de architectuur. We zien er nog een oude hamam en Turks mausoleum. We bezichtigen de Heilige Johannes van Capestrano-kerk en klooster, opgedragen aan de minderbroeder die hier in 1450 z'n laatste adem uitblies. Hoewel hij nooit water in wijn veranderde, worden wel meer dan 100 mirakels toegeschreven aan deze nobele prediker die ieder jaar vele pelgrims naar Ilok lokt.

Ilok City Museum.

Iets waar ze bijzonder trots op zijn in Ilok, en terecht, is het Town Museum dat werd ondergebracht in het Odescalchi Castle en na de onafhankelijkheidsoorlog pas in 2010 werd heropend. We zien er de 8.000 jarige geschiedenis van het stadje passeren in een eigentijdse scenografie: van de oertijd tot de Romeinen, over de middeleeuwen tot de bezetting van de stad door de Serviërs. Ook de eeuwenlange wijncultuur van Ilok komt er terug tot leven. Heel indrukwekkend is het uitzicht vanop het binnenplein over de Donau waar we uitkijken over een immense zee van groen. Pal onder ons bevindt zich een van dé attracties van het stadje: Iločki Podrumi, onze volgende halte.

"Ilok is het kloppende hart van de wijnregio Syrmië, een van de grootst groeiende wijngebieden van Slavonië."

Iločki Podrumi.

Iločki Podrumi, hofleveranciers. De naam Iločki Podrumi klinkt in Slavonië en bij uitbreiding in de rest van Kroatië als een klok. Iločki Podrumi (letterlijk Ilok Kelders) is een beroemd wijnhuis waarvan de immense kelder onder Odescalchi Castle ligt. Met een totale productie van meer dan 4 miljoen liter wijn per jaar, hoort Iločki Podrumi bij de allergrootste wijnhuizen van Kroatië. Hun onbetwiste referentie: in 1953 bestelde het Britse koningshuis er 11.000 flessen 1947 Vintage Traminac voor de kroningsplechtigheid van Queen Elisabeth II. Vandaag vind je hun wijnboetieks in zowat alle uithoeken van Kroatië. We verkennen de kelder met een glas Graševina in de hand, kwestie van in de stemming te komen. 'De 100 m. lange kelder werd in 1450 aangelegd door Koning Nikola Iločki,' zegt Ivica. 'Het was de eerste wijnkelder in Kroatië die ook specifiek met dat doel werd aangelegd.'

wijntoerisme kroatië, principovak, vina papak, grasevina, traminac, wijntoerisme slavonië, ilocki podrumi, ilok, vukovar, srijem, kroatië,

Iločki Podrumi: een 100 m. lange wijnkelder onder Odescalchi Castle.

We wandelen langs enorme rijen eiken vaten en achter een groot ijzeren kunnen we een blik werpen op hun wijnparadijs, waar de beste flessen uit heel hun carrière liggen opgeslagen. 'Net voor Ilok werd ingenomen door de Serviërs werd de hele kelderinhoud naar veiliger oorden gebracht,' zegt Ivica. We bevinden ons 12 m onder de grond, er heerst een constante temperatuur van 12° C en ook de vochtigheid is constant, ideaal dus om wijn te bewaren. 'Koning Nikola Iločki volgde nog enigszins het stramien van de Romeinen, maar het waren de Odescalchi's die het wijnhuis naar haar huidige status tilden,' zegt Ivica. 'Zij moderniseerden tot twee keer toe de kelder en de infrastructuur en breidden de wijngaarden fors uit. Begin 17e eeuw introduceerden ze de gewürztraminer, een druivensoort die hier ontzettend goed gedijt en tot Traminac werd omgedoopt.' Traminac werd hun signatuurwijn waarvan ze vandaag maar liefst 5 soorten maken die tot ver buiten de grenzen van Kroatië worden gewaardeerd.

Ilocki Podrumi, bekend om hun Traminac.

Intussen piekt de buitentemperatuur een stuk boven de 30°. De wijndegustatie waarvan we op hun gezellige terras genieten, is een geschenk uit de hemel. We proeven hun Velika Berba, een exclusieve Graševina van geselecteerde druiven, twee van hun vijf soorten Traminac, een Chardonnay, een Bijeli Pinot en een Rajnski Riesling. Stuk voor stuk heerlijke witte wijnen. Als afsluiter krijgen we nog een glas Vignac aangeboden, een lokale versie van Cognac dat, hoewel het niet echt naar Cognac smaakt, best een lekkere digestief is. Iločki Podrumi wil ook een voortrekkersrol in wijntoerisme vervullen. Naast hun kelder hebben ze nog een restaurant (met terras) en een leuke wijnboetiek. Hun kelder is ook een populaire halte op de 'Wine Road of Ilok', een route langs de wijnhuizen van de streek waar je niet alleen wijn, maar ook tal van lokale specialiteiten kan proeven.

"In 1953 kocht het Britse koningshuis 11.000 flessen Vintage Traminac bij Iločki Podrumi voor de kroningsplechtigheid van Queen Elisabeth II."

Mladen Papak - Vino Papak.

Mr. Varkenspoot. De edele stiel van wijnbouwer zit Mladen Papak al van jongsaf in het bloed. Reeds als kind hielp hij zijn ouders bij het bestieren van hun kleine wijngaard op de Radoš en Radoško heuvels, vlakbij de Donaubrug die Ilok verbindt met het Servische Bačka Palanka. Jarenlang was deze sympathieke wijnteler manager van Iločki Podrumi tot hij in 2014 samen met zijn vrouw Snježana de wijngaard van z'n ouders overnam en uitbreidde met 13 hectare. We ontmoeten Mladen in zijn nieuwe wijnhuis Vina Papak dat hij met EU steun bouwde temidden van z'n wijngaarden. Ivica speelt voor tolk, want Mladen zelf spreekt geen woord Engels. Voor ons zit een potige, vriendelijke en hardwerkend man wiens kleine familiebedrijf vandaag een van de meest eco-vriendelijke van heel Kroatië is. 'We zijn begonnen met wijnstokken aan te planten vanaf '2000,' zegt Mladen. 'Momenteel produceren we meer dan 60.000 liter wijn, goed voor 100.000 flessen per jaar, 70% daarvan zijn witte wijnen.'

Vina Papak: Kroatische witte wijnen van de beste kwaliteit.

Behalve Graševina kweekt hij nog Traminac, Rajnski Riesling en Chardonnay voor z'n witte wijnen, Cabernet Sauvignon en -Franc voor z'n rode. Tijdens een degustatie op het terras proeven we zijn lekkere mousserende wijn van 100% Chardonnay-druiven en zijn witte wijnen waarvan de Graševina een van de beste is die we ooit dronken. Een varkenspoot die toast met een glas wijn, z'n etiketten zijn op z'n minst origineel te noemen. 'Mijn bijnaam is de Varkenspoot,' lacht Mladen. 'Daarom zette ik hem op het etiket. Maar het is er wel een met stijl, want hij steekt uit een chique kostuumvest.'Hij lacht. Aan goede ideeën is geen gebrek ten huize Papak. Momenteel werkt Mladen aan een restaurant en logementen in z'n wijnhuis, waarmee hij volop inspeelt op het trending wijntoerisme in Kroatië. Ook de opvolging is verzekerd, met zoonlief Karlo die op de Landbouwfaculteit in Zagreb viticultuur volgt. 'Als hij afgestudeerd is wordt hij mijn compagnon,' besluit Mladen trots.

"Voor ons zit een potige, hardwerkend man wiens familiebedrijf een van de meest eco-vriendelijke van heel Kroatië is."

Principovak: wijntoerisme met een hoofdletter.

Principovac. Een plek die je als wijnliefhebber in Ilok moet gezien hebben is Principovac, de zomerresidentie die de Odescalchi familie in 1864 liet bouwen op de Fruška Gora. De perfecte plek voor een bijzondere sun downer. Vanop het terras van het kleine kasteel genieten we met een glas Slavoonse bubbels van een romantische zonsondergang die het omliggende landschap in een bijna magische gloed dompelt. Het uitzicht over de wijngaarden die vanaf de zachtglooiende Fruška Gora de Donau lijken in te glijden, is ronduit adembenemend. Principovak werd kort na de oorlog getransformeerd tot een stijlvolle hotspot voor wijntoerisme. In het moderne Principovak restaurant kan je genieten van de traditionele Slavoonse gastronomie met een eigentijdse twist.

Principovak: de wijngaarden Fruška Gora lijken de Donau in te glijden.

Overnachten kan er in een van de viersterren appartementen of in hun Lux Residential Suite, midden in het groen. Wandelaars komen er aan hun trekken met de meer dan 8 km wandelroutes door de wijngaarden. Op het domein zijn verschillende plekken waar je in alle rust kan barbecueën, er zijn tennisvelden, een golfterrein en speelplekken voor kinderen. Wij houden het iets bescheidener in Hotel Dunav Ilok een wat oubollig, maar gezellig hotel naast de Donau vanwaar we uitkijken op het sfeervol verlichte oude Ilok. Op het terras bij de rivier genieten we van een traditioneel diner met veel riviervis en vlees, een van de beste adresjes in Ilok volgens Ivica. De wijn vloeit rijkelijk en Ivica ontpopt zicht tot een vat vol verhalen. 'Wist je dat Tito hier ooit in het grootste geheim in een wijngaard trouwde,' lacht hij. 'Zelfs de KGB en de CIA wisten van niks.' Laat dat nu net het boeiende zijn aan de Slavoonse wijncultuur: aan elke wijnstok kleeft een leuke anecdote. We keuvelen nog urenlang na terwijl we de Donau zachtjes z'n weg naar de Zwarte Zee horen zoeken.

"Tito trouwde hier ooit in het grootste geheim in een wijngaard, zelfs de KGB en de CIA wisten van niks."

ILOK PRAKTISCH:

Info over Kroatië: www.croatia.hr en Ilok: www.turizamilok.hr

Lees ook: Langs de wijnroutes van Slavonie (1): Baranja, moder der wijnen

Vervoer: Wij vlogen naar Zagreb met Croatian Airlines. Dagelijks meerdere vluchten heen en terug vanuit Brussel. Vanuit Zagreb reden we verder met een huurauto voor een tiendaagse trip langs de wijngaarden van Slavonië.

Slapen: Wij sliepen in Hotel Dunav Ilok, een gezellig en rustig familiehotel midden in het groen aan de oever van de Donau. Vijf tweepersoonskamers, negen eenpersoonskamers en twee appartementen. Het hotel heeft een uitstekend restaurant (180 plaatsen) met lokale specialiteiten, een uitgebreide wijnkaart en een lekker regionaal ontbijt. Zowel eten als ontbijten kan je in de warme maanden op het gezellige terras bij de Donau.