WIJN EN TRADITIES IN SAUMUR

loire, loire wijnen, oenetoerisme loire, fontevraud

Saumur is niet alleen een mooie stad die sinds 2000 Unesco Werelderfgoed is, het is ook het centrum van een uitgestrekte wijnarea middenin de Loire vallei, wat een van de populairste streken van Frankrijk is. Toch overheerst de lokale sfeer in de dorpen die ik bezoek en vind ik er authenticiteit in zijn puurste vorm. De streek rond Saumur, waar troglodieten, raspaarden en lekkere wijn deel uitmaken van de traditie, is een absolute must voor elke echte levensgenieter. Deze vijf dingen mag je zeker niet missen.

Saumur kijkt uit op de Loire en de Thouet

1. Saumur en het kasteel: een gevangenis with a view. Vanop een van de twee bruggen over de Loire is het eerste wat opvalt in Saumur het gigantische kasteel dat boven de stad uittorent. Het is een museum voor decoratieve kunst. Maar het 14de eeuwse kasteel heeft er een lange en turbulente geschiedenis op zitten. Het was gedurende geruime tijd het onderkomen van de hertogen van Anjou. Wat ooit een fort was ging steeds meer lijken op een paleis, er werd zes eeuwen lang aan gebouwd.

loire en thouet, loirestreek, kasteel loire, fontevraud

Het kasteel van Saumur torent hoog boven de stad uit.

Maar vanaf de 17 de eeuw viel het uit de gratie van de adel. Louis XIV maakte er dan maar een gevangenis van, eentje met een schitterend uitzicht op de samenloop van twee rivieren, de Loire en de Thouet. Napoleon deed hem erin na. De bekendste gevangene was zonder twijfel Markies De Sade, de adellijke pervert die seks en lichamelijk genot als hoogste doel beschouwde, iets wat hem in die tijd niet in dank werd afgenomen. Hij was er 6 maanden te gast.

Het gezellige Place St. Pierre.

Saumur zelf is een gezellige stad met hier en daar nog vakwerkhuisjes, twee rivieren, en het charmante Place St. Pierre waar restaurants en bars broederlijk de plaatsjes verdelen. Van achter een glas lekkere Saumur-Champigny bewonder ik er het Middeleeuwse kerkje St Pierre. Ik onthoud Les Tontons, een bistro-wijnbar waar vooral de kleine wijnbouwers van de streek worden vertegenwoordigd, niet te duur en lekker. Eten doe ik op het gezellige terras van Le 7 op Place de la Bilange. Als digestief neem ik de fiets om de heerlijke maaltijd te verwerken en de stad op een rustige manier te leren kennen.

"De adellijke pervert Markies De Sade zat 6 maanden gevangen in het uit de gratie gevallen kasteel van Saumur."

saumur, loire, loirestreek, bezienswaardigheden in de loire, fontevraud

De abdij van Fontevraud met de enorme abdijkerk.

2. De abdij van Fontevraud: girl power. Ik slaap in het best bewaarde koninklijke kloostercomplex ter wereld en heb zowel overdag als ’s nachts toegang tot elk plekje in deze prachtige abdij.Een privilege dat alleen de gasten te beurt valt. Na sluitingstijd is het een oase van rust. L’Abbey de Fontevraud is een van de belangrijkste bezienswaardigheden van de regio Anjou en werd in 2000 werelderfgoed. Het hotel werd pas in 2014 opgestart en is bijzonder trendy, maar tegelijk verwijst het ook naar het sobere leven van het in 1101 opgerichte klooster. Die luxueuze eenvoud is zonder meer klassevol.

loire, saumur, bezienswaardigheden in de loirestreek

De bar van de abdij is een perfecte mix van oud en hip.

Als vrouw vind ik het geweldig dat aan het hoofd van dit gemengde klooster een abdis stond, een vrouw die rechtstreeks verslag uitbracht aan de koning en de paus. Girl power dus. Tot de abdissen behoorden enkele prinsessen, o.a. de maîtresse van Lodewijk XIV. De mannelijke orde stond in dienst van de vrouwelijke religieuzen die vaak van adel waren, wat soms wel eens voor conflicten zorgde. Want deze vrouwen van goede huize wilden net zoals vroeger visite ontvangen,wat hier strikt verboden was. Er was zelfs zwijgplicht, enkel in de tuin mocht er gepalaberd worden. De stichter, Robert de Abrissel hield er nog wel meer vreemde ideeën op na, zo moest iedereen zes missen per dag bijwonen die elk een uur duurde. Dat daar wel eens geslapen werd kan ik me levendig voorstellen, want water werd er niet gedronken in de Middeleeuwen. De dames goten een½ liter wijn per dag naar binnen, de heren slechts 1/4^de liter, omdat het hun hoofd teveel op hol bracht. Als de muren hier konden praten had ik niet genoeg aan één hoofdstukje.

Het prachtige abdijhotel, strakke eenvoud.

Opmerkelijk zijn de graftombes van Hendrik II, zijn vrouw Eleonora van Aquitanië en hun zoon Richard Leeuwenhart. Eleonora was de enige vrouw die zowel koningin van Frankrijk als Engeland was en bovendien meedeed aan de kruistochten, een madame met haar op haar tanden. Ook in het koninklijke koppel droeg ze blijkbaar de broek want opmerkelijk is dat het graf van Eleonora hoger staat dan dat van haar man, de koning.

saumur, loire, loirstreek, kastelen loire

De graftombes van Hendrik II en Eleonora van Aquitanië.

In de abdijkerk zelf vind ik verder weinig kunstschatten. Die worden bewaard in de treasury, een schatkamer vol prachtige beelden en schilderijen. In de kapittelzaal bewonder ik de originele en perfect bewaarde muurschilderingen. Maar het opmerkelijkste gebouw is zonder meer de abdijkeuken, een 27 m hoge toren met een ingenieus systeem van schoorstenen. Een unicum, want het is de enige Romaanse keuken die bewaard bleef in Frankrijk.

abdij fontevraud, saumur, loire, loirewijnen

De Romaanse abdijkeuken met zijn vele schoorstenen.

In 1804 maakte Napoleon van de abdij een gevangenis en dat bleef het tot in 1963. Terwijl er al toeristen de abdij kwamen bezoeken hielpen de gevangenen het complex te restaureren, en zag je soms vastgeketende mannen de tuin onderhouden. Een vreemde sfeer waar nu gelukkig niks meer van te merken is. Het is een oase van rust en schoonheid, omringd door een tuin met prachtige lindebomen en een echte potager waar chef Thibaut Ruggeri van het sterrenrestaurant in de abdij zijn groenten haalt. L’Abbey de Fontevraud, een historisch pareltje op een boogscheut van Saumur, is een must als je deze streek bezoekt.

"Terwijl de abdij al toeristen aantrok, hielpen gevangenen het complex te restaureren, en zag je geketende mannen de tuin onderhouden."

Sommige van de troglodieten worden nog steeds bewoond.

3. Grotten en troglodieten, een onderwereld vol hemelse geneugten. Saumur en omgeving zijn één grote gatenkaas. Het hele landschap is ondergraven met grotten en tunnels. Er werd lange tijd tuffeau gewonnen, de witte steen werd als bouwmateriaal voor de vele Loirekastelen gebruikt en zelfs voor de abdij waar ik logeer. En dat liet vele gaten en tunnels na. Het waren perfecte schuilplaatsen, waar de Hugenoten tijdens de godsdienstoorlogen dankbaar gebruik van maakten.

saumur

loire, loirewijnen, loirekastelen, fontevraud

De hele omgeving rond Saumur is ondergraven met tunnels en grotten.

Arme boeren bouwden er nadien een facade voor en woonden erin. Zo ontstonden er troglodieten, rotswoningen, die typisch zijn voor de streek. Er zijn er nog verschillende bewoond, sommigen worden ook als vakantiehuisjes verhuurd, zijn galerijen of restaurants geworden. Maar buiten de troglodieten bestaat er een volledig circuit van honderden kilometers grotkelders en ondergrondse gangen waar duizenden flessen wijn en bubbels rijpen.

loire, bezienswaardigheden loirestreek, fontevraud

De champignons in de onderaardse grotten zijn een streling voor het oog.

Het is ook ideaal om champignons te kweken. Zo bestaat er een hele onderwereld in deze streek die vooral hemelse producten voortbrengt. Ik bezoek de Champignonnière du Saut aux Loups en eet in het bijhorend troglodiet restaurantje T’Oglot, die zelf hun champignons kweken in een wirwar van onderaardse gangen. Een feest voor het oog maar vooral voor mijn smaakpapillen. Want de ‘galipettes’, de rijk gevulde champignons die ik er op mijn bord krijg, zijn verrukkelijk.

"De hele onderwereld in de streek rond Saumur brengt hemels lekkere producten voort."

loirestreek, saumur, fontevraud, loirekastelen

Overheerlijke galipettes.

4. Paardenkracht: Le Cadre Noir. Saumur wordt wel eens de hoofdstad van de paarden genoemd en daar zit Le Cadre Noir voor veel tussen. Het werd in 1814 opgericht door Lodewijk XVIII als een elitecorps en een opleidingsinstituut voor de Franse cavalerie. Het was dus anderhalve eeuw een puur militaire aangelegenheid. Maar sinds 1972 is het een nationaal trainingsinstituut om de traditionele Franse rijkunst in ere te houden. Je kan het vergelijken met de Spaanse rijschool in Wenen. Maar ze houden er andere technieken op na.

bezienswaardigheden loirestreek, fontevraud, loire, saumur

Trainingssessie van Le Cadre Noir, dit is de Courbette montée.

Ik ga een kijkje nemen. Er zijn nog enkele militairen om over de traditie te waken, zoals mijn gids, die het leven als ruiter van Le Cadre Noir erg au serieus neemt. Het is interessant om te zien hoe de raspaarden worden gekoesterd en verzorgd als rijke hotelgasten. Het zijn uitzonderlijk mooie en krachtige dieren. Dat bewijzen ze tijdens een trainingssessie die in de grote manege doorgaat. Ik zie een staaltje van dressuur dat kan tellen. Ook de sprongen die ze de paarden laten uitvoeren, zonder er zelf op te zitten, zijn zonder meer spectaculair.

bezienswaardigheden loirestreek, saumur, loirewijnen,

Cabriole, een spectaculaire sprong © Alain Laurioux

De voorstellingen trekken dan ook massa’s volk. Al zegt mijn gids dat Le Cadre Noir niet in de eerste plaats bedoeld is om spektakel te creëren, maar om goeie paarden en formateurs op te leiden en vooral de traditie niet verloren te laten gaan. Een lichtpuntje, dit eeuwenoude instituut, dat vroeger een ‘men’s only business’ was, heeft de deur opengezet voor vrouwelijk talent. Van de 35 officiële ruiters zijn er intussen 3 vrouwen. Hmm… laten we zeggen dat het een goeie start is.

"Le Cadre Noir kan je vergelijken met de Spaanse rijschool in Wenen, maar dan met andere technieken."

bezienswaardigheden loirestreek, loirewijnen, fietsen in de loirestreek

Fietstocht door de wijngaarden.

5. Wijn proeven: een must. In de streek van Saumur is wijnproeven een must. Het oenotoerisme is er erg goed ontwikkeld, de meeste kelders staan open voor bezoekers. En al kennen veel mensen eerder de witte wijnen uit de streek, de Saumur-Champigny heeft zich ontwikkeld als een van de beste rode wijnen uit de Loire vallei. Ook de bubbels hebben een reputatie die kan tellen. Want dit is het koninkrijk van de mousserende wijnen. De ondergrond is hier immers net als in de champagnestreek erg kalkrijk, wat perfect is voor de productie van sprankelende wijnen met hele fijne bubbels die erg dicht aanleunen bij goeie champagnes, maar dan aan 1/5^de van de prijs.

Wijn proeven in en rond Saumur.

Ik maak een degustatiefietstour in de wijngaarden en neem zelfs deel aan een wijnproeverij op een boot. En als je het nog origineler wil kan je bv. in Maison Bouvet-Ladubaydoor 8km grotwijnkelders van 1000 jaar oud fietsen. Als je naar Saumur komt kan je dus best wat plaats in je koffer overhouden, want de wijnen die ik proefde zijn bijzonder lekker. Meer details kan je lezenin een volgend artikel, waar de Saumur wijnen uitgebreid aan bod komen.

"De sprankelende wijnen van Saumur-Champigny leunen erg dicht aan bij goeie champagnes, maar dan aan 1/5^de van de prijs."

Saumur praktisch:

Er naartoe: Ik reed naar naar Saumur met Voyages-sncf.com, dé hogesnelheids treinspecialist van Europa. Dankzij hun nieuwe dienst 'Prijskalender' kunnen reizigers met één blik in real-time de beste prijzen van treinreizen tot wel drie maanden voor het vertrek bekijken.

De abdij van Fontevraud: www.fontevraud.fr

Het 4* hotel heeft 54 kamers: vanaf 134€ per kamer.38, Rue Saint-Jean de l'Habit, in 49590 Fontevraud-l'Abbaye. Om de abdij te bezoeken als niet gast betaal je 11€. De prachtige Romaanse keuken wordt op dit moment gerestaureerd en dat zal duren tot in 2019.