Bij de aanleg van het Zee- en Centrumkanaal die Schelde en Maas met elkaar verbinden, dook één groot probleem op: het Plateau van Henegouwen. Om dit hoogteverschil op te vangen ontwierpen ingenieurs al vanaf de 19e eeuw allerlei sluizen en liften met als summum de scheepslift van Strépy-Thieu. Vandaag zijn deze waterbouwwerken druk bezochte toeristische attracties en de beste manier om ze te beleven is vanop de boot. Ik vaar mee over het plateau met De Ark van River Tours voor een relax en leerrijk dagje op het water. Inbegrepen in de prijs: adembenemende momenten en een zingende kapitein.
 |
Bij de sluis van Lembeek worden we naar het Franstalige landsgedeelte versast.
|
Vergane glorie. 'Zeekanaal, Steenkoolkanaal, ABC-kanaal, allemaal namen voor dezelfde waterweg,' zegt Eric, onze gids op De Ark, een oud binnenvaartschip dat door River Tours werd omgebouwd voor de pleziervaart. We varen vanuit Halle stroomopwaarts naar Strépy-Thieu waar we de nieuwe indrukwekkende scheepslift zullen invaren die onze boot zomaar even 74 m. omlaag zal brengen. De Ark zit afgeladen vol. De tocht langs de merkwaardige scheepsliften blijkt erg in trek te zijn. De sfeer aan boord zit goed, de zon geeft present en er is eten en drank. Kortom, het wordt een boeiend dagje op het water langs de meest merkwaardige waterbouwwerken ter wereld.
 |
Woonboten in de buurt van Klabbeek.
|
Het kanaal volgt over vele kilometers de Zenne, maar die rivier was als transportweg nooit erg interessant volgens onze gids, hij was veel te smal. In Lembeek varen we de eerste sluis in die ons 7 meter hogerop brengt. 'Sluisdeuren staan altijd in een lichte hoek naar buiten gericht om aan de enorme waterdruk te weerstaan,' zegt Eric. Het heeft wel iets, zo'n versassing. Het is even schrikken als plots iemand luidkeels O Sole Mio begint te zingen op het dek. Pascal, de kapitein van De Ark die tot nu toe discreet in z'n stuurhut stond, begint plots het hele dek te entertainen. Hij heeft er duidelijk zin in en zijn humeur werkt bijzonder aanstekelijk. Wanneer we de sluis uitvaren steken we meteen de taalgrens over. Lembeek is het meest zuidelijk gelegen dorp van het Nederlandse taalgebied.
In Klabbeek schuift de vergane glorie van Forge de Clabecq traag aan ons voorbij. Veel meer dan een roestige constructie blijft er van de hoogovens en walserijen niet meer over. 'In z'n hoogdagen werkte er meer dan 6000 man,' vertelt Eric. 'In 1996 gingen de deuren finaal toe.' Langs de oevers liggen vele oude vrachtschepen aangemeerd. Sommige werden getransformeerd tot mooie woonboten, van andere is het niet helemaal duidelijk of ze op renovatie of de sloophamer wachten. Het mooie weer heeft intussen veel volk naar de oevers gelokt. Af en toe worden we nagewuifd door een wandelaar, een jogger of een visser. Terwijl ik geniet van m'n koffie, neem ik elk detail van het landschap in me op.
O Sole Mio, als we door de sluis van Itter worden geloodst, steekt de kapitein weer z'n favoriete aria af. Eén ding is duidelijk, hij heeft een briljante carrière als stand-up comedian gemist. Terwijl de boot 13,5 m hoger wordt gelift, komt hij spontaan een praatje met me maken. Blijkt dat hij in een vorig leven nog kapitein ter lange omvaart was. 'Ik viel ooit in handen van Somalische piraten,' vertrouwt hij me toe. Of hij toen ook O Sole Mio stond te zingen? 'Neen, maar mijn goed humeur ben ik er nooit door verloren,' lacht hij. 'Gelukkig is het allemaal heel goed afgelopen.'
Krakende wagens. Als de kapitein omroept dat de lunch in het restaurant klaarstaat, verhuist zowat het halve dek naar het ruim. Omdat ik niks van het landschap wil missen, bracht ik zelf een picknick mee die ik op het dek doorspoel met een frisse Leffe uit de bar. De timing blijkt perfect, want al snel krijg ik het Hellend Vlak van Ronquières in het vizier, een van de highlights op onze tocht. Toen ik pas in het lager onderwijs zat (1968), was het Hellend Vlak heet nieuws: België had de modernste scheepslift ter wereld. De feiten en cijfers ben ik vergeten, maar gelukkig is er Erik om mijn geheugen op te frissen. Intussen vaart onze boot in een soort immense badkuip op wielen, die krakend de helling wordt opgetrokken. Want hoewel je de lift vandaag niet bepaald meer modern kan noemen, werken doet hij nog perfect. En van krakende wagens wordt gezegd dat ze lang meegaan.
'De scheepslift van Ronquières overbrugt een hoogte van 64 meter over een afstand van 1,4 km,' zegt Eric. 'De twee scheepsbakken die onafhankelijk van elkaar werken, worden als treinen over sporen de helling opgetrokken.' Als we het betonnen contragewicht onder ons zien doorschuiven, weten we dat we halverwege zijn. 'In de 19e eeuw moesten schepen het hoogteverschil van Ronquières overbruggen door 16 sluizen, wat wel twee dagen kon duren.' Onze Ark is na amper 20 minuten boven, waar we genieten van een adembenemend uitzicht op het Henegouwse landschap.
 |
Bij een drankje genieten van het groene decor.
|
In Klabbeek schuift de vergane glorie van Forge de Clabecq traag aan ons voorbij. Veel meer dan een roestige constructie blijft er van de hoogovens en walserijen niet meer over. 'In z'n hoogdagen werkte er meer dan 6000 man,' vertelt Eric. 'In 1996 gingen de deuren finaal toe.' Langs de oevers liggen vele oude vrachtschepen aangemeerd. Sommige werden getransformeerd tot mooie woonboten, van andere is het niet helemaal duidelijk of ze op renovatie of de sloophamer wachten. Het mooie weer heeft intussen veel volk naar de oevers gelokt. Af en toe worden we nagewuifd door een wandelaar, een jogger of een visser. Terwijl ik geniet van m'n koffie, neem ik elk detail van het landschap in me op.
 |
De sluis van Itter lift onze boot 13,5 m. hoger op het kanaal.
|
O Sole Mio, als we door de sluis van Itter worden geloodst, steekt de kapitein weer z'n favoriete aria af. Eén ding is duidelijk, hij heeft een briljante carrière als stand-up comedian gemist. Terwijl de boot 13,5 m hoger wordt gelift, komt hij spontaan een praatje met me maken. Blijkt dat hij in een vorig leven nog kapitein ter lange omvaart was. 'Ik viel ooit in handen van Somalische piraten,' vertrouwt hij me toe. Of hij toen ook O Sole Mio stond te zingen? 'Neen, maar mijn goed humeur ben ik er nooit door verloren,' lacht hij. 'Gelukkig is het allemaal heel goed afgelopen.'
"In Klabbeek schuift de vergane glorie van Forge de Clabecq traag aan ons voorbij. Veel meer dan een roestige constructie blijft er niet meer van over."
 |
Hellend Vlak van Ronquières.
|
Krakende wagens. Als de kapitein omroept dat de lunch in het restaurant klaarstaat, verhuist zowat het halve dek naar het ruim. Omdat ik niks van het landschap wil missen, bracht ik zelf een picknick mee die ik op het dek doorspoel met een frisse Leffe uit de bar. De timing blijkt perfect, want al snel krijg ik het Hellend Vlak van Ronquières in het vizier, een van de highlights op onze tocht. Toen ik pas in het lager onderwijs zat (1968), was het Hellend Vlak heet nieuws: België had de modernste scheepslift ter wereld. De feiten en cijfers ben ik vergeten, maar gelukkig is er Erik om mijn geheugen op te frissen. Intussen vaart onze boot in een soort immense badkuip op wielen, die krakend de helling wordt opgetrokken. Want hoewel je de lift vandaag niet bepaald meer modern kan noemen, werken doet hij nog perfect. En van krakende wagens wordt gezegd dat ze lang meegaan.
 |
Hellend Vlak van Ronquières, detail.
|
'De scheepslift van Ronquières overbrugt een hoogte van 64 meter over een afstand van 1,4 km,' zegt Eric. 'De twee scheepsbakken die onafhankelijk van elkaar werken, worden als treinen over sporen de helling opgetrokken.' Als we het betonnen contragewicht onder ons zien doorschuiven, weten we dat we halverwege zijn. 'In de 19e eeuw moesten schepen het hoogteverschil van Ronquières overbruggen door 16 sluizen, wat wel twee dagen kon duren.' Onze Ark is na amper 20 minuten boven, waar we genieten van een adembenemend uitzicht op het Henegouwse landschap.
"In de 19e eeuw moesten schepen het hoogteverschil van Ronquières overbruggen door 16 sluizen, wat twee dagen kon duren."
 |
Scheepslift nr. 1 op het Oude Centrumkanaal in Houdeng-Goegnies.
|
Nutteloos, of toch niet? We varen verder naar Seneffe waar het kanaal samenvloeit met het Centrumkanaal. In Houdeng-Goegnies gaan we van boord voor een korte wandeling naar de eerste scheepslift van het oude Centrumkanaal. Het wordt wel even ingewikkeld met die twee Centrumkanalen. 'Het oude centrumkanaal dat de waterwegen van de Schelde en Maas verbindt en het hoogteverschil van het Henegouwse Plateau (68m) opvangt met vier hydraulische liften, werd te klein voor de moderne scheepvaart,' zegt Eric. Daarom werd in 2002 het nieuwe Centrumkanaal in gebruik genomen dat een hoogteverschil van 74 m overbrugt met een enkele lift, de laatste halte op onze route.' Dat het oudje uit 1885 nog perfect werkt, merken we wanneer de lift een bootje probleemloos 15 m hoger tilt. Samen met de drie andere scheepsliften op het oude Centrumkanaal staat hij sinds 1998 op de werelderfgoedlijst van Unesco.
 |
De spanning op het dek stijgt als we de scheepslift van Strépy-Thieu invaren.
|
Na ons intermezzo bij de oude scheepslift zetten we koers naar het nieuwe Centrumkanaal. Enkele kilometers voor de nieuwe scheepslift varen we onder een ijzeren gevaarte dat als een immense guillotine boven het kanaal zweeft. 'Het is een schutplaat waarmee het kanaal kan worden afgesloten,' zegt Eric. 'Want stel je voor dat er met de nieuwe scheepslift iets fout gaat, dan stroomt er 80 km kanaal leeg in La Louvière.' We varen de 500 m lange Pont-Canal du Sart over, een brug voor boten die 15 m boven de autoweg hangt. De spanning op het dek stijgt als we de scheepslift van Strépy-Thieu invaren. Als de sluisdeuren achter ons dichtgaan, zakken we langzaam 74 m naar omlaag. Met meer dan 100 m. hoogte en de grootte van een voetbalveld bovenaan, is hij de grootste ter wereld.
Sommigen beweren dat hij een van de fameuze Belgische nutteloze bouwwerken is, maar Eric relativeert dat. 'Sinds de lift in 2002 in gebruik werd genomen, is er een enorme toename van het vrachtverkeer op het kanaal, zowel in volume als in het aantal schepen. Vooral het containertransport piekt.' O Sole Mio, de kapitein steekt nog een laatste keer van wal. Zijn timing is perfect, want in de betonnen liftschacht klinkt zijn stem als een klok. Als we even later aanleggen op de kade voor de lift, neem ik afscheid van een stel dat mij een onvergetelijke dag heeft bezorgd: Pascal de vrolijke kapitein en Erik, een gids die weet waarover hij praat. Mijn medepassagiers worden met de bus terug naar Halle gevoerd, ik neem de fiets, want het leuke is dat bij River Tours je fiets mee aan boord mag. Voor ik weer naar Brussel peddel, maak ik nog een boeiend ommetje langs het oude Centrumkanaal. Maar dat lees je in een volgende blogpost.
 |
Strépy-Thieu, de grootste scheepslift ter wereld.
|
Sommigen beweren dat hij een van de fameuze Belgische nutteloze bouwwerken is, maar Eric relativeert dat. 'Sinds de lift in 2002 in gebruik werd genomen, is er een enorme toename van het vrachtverkeer op het kanaal, zowel in volume als in het aantal schepen. Vooral het containertransport piekt.' O Sole Mio, de kapitein steekt nog een laatste keer van wal. Zijn timing is perfect, want in de betonnen liftschacht klinkt zijn stem als een klok. Als we even later aanleggen op de kade voor de lift, neem ik afscheid van een stel dat mij een onvergetelijke dag heeft bezorgd: Pascal de vrolijke kapitein en Erik, een gids die weet waarover hij praat. Mijn medepassagiers worden met de bus terug naar Halle gevoerd, ik neem de fiets, want het leuke is dat bij River Tours je fiets mee aan boord mag. Voor ik weer naar Brussel peddel, maak ik nog een boeiend ommetje langs het oude Centrumkanaal. Maar dat lees je in een volgende blogpost.
"Met meer dan 100 m. hoogte en de grootte van een voetbalveld bovenaan, is de scheepslift van Strépy-Thieu de grootste ter wereld."
© WG - DICHTBIJ & VER WEG 2017
OVER RIVER TOURS:
River Tours, dé specialist in kanaaltoerisme in België, vaart met hun schepen de Verdi, Mozart, Ark, Katima en Vivaldi heel wat rivieren en kanalen af in België. De tocht die ik met hen maakte naar het Hellend Vlak van Ronquières en de scheepslift van Strépy-Thieu is bijzonder populair, maar ook hun vaartochten door de unieke rivierlandschappen van het Scheldeland worden gewaardeerd door groot en klein, al hun tochten zijn op maat van gezinnen. Er wordt gevaren vanaf 1 mei tot 30 september. Pluspunt: ook fietsen kunnen mee aan boord. Zo kan je net als ik, meevaren met de boot en vanaf de eindbestemming met de fiets je tocht verderzetten. Info, afvaart & boekingen: www.rivertours.be
Geen opmerkingen