%20(Groot).jpg) |
Ålesund was tot begin van vorige eeuw een typische stad aan de Noorse westkust met al even typische houten huizen. In 1904 leek een zware brand het vissersstadje voorgoed van de kaart te vegen. Maar Ålesunders zijn net als alle Noormannen een taai volkje. Op amper vijf jaar tijd verrees een nieuwe stad uit haar as in een eigenzinnige Jugendstil. Toch bleven enkel dingen gewoon bij het oude, zoals een eeuwenlange traditie van klipvis en het patent op gastvrijheid.
 |
Vanaf Aksla, het hoogste punt van Alesund, heb je spectaculair uitzicht.
|
Stad van 7 eilanden. Het is even blazen als we de 418 trappen naar Aksla, het hoogste punt van Ålesund beklimmen, maar het uitzicht is er adembenemend. Voor onze ogen ontrolt zich een levende maquette met rondom fjorden en de weidse oceaan. Ålesund werd op zeven eilanden gebouwd die onderling zijn verbonden door lange tunnels. In de verte zien we Runde liggen waar de grootste zeevogelkolonie van heel Noorwegen broedt. Dit moeilijk bereikbare eiland is het leefgebied van meer dan een half miljoen papegaaiduikers. De eilanden Hessa, Aspøya en Nørvøy vormen dan weer het centrum van de stad en zijn de biotoop van 45.000 vriendelijke Ålesunders.
Eén opvallend detail in dit vogelperspectief is de Ålesundet, de korte zeestraat die Ålesund in tweeën splijt. Ze verbindt de kleine vissershaven in het noorden met de commerciële haven in het zuiden. Voor we weer naar beneden wandelen drinken we op het Aksla terras nog koffie met een energiereep avant la lettre: svele. Svelet zijn kleine, met zoete roomboter gevulde pannenkoeken en worden al sinds tijden op de Noorse ferry's verkocht. Je eet ze steevast met een kop koffie en ze zijn even typisch als de bergen in Noorwegen. Een must dus, want wie geen veerbootsnack heeft geproefd is volgens locals nooit echt in Ålesund geweest.
Atlantische Jugendstil. Net als de meeste andere steden had ook Ålesund een memorabele ramp. 'Op een winternacht in 1904 zette een omgevallen olielamp een van de houten huizen in de stad in lichterlaaie', zegt Sidsel, onze stadgids. Bijna tegelijk stak een hevige storm op en het vuur sloeg over naar de rest van de stad. 'De brand duurde 16 uur, meer dan 850 huizen gingen in de vlammen op', zucht Sidsel. Als bij wonder bleef het menselijk leed beperkt tot één dode, één gebroken arm en één te vroeg geboren baby. Met 10.000 daklozen op een bevolking van 12.000 had Ålesund een acuut probleem: woningnood. 'Hulp kwam van overal, maar vooral van de Duitsers en hun keizer Wilhelm II die niet alleen levensmiddelen en medicijnen stuurde, maar ook bouwmaterialen en architecten. Dat diezelfde Duitsers Ålesund 40 jaar later zouden bombarderen is een verwaarloosbaar detail.
'Tussen 1904 en 1907 verrees een kleurrijke stad uit de as', zegt Sidsel terwijl we langs de pastelkleurige huizen wandelen. 'Jugendstil is hier heel karakteristiek, want de jonge architecten gingen graven in het verleden van Noorwegen.' Behalve de traditionele natuurelementen gebruikten ze ook Vikingsymboliek voor hun ornamentatie, wat zorgt voor een unieke Jugendstil variant. In het Jugendstil Museum dat werd ondergebracht in een oude apotheek worden we in een tijdmachine geloodst die ons terugflitst naar 1904 en met ons door de evolutie van de nieuwe stad sprint. In de vaste collectie zien we dan weer reguliere Art-Nouveau gebruiks- en siervoorwerpen. Het museum is een must voor wie de eigenzinnige Jugendstil van Ålesund beter wil begrijpen.
 |
Ålesundet, de smalle zeestraat die Ålesund in twee splijt.
|
Eén opvallend detail in dit vogelperspectief is de Ålesundet, de korte zeestraat die Ålesund in tweeën splijt. Ze verbindt de kleine vissershaven in het noorden met de commerciële haven in het zuiden. Voor we weer naar beneden wandelen drinken we op het Aksla terras nog koffie met een energiereep avant la lettre: svele. Svelet zijn kleine, met zoete roomboter gevulde pannenkoeken en worden al sinds tijden op de Noorse ferry's verkocht. Je eet ze steevast met een kop koffie en ze zijn even typisch als de bergen in Noorwegen. Een must dus, want wie geen veerbootsnack heeft geproefd is volgens locals nooit echt in Ålesund geweest.
"Wie geen veerbootsnack heeft geproefd is volgens locals nooit echt in Ålesund geweest."
 |
Jugendstil in Ålesund: kleurrijk en atypisch.
|
 |
Jugendstil Museum Ålesund.
|
'Tussen 1904 en 1907 verrees een kleurrijke stad uit de as', zegt Sidsel terwijl we langs de pastelkleurige huizen wandelen. 'Jugendstil is hier heel karakteristiek, want de jonge architecten gingen graven in het verleden van Noorwegen.' Behalve de traditionele natuurelementen gebruikten ze ook Vikingsymboliek voor hun ornamentatie, wat zorgt voor een unieke Jugendstil variant. In het Jugendstil Museum dat werd ondergebracht in een oude apotheek worden we in een tijdmachine geloodst die ons terugflitst naar 1904 en met ons door de evolutie van de nieuwe stad sprint. In de vaste collectie zien we dan weer reguliere Art-Nouveau gebruiks- en siervoorwerpen. Het museum is een must voor wie de eigenzinnige Jugendstil van Ålesund beter wil begrijpen.
"Tijdens de grote brand van 1904 bleef het menselijk leed beperkt tot één dode, één gebroken arm en één te vroeg geboren baby."
 |
De hotels in de oude klipvis-loodsen zijn het uithangbord van het moderne Ålesund.
|
Langzaam verliefd. In ons hotel Bryggen in de Apotekergata worden bijzonder gastvrij ontvangen door Camilla, de manager. Net als de aanpalende gebouwen is Bryggen een oude klipvis-loods die met veel smaak werd omgebouwd tot hotel. 'Het gebouw dateert uit 1918 en diende als droog- en opslagplaats voor klippfisk (klipvis), dé specialiteit van Ålesund', zegt Camilla. 'Van hieruit werd de gedroogde vis verscheept naar Zuid-Europa en Brazilië.' Als we ons installeren op onze ruime kamer wordt meteen duidelijk waarom we bij het inchecken een hengel meekregen. Onze kamer geeft uit op de Ålesundet en we kunnen er vanuit het raam vissen. Architectuur mag dan dé highlight van de stad zijn, toch zijn Camilla's gasten een bont allegaartje van hikers, sportvissers, birdwatchers, zeilers en wintersporters. Met Geiranger in de buurt is Ålesund ook een perfecte uitvalsbasis voor een verkenning van de fjorden.
 |
In Molovegen zie je nog enkele authentieke huizen van voor de grote brand.
|
Op zoek naar authentieke charme vertrouwen we onze intuïtie en volgen de Apotekergata richting oceaan. Vlakbij in Molovegen (straat) lijkt het of we door een oude postkaart wandelen. De houten huizen die we er zien zijn uniek, want ze zijn de enige die de grote brand van 1904 overleefden. Een van de mooiste is Holmbua warehouse, een visgroothandel uit 1861 waarin nu het visserijmuseum gevestigd is. De pier ernaast loopt naar een kleine vuurtoren die een kamer van hotel Brosundet blijkt te zijn, een van de meest romantische plekken om te slapen. Aan de overkant van de Ålesundet is het uitzicht om stil bij te worden met de oude klipvisloodsen die magistraal weerspiegelen in de zeestraat. We worden langzaam verliefd op deze gezellige stad, bij elke stap een beetje meer.
"We worden langzaam verliefd op deze gezellige stad, bij elke stap een beetje meer."
 |
Visserij is een van de belangrijkste economische activiteiten van Ålesund.
|
Klippfisk & Co. 'Nergens in Noorwegen koop je zo goedkoop vis als in Ålesund,' vertelt Knut terwijl hij een enorme heilbot in moten snijdt. Knut is een van de vissers die dagelijks de oceaan opvaart en daarna zijn vangst slijt vanop zijn kleine bootje langs de Skansegata kaai. Heilbot verkoopt hij voor een equivalent van 25 €/kg en dat is, zeker naar Noorse normen, belachelijk weinig. Op de grens van oceaan en fjorden is Ålesund een echte vissersstad. Er heerst een lange traditie van klipvis, ook bekend als bacalao of bakkeljauw. Deze manier om kabeljauw te conserveren werd 1000 jaar geleden al door de Noormannen toegepast. Nadat zij de vis hadden opengespleten en gezouten, legden ze hem op de klippen te drogen. Klipvis bewaart drie jaar, iets wat de stoere Noormannen heel goed van pas kwam voor hun lange tochten op zee.
"Balancerend tussen oceaan en fjorden is Ålesund een echte vissersstad met een lange traditie van klipvis."
 |
De ongerepte natuur ligt op enkele minuten van de stad.
|
Beet! 'Welkom aan boord.' Peter, een fervent sportvisser, neemt ons een dagje mee voor een vistocht op zee. Als we de haven van Ålesund uitvaren, maakt de skyline van de stad al meteen plaats voor de natuur. We varen door lange groene fjorden waar rode boothuisjes af en toe voor een kleurrijke noot zorgen. Hier ligt de ongerepte natuur slechts op enkele minuten varen van de stad. Midden in de Sulafjorden legt Peter de boot stil en werpen we onze hengels uit. In geen tijd vangen we enkele kleine pollaks, wijtings en wat schelvis. Meer nog dan de vangst zelf genieten we van de rust en stilte op het water, want we zijn veruit de enige vissers in heel de fjord.
 |
Beeld van een vissersvrouw die uitkijkt over de oceaan.
|
'Klaar voor de grote jongens?' Peter zet koers zet naar de oceaan waar we onze hengels verruilen voor enkele zwaardere exemplaren. Twintig minuten gaan voorbij en dan: beet! Met wat trekwerk halen we een 'kanjer' van een heilbot op het droge. Peter relativeert meteen: 'Het is nog een klein exemplaar, want een heilbot kan wel tot 300 kg. wegen.' Al weegt de onze een stuk minder, toch zijn we ontzettend trots met de vangst. Op de terugweg naar Ålesund varen we langs kaaien waar gigantische boten liggen aangemeerd. 'Zo ziet de klipvis-visserij er anno 2016 uit', zegt Peter. 'De boten gaan voor dagen de oceaan op en brengen tonnen vis mee.' Als Peter er de cijfers bijhaalt moeten we toch even slikken. 'Ålesund exporteert klipvis naar zowat de halve wereld. 95% van alle bacalao in Europa komt van Noorwegen. 'Vooral de Zuid-Europeanen en Brazilianen zijn er gek op.'
"In Ålesund ligt de ongerepte natuur slechts op enkele minuten varen van de stad."
 |
Een duiker voedert vissen in Atlanterhavstanken, het grootste zee-aquarium van Europa.
|
Atlanterhavsparken. Wie denkt dat de onderwaterwereld een privilege voor duikers is, moet net als wij het Atlanterhavsparken bezoeken. In tien spectaculaire aquariums - zelf houden ze het bij large landscaped tanks - kunnen we de creaturen uit de mysterieuze diepten van de zee van alle kanten bekijken. Hun Atlanterhavstanken is zelfs het grootste zee-aquarium van Europa en wordt net als alle andere rechtstreeks gevoed met water uit de oceaan. Elke dag stipt om 13 u. daalt er een duiker in af om de vissen te voederen, een echt spektakel. Wij zijn helemaal weg van de contactbassenet (contact pool) waar we niet alleen mooie, maar ook afschuwelijke en zelfs grappige zeedieren kunnen aanraken. Zeesterren, zeekomkommers, krabben, kreeften, schelpen en zee-egels kan je er letterlijk vastpakken, een activiteit die gesmaakt wordt door groot en klein.
 |
De zeehonden van Atlanterhavsparken hebben het helemaal naar hun zin.
|
Buiten in de Sealbay zien we zeehonden gekke capriolen uithalen. De beestjes zijn duidelijk in hun element in de immense pool met infini op de oceaan. Omdat de zee nu eenmaal gelieerd is met lekker eten, vinden we op de eerste verdieping van Atlanterhavsparken de Klippfisk Akademiet (Klipvis Academie). Deze organisatie focust op het rijke voedsel van de provincie Møre og Romsdal in het algemeen en klipvis in het bijzonder. 'Een van onze objectieven is de Noorse jeugd weer vis te leren eten,' zegt Odhilde, een chef in spé. 'Een efficiënt hulpmiddel daarbij is de kinderen zelf te laten koken.' Er wordt gewerkt met het beste wat de bodem te bieden heeft: garnalen, hert, kaas, woudbessen en heel veel klipvis. Niet alleen kinderen, maar iedereen kan in de academie actief aan de slag tijdens een van hun kook-workshops.
"Atlanterhavstanken is het grootste zee-aquarium van Europa en wordt rechtstreeks gevoed met water uit de oceaan."
 |
| XL Dinner, het beste klipvis restaurant van Europa |
Diner met uitzicht. 'Goeie klipvis is als goeie wijn: hoe ouder hij is, hoe beter', lacht chef Roar Aarseth die XL Dinner in Ålesund runt. Roar werkt naar eigen zeggen al met klipvis van sinds hij kan lopen. XL Dinner, een hobbyproject dat hij in 1999 samen met chef Ivar Breivik begon, groeide intussen uit tot het beste klipvis restaurant van heel Europa. Ieder jaar wordt er 23 ton klipvis verwerkt. 'Droog,' voegt Roar er aan toe, want klipvis moet voor de bereiding twee dagen in water worden geweekt. 'Anders smaakt het te zout.' Klipvis is typisch voor de westkust van Noorwegen. 'Alle Noren eten het graag, maar enkel op restaurant omdat de bereiding teveel werk en tijd vraagt.' Zelfs op een doordeweekse avond zit het restaurant afgeladen vol. Roar mengt zich graag onder z'n gasten en maakt aan elke tafel een praatje. Op de kaart staan zowel traditionele als fusiongerechten, want de chefs deden ervaring op met bacalao in Portugal, Spanje, Italië en Brazilië tot in Rusland en de Verenigde Staten toe.
 |
Een restaurant 'with a view'.
|
Omdat kiezen ons iets té moeilijk valt, laten we Roar voor ons beslissen. Als voorgerecht serveert hij een trio van røkt hval (walviscarpaccio), zalmtartaar en Santa-Christianaham met een glas Prüm Essence Riesling. Daarna worden we verwend met Parmaskinke Bacalao, een Italiaans bacalaogerecht van in Parmaham gebakken klipvis in een gratin van Italiaanse kazen met groene asperges, broccoli en pesto-puree. De fruitige Rioja Coto de Imaz die we erbij drinken is de perfecte match. Als we tenslotte het assortiment dessertjes hebben weggewerkt, kunnen we geen pap meer zeggen, maar hebben we genoten van een onvergetelijke gastronomische ervaring. Inbegrepen in de prijs is het sublieme uitzicht over Brosundet, Mola en de oceaan. Bij de koffie genieten we van een magistrale zonsondergang, de perfecte afsluiter van een onvergetelijk diner in een fantastisch leuke stad.
© W.G. DICHTBIJ & VER WEG 2016
"Goeie klipvis is als wijn: hoe ouder, hoe beter."
Info over Noorwegen en Ålesund: www.fjordnorway.com - www.visitnorway.nl - www.visitalesund.com & www.visitnorway.nl
Belgische TO en Scandinavië specialist Nordic organiseert reizen zowel individueel als in groep naar de Noorse fjorden, het is dé Belgische marktleider voor reizen naar Noorwegen,
tel: 052555254, www.nordic.be
ÅLESUND PRAKTISCH:
SLAPEN:
Hotel Clarion Hotel Bryggen: Oud klipvis-pakhuis dat smaakvol werd omgebouwd tot een charmehotel. Prachtig gelegen langs de Ålesundet. Bijzonder vriendelijk personeel. Bryggen behoort tot de beste hotels van Noorwegen met een goede prijs/kwaliteitverhouding. Kamers van 1100 tot 1600 NOK, ontbijt, vieruurtje en diner inbegrepen. Een aanrader: www.nordicchoicehotels.com
ETEN & DRINKEN:
XL Dinner: Beste klipvis restaurant van Europa, met uitzicht op de oceaan, dat gerund wordt door Roar Aarseth en Ivar Breivik, twee gepassioneerde chefs die hun vak kennen als geen ander. Een unieke gastronomische ervaring in de hoofdstad van de klipvis en een must voor elke visliefhebber: www.xldiner.no
INVIT AS: trendy tapasbar, koffieshop en café van een bevlogen architect in de Apotekergata. Leuk terras op een ponton in deÅlesundet: www.facebook.com/Invit-As
ZEKER DOEN:
Atlanterhavsparken: Het moderne zeepark van Ålesund dat het over een andere boeg gooit met tien immense aquariums, een contactpool, een pinguïnverblijf en zeehondenbassin waar de beesten zich thuisvoelen. Een must voor wie wondere onderwaterwereld van de oceaan en de fjorden wil ontdekken. Net buiten het centrum: atlanterhavsparken.no
Boat & Fishing trips neemt je mee op de boot voor een vistrip in de fjorden of diepzeevissen in de oceaan, een uniek avontuur in een magistraal decor. Meer info: baatogfisketurer@gmail.com of www.facebook.com/baatogfisketurer
Boat & Fishing trips neemt je mee op de boot voor een vistrip in de fjorden of diepzeevissen in de oceaan, een uniek avontuur in een magistraal decor. Meer info: baatogfisketurer@gmail.com of www.facebook.com/baatogfisketurer
Jugendstilsenteret: Ålesunds Art-Nouveau museum in de oude apotheek De Zwaan dat het verhaal vertelt van de wederopstanding na de grote brand van 1904. Je leert er alles over Ålesunds atypische en 'brave' Jugendstil met bolronde balkons, vrouwelijke rondingen, siertorentjes en decoratieve mascarons: www.jugendstilsenteret.no
Fiskerimuseet: Visserijmuseum dat werd ondergebracht in het charmante Holmbua warehouse, een van de weinige gebouwen die de brand van 1904 overleefden. Permanente tentoonstellingen over de lokale visserij door de eeuwen heen, klipvis en kabeljauwolie. Combitickets met Ålesunds Museum en Sunnmøre Museum mogelijk. Enkel in de zomer geopend: sunnmoremuseum.no/aalesunds-museum
%20(Groot).jpg)
%20(Groot).jpg){kind=link}
Geen opmerkingen