KROATIË, EEN LAND VAN SUPERLATIEVEN

Dat Kroatië met stip een van de favoriete bestemmingen van de Belgen is maakt me nieuwsgierig. Ik kwam er het laatst op m'n 18e toen het nog Joegoslavië heette, het was een reis vol bizarre avonturen. Zoveel jaren later kom ik terecht in een land dat herboren lijkt. De mensen zijn oprecht vriendelijk, je kan er lekker eten en wie van geschiedenis houdt wordt op z'n wenken bediend, want Kroatië heeft een record aantal werelderfgoedsites. Met meer dan 1000 eilanden en 1800 km kustlijn komen ook strandfanaten er volop aan hun trekken. Reden genoeg dus voor een tweede bezoek.

Vier eeuwen Venetiaanse overheersing drukten hun stempel op Trogir.

Trogir, middeleeuwse weelde. Zware mannenstemmen, a capella… het is als de soundtrack van een film, die mijn entree in het ommuurde centrum van Trogir een extra dramatisch effect geeft. Klapa heet deze traditionele muziek, die enkel door mannen wordt gezongen. Ik blijf gefascineerd luisteren. De bassen trillen na in de dikke stadsmuren die al eeuwen aan deze polyfonische melodieën worden blootgesteld. Trogir, dat pal in het midden van het Romeinense Dalmatië lag, is een eiland dat met twee bruggen verbonden is met het vasteland. Het oude centrum is slechts 4 ha groot, maar de kleinschaligheid doet niks af aan de rijkdom. Een middeleeuws fort, gotische herenhuizen en prachtige renaissancepaleizen staan er zij aan zij, bovendien tel ik twee kloosters, een kathedraal en maar liefst 16 kerken. Wat me vooral opvalt is de eclectische stijl. De Lovro kathedraal (13^de eeuw) is daarvan een goed voorbeeld. De klokkentoren alleen al heeft romaanse, gotische en zelfs laat renaissance elementen.

Klapa, polyfonische a capella muziek door mannen uitgevoerd.

Bovendien verwoestten de Kroatiërs de Romeinse tempels, maar recupereerden de zuilen en daken om hun kerken mee te bouwen. Ook de Venetianen die hier vier eeuwen zaten lieten een ferme stempel na. Een ding is zeker: veel fantasie heb ik niet nodig om me terug in de Middeleeuwen te wanen. Het historische centrum geeft uit op een haventje, ik plant me neer op een terras en bekijk de drukte van op afstand. Op de Riva (de zeepromenade) brengen vooral jonge mensen souvenirs en zelfgemaakte traditionele lekkernijen aan de man. Ik proef een langosice, een mix tussen een pannenkoek en een smoutebol. Het smaakt naar meer. Op zoek naar een restaurant trek ik de wirwar van kleine straatjes in en kom ik terecht in een gezellige binnentuin, waar ik geniet van lekkere zeevruchten. De bediening is fantastisch. Teveel toeristen? Voor deze mensen kunnen er nooit genoeg zijn.

Drukke terrasjes langs de zeepromenade in Trogir.

Wasverzachter avant la lettre. Voor een shot natuur trek ik naar het Krka National Park. De Krka rivier ontspringt op de berg Dinara om 73 km verder de zee in te storten. Het meest sensationele deel loopt door dit enorme natuurdomein. Ik word er besprenkeld met het zachte, frisse water van de indrukwekkende Skradinski waterval, een welkome opkikker, want het is heet. In het parkmuseum vind ik vooral de wasverzachter van weleer–twee grote hamers waarmee ze hun wollen kleding martelden- hilarisch. Verder heeft het een groot Bokrijkgehalte. Maar de natuur er rond is sensationeel mooi.

Krka Nationaal Park.

De rivier werkt zich trapsgewijs door een diepe kloof, eenden baden zich in glasheldere meertjes, karpers zwemmen in grote scholen voorbij. Voor ornithologen is het een paradijs, want je kan er 56% van alle vogels in Kroatië spotten. Overvolle vijgenbomen staan verleidelijk te pronken in het wild, schaduwrijke paadjes leiden het bos in. Een gevoel van complete rust overvalt me. Ik neem er een boot naar Skradin, een leuk haventje waar ik tijdens de lunch uitkijk op dure jachten, die volgens mijn gids enkel toebehoren aan buitenlanders. ‘Er zijn nog weinig Kroaten die zich zo’n bootje kunnen veroorloven,’ lacht hij, ‘het gemiddelde loon bedraagt hier 700 euro.'

De Krka rivier, een welkome opkikker.

Split, een stad met stijl. Split dat op een schiereiland ligt, heeft 24 km strand en een van de grootste groenzones van heel Kroatië: Park Suma Marjan, een groene long aan de zee. De kern van de oude stad, het paleis van Diocletianus, is veel indrukwekkender dan ik me kan herinneren. In 1979 werd het Unesco werelderfgoed. De omwalling is nog volledig intact. Vroeger kwam een van de muren uit in zee, nu scheidt de Riva, een heerlijke promenade met palmbomen, de stad van het water. Elke stad heeft een Riva, waar mensen flaneren, hun lief of baby wereldkundig maken en waar processies en feesten worden gehouden: een ‘avenue m’as tu vu’ met gezellige terrasjes. De kelders van het paleis zijn omgetoverd in een soort souk. Via de Vestibule, de vroegere ingang van de keizerlijke vertrekken, kom ik terecht op de Peristyle, het centrale plein van het paleis met de indrukwekkende kathedraal van Sint Domnius.

De geraffineerd mooie klokkentoren in Split.

Die werd gebouwd bovenop het mausoleum van keizer Diocletianus. De man zou zich omdraaien in zijn graf mocht hij het weten, want hij liet iedereen onthoofden die er een ander geloof op na hield. Net naast de kathedraal staat een geraffineerd mooie klokkentoren. Als je er 180 treden voor over hebt, word je beloond met een prachtig uitzicht. Ik drink koffie op de Romeinse trappen van het marktplein waar ik even de tijd neem om alles in me op te nemen. Nog niet zolang geleden was dit deel van Split een getto, er leefden enkel arme mensen, nu kosten de huizen er een fortuin. In de oude stadskern is slechts één exclusief hotel, de Vestibul met 9 kamers, maar je kan wel overal appartementen huren. Ook hier zie ik Venetiaanse invloeden, maar in Split is de Italiaanse levenswijze nog net iets meer blijven plakken. 'De inwoners van Split vinden van zichzelf dat ze veel stijl hebben,’ lacht de gids. Er zijn dan ook behoorlijk wat stijlvolle en trendy adresjes, vooral rond de noordelijke gate.

Het prachtige renaissance plein Trg Republike in Sibenik.

Sibenik, uitdagende madammen. ‘Vergeleken met Trogir is het 11^e eeuwse Sibenik een jong stadje’ vertelt de gids. De omwalling kwam er drie eeuwen later en heeft vooral z’n diensten bewezen in de 17^deeeuw, toen de Turken de stad belegerden. De dames van Sibenik stonden op de muren met opgetrokken rokken en wanneer ze de volle aandacht kregen, gooiden ze kokende olie op de toch al heetgebakerde soldaten. Zij redden de stad. In de 19^de eeuw werd de stadsomwalling bedankt voor bewezen diensten en gesloopt. Dit stadje heeft 24 kerken, ook al zijn de meeste Kroaten niet meer praktiserend. Ik ben meteen verliefd op het Republike plein aan de St.-Jacobs kathedraal (15de eeuw), het mooiste renaissance plein van Dalmatië.

Sint-Jacobskathedraal in Sibenik.

Architect Juraj Dalmatinac gaf de kathedraal een compleet eigen stijl, de hele maatschappij is erin vertegenwoordigd: zo decoreerde hij de buitenkant met 72 realistisch uitgewerkte beeldjes van gewone mensen. De constructie van de reus duurde maar liefst 100 jaar. In 2000 werd de kathedraal Unesco werelderfgoed. Pittig detail: de kostprijs van het immense bouwwerk was bijna identiek aan de prijs die de Venetianen in 1409 betaalden voor heel Dalmatië. Sibenik is het ideale stadje voor wie houdt van terrasjes en lekker eten, twee dingen waaraan ik moeilijk kan weerstaan. Aan de voet van de kathedraal drink ik een niet al te beste plaatselijke wijn voor teveel geld, maar ik zit lekker weggezakt in een zachte sofa en het uitzicht is subliem.

Sibenik in the blue hour.

In het hippe Vino & Ino, ontdek ik dat lokale wijnen best lekker kunnen zijn. ‘Wij schenken alleen goeie wijnen van kleine producteurs, die weten wat ze doen,’ glimlacht de jonge eigenaar. De bar werd leuk gedecoreerd door Oko, een straatartiest, die zijn vleugels spreidde en intussen exposeert in Londen en Parijs. Dineren doe ik op mijn favoriete plein, recht tegenover de kathedraal in het stijlvolle Gradska Vijecnica. Wanneer de zon ondergaat en de dagjesmensen verdwijnen, blijft alleen de essentie over, pure magie. De kathedraal wordt subtiel verlicht, als de hemel donkerblauw kleurt lijkt het alsof ik naar een schilderij zit te kijken.

Op houtvuur gegrild kalfsvlees voor de gasten is een Kroatische traditie.

Traditionele keuken. Op weg naar Dubrovnik stop ik in Kastil Slanica, volgens mijn gids een must als ik echt traditioneel Kroatisch wil eten. Peka, een grote schotel met op houtvuur gegrild kalfs- en lamsvlees en heerlijk gebakken aardappelen wordt op tafel gezet. Het is een gerecht dat Dalmatiërs maken als ze gasten ontvangen. Simpel maar bijzonder lekker, net zoals het zelfgebakken brood. In het hoogseizoen kan je best al een kilometer op voorhand beginnen parkeren. Want het is bijzonder populair. Mensen komen hier ook roeien en zwemmen in de Cetina rivier. Een goed idee om je honger aan te wakkeren want de porties zijn enorm. Om verder richting Dubrovnik te rijden moet ik door Bosnië Herzygovena. Voor de bewoners van Dubrovnik een vreemd fenomeen, want om naar een andere stad in Kroatië te rijden moeten ze telkens de grens over. Voor mij heeft het iets exotisch.

De Kroatische mini-versie van de Chinese muur.

Chinese muur in pocketformaat. Nooit de Chinese muur gezien? In Kroatië, hebben ze hun miniversie en al is hij maar 5,5 km lang, hij is behoorlijk indrukwekkend. Ik zie hem al van ver liggen. Bovenop deze imposante omwalling die Ston met Mali Ston verbindt, kijk ik uit op een enorme zoutvlakte. Zout was goud in de 14^de eeuw en de reden voor de bouw van de verdedigingsmuur. Nu wordt er nog enkel in de zomer zout gewonnen. In de baai van Mali Ston, een zeeëngte ter hoogte van de twee dorpjes, ligt het oester-walhalla van Kroatië. Vila Koruna in Mali Ston is een van de beste plekken om oesters te proeven.

Heerlijke oesters in Mali Ston.

De eigenaar verwelkomt me in het Frans met een uitstekend accent, maar zijn kennis stopt bij ‘bonjour madame.’ Ik eet er een overdosis oesters want ze zijn ronduit heerlijk. Het zeewater is van uitstekende kwaliteit, maar wat de smaak van de oesters onweerstaanbaar maakt is volgens de baas de vermenging met het zoete water uit de Neretva rivier. Dit kleine gebied heeft een 60-tal oesterkwekerijen, goed voor jaarlijks 3 miljoen exemplaren. Echt goedkoop zijn ze niet, maar wie op St. Joseph’s dag (19 maart) komt, kan niet alleen oesters proeven aan dumpprijzen maar ook de lekkerste wijnen van de streek uitproberen.

Eilanden rond Dubrovnik in de ondergaande zon.

Dubrovnik, als de muren konden spreken. De eilanden bij Dubrovnik maken deel uit van de Elafieten en vormen een prachtige introductie voor wat de mooiste stad van de Adriatische kust wordt genoemd. Het uitzicht is magisch, zeker bij valavond. Eilandhoppen in Kroatië is een must, er zijn er zomaar even 1185 waarvan slechts 50 bewoond. Slapen doe ik in een dorpje tussen Dubrovnik en Cavtat. Mijn huurhuis ligt op een 200-tal treden verwijderd van een mooi strandje, omsloten door rotsen. Dubrovnik met z’n rijke geschiedenis en vele paleizen is een stad om meteen verliefd op te worden. Veel is er niet veranderd sinds mijn laatste bezoek. Sinds enkele jaren kan je de stad wel weer vanuit de hoogte bekijken, de kabelbaan die naar de berg Srd leidt is in ere hersteld.

Stradun, een catwalk voor duizenden toeristen.

Maar ik loop het liefst rond in de autovrije straatjes van de oude stad, die – hoe kan het anders - Unesco werelderfgoed is. Het lijkt alsof ik een paar eeuwen terug in de tijd ga, geen reclame, geen stoorzenders. Stradun, de slagader van de oude stad en een catwalk voor de duizenden toeristen, wordt doorkruist door 14 smalle steil oplopende straatjes, honderden trappen doen de inwoners elke dag. Overal valt wel iets te ontdekken, ik volg gewoon mijn neus. In café Orlando drink ik een uitstekende cappuccino. Het is zowat het duurste café van de stad, maar ik kijk in de Stradun dan ook uit op meer dan 800 jaar geschiedenis.

Honderden trappen doen de inwoners van Dubrovnik elke dag.

Ik krijg een glaasje rozulin aangeboden, een lokale specialiteit op basis van Italiaanse grappa met rozenblaadjes en eet daarbij een rozata, een traditionele cake met rozenlikeur die nog precies wordt klaargemaakt zoals in de 14^de eeuw. Maar vooral arancini, de gesuikerde schil van bittere sinaasappels, dé specialiteit van Dubrovnik, smaakt naar meer. De stad telt 42 kerken, doe daar nog eens tien kloosters bovenop en je weet al dat dit een katholiek bastion is of toch zeker was. Het blijkt ook nog eens de geboorteplaats van de stropdas te zijn, ik loop de winkel binnen waar het allemaal begon, Croata. Dassen worden er verkocht tussen de 100 en 300€, maar hee, je hebt een das die gemaakt werd bij de bron. Vlakbij, op het gezellige Bunics Square drink ik een aperitiefje op de tonen van een live jazz band.

Stradun by night.

Stranden ‘with a view’. Vinden ze in Split dat ze stijl hebben dan voelen de inwoners van Dubrovik het blauwe bloed nog door hun aderen stromen. Ze zijn enorm trots op hun stad, die ooit werd bewoond door adelijke families. De aristocratie verdween intussen, maar om er te leven moet je wel rijk zijn. Sinds Ophra Winfrey en Sharon Stone er een huis kochten swingen de prijzen de pan uit. Mijn highlights zijn de oude apotheek in het Franciscanenklooster en het indrukwekkende Rectors Palace. Op het Luza plein is het oude belfort een van de grootste toeristische trekpleisters. Het staat naast het prachtige Sponza Paleis. De fontein van Onofrio is ook niet te missen en ik daal een paar keer de prachtige monumentale trap voor de Jezuitenkerk af.

Buza, een cocktailbar balancerend op de rotsen.

Maar het liefst slenter ik nog op de oude stadsmuren. Niet alleen omdat Dubrovnik van bovenuit erg aantrekkelijk is door de rode pannendaken die er een homogeen geheel van maken, maar vooral omdat het zowat de mooiste en best bewaarde middeleeuwse stadsmuren zijn die vandaag nog bestaan. Dat Dobrovnik omringd is door zee, is ook een pluspunt. Je hebt er schitterende stranden ‘with a view’ en er waait constant een heerlijk briesje, want de temperatuur in dit hoofdzakelijk witte stadje kan hoog oplopen. Een van mijn favoriete plekjes is Buza, een cocktailbar, net buiten de muren, balancerend op de rotsen boven de zee. De muziek is er loungy, de drankjes heerlijk en het publiek hip. Dubrovnik is een stad met smaak, goeie smaak.

Klassieke klederdracht uit Dubrovnik.

KROATIË PRAKTISCH:

Novasol: Kroatië is een erg toeristisch land, maar in verhouding zijn er weinig hotels. Een erg populaire manier van logeren, ook bij ons Belgen, is een appartement, villa of huis huren. Novasol verhuurt bijna 5000 huizen en appartementen in Kroatië in zowat alle prijsklassen. Ze hebben een aanbod van meer dan 40.000 vakantiewoningen over heel Europa. Novasol heeft nu ook een bureau in België. Info op: wwww.novasol.be, contact: novasol@novasol.be

Een buitenkansje:

Er wordt door Archeon Travel een kleine boot gecharterd met slechts 34 passagiers voor een prachtige Nederlandstalig begeleide cruise door Kroatië in juli 2018. Meer info en reservatie: www.archeontravel.be/groepsreizen

1. Documenten: Als je de Belgische nationaliteit hebt volstaat het een identiteitskaart mee te nemen.

2. Taal: de meeste mensen spreken een aardig mondje Engels, vooral in de steden.

3. Geld: De kuna, 1 euro= 7,65 Kuna (augustus 2014)

4. Beste reistijd. Goed vanaf april tot november. Tijdens de zomermaanden is het erg druk.

Enkele restaurants:

1. Trogir: Vanjaka, vlakbij de Lovro kathedraal is een van de betere restaurants in Trogir met een grote binnentuin. Je kan er Kroatisch eten en ze zijn bekend voor hun vis en zeevruchten. Trg Radovanov, 9, www.restaurant-vanjaka.com

2. Sibenik: Gradska Vijecnica: stijlvol restaurant tegenover de Sint Jacobs kathedraal, erg lekker en goeie wijnen, perfect uitzicht. Trg Republike Hrvatske, 3

3. Dubrovnik: Rozario: als je eens in een typische konoba wil eten dan is dit een uistekende keuze. Vlakbij de Blazio kerk, je eet er op trappen in een klein straatje.

Heerlijke keuken, lunch al vanaf 8 euro. Prijeko 1, www.konoba-rozario.hr

4. Ook in Dubrovnik: restaurant 360°: in en op de stadsmuur: schitterend uitzicht op de haven. Moderne mooi gepresenteerde gerechten. Niet goedkoop, maar zijn prijs waard. Sv. Dominka, www.360dubrovnik.com

Festivals:

1. Klapa festival (polyfonische a capella muziek) in Omis, elk jaar in juli.

2. Zomerfestival in Dubrovnik: klassieke concerten en theater, van 10 juli tot 25 augustus.

Meer informatie over Kroatië: www.croatia.hr/nl