ZANZIBAR, EEN KRUIDENEILAND IN DE ZON

dhow, zanzibar north-coast, noordkust zanzibar, tanzania,

Op zoek naar een op en top exotische bestemming, een geweldige smeltkroes van culturen, gehuld in een mysterieuze waas? Dan maakt het tropische kruideneiland Zanzibar veel kans met zijn witte stranden, wuivende palmbomen, houten dhows aan de horizon en zon, heel veel zon. Ook hoofdstad Stone Town, een labyrint van steegjes, is een fascinerende plek die niet voor niets Unesco werelderfgoed werd. Zanzibar is een bestemming die doet dromen, maar waarom het daarbij laten?

afrika, tanzania, stone town, freddy mercury,

Hoofdstad Stone Town is een labyrint van smalle steegjes.

Genieten met een hoofdletter. ‘Welcome wazungu’ lacht Shabaan, de gids die ons bij een okergeel huis in Kenyatta Road opwacht. Wazungu is Swahili voor blanke Europese reizigers en die zien we hier overal. Stone Town voert ons terug naar ver vervlogen tijden, toen Indiërs en Arabieren nog de plak zwaaiden op dit exotische eiland. Die smeltkroes van culturen bepaalt nog steeds het straatbeeld in dit geboortestadje van Freddie Mercury, de extraverte zanger van Queen. ‘Hij werd hier in 1946 geboren als kind van een Indische familie,’ zegt Shabaan. Langs het huis dat nu een souvenirshop is, duiken we de smalle Gizenga Street in, die langzaam wegglijdt in een immens labyrint.

Bazaars, kleine naai ateliers en handeltjes in kofia's vindt je hier overal.

Scooters, fietsers en volgeladen stootkarren slalommen er vervaarlijk door steegjes van amper twee meter breed. Tussen de vele kleurrijke bazaars liggen kleine naaiateliers en handeltjes in kofia’s verscholen, soms slechts een schemerige ruimte achter een immense deur, de beroemde deuren van Stone Town. Hun elegante houtsnijwerk verwijst vaak naar de eerste bewoners, Indische goudsmeden of Arabische slavenhandelaars. Naast de vele souvenirshops vinden we er ook behoorlijk wat kunstgalerijen. In de Real Art Gallery laat Anita ons kennismaken met Oost-Afrikaanse meesters als Malikita (de lokale Ensor) en Tinga Tinga. Zowat elke straatkunstenaar kopieert ze intussen, Stone Town lijkt er wel mee geplaveid.

De dagelijkse markt van Stone Town is een must.

In geen tijd verdwalen we in straatjes met bazaars en witgewassen koloniale huizen, tussen minaretten en statige paleizen. We stoten op een Anglicaanse kathedraal, die hoog boven de oude stad uittorent. In 1873, toen de slavernij werd afgeschaft, werd ze als een soort statement op de slavenmarkt gebouwd. Het grootste gebouw van de stad is nu het National Museum.Dit voormalige paleis van sultan Barghash was lang het grootste gebouw van heel Oost-Afrika. In 1906 had het al elektriciteit en een lift, wat zo uitzonderlijk was voor die tijd dat het de bijnaam House of Wonders kreeg. Kleuren maar vooral aroma’s van heerlijke specerijen spatten ons tegemoet op de immense markt van Stone Town. Want Zanzibar is een kruidenparadijs. Voor een equivalent van enkele schamele euro’s kopen we een zakje vol vanille, saffraan, nootmuskaat en chilipepers van de beste kwaliteit.

De Forodhani Gardens zijn een streetfood paradijs.

Vanop een rooftop-bar genieten we met een gin-tonic van een magische zonsondergang. Er klinkt zwoele Afrikaanse muziek waar we helemaal polé polé van worden. In de verte zien we de vele dhows flirten met de zon. Als die achter de kim verdwijnen reppen we ons naar de uitgestrekte Forodhani Gardens bij de oceaan, waar vissers elke avond hun kraampjes opslaan en we ons voor geen geld te goed doen aan een festijn van gegrilde zeevruchten en vis, vers uit de de zee en op smaak gebracht met de beste kruiden van het eiland. We spoelen het door met een vers geperst sapje van rietsuiker. Nagenieten doen we op een van de mooiste terrassen aan het strand, Livingstone Beach, een jazzcafé waar je ook heerlijk kan eten.

"Voor een equivalent van enkele euro’s kopen we een zakje vol vanille, saffraan, nootmuskaat en chilipepers van de beste kwaliteit."

Een fascinerende chaos op de Zanzibarese wegen.

Plukken, pellen & proeven. Bij het uitrijden van de stad is de verkeerschaos immens. We zien fietsers, ossenkarren, motors en massa’s voetgangers langs de weg, die door zigzaggende daladala’s (minibusjes) met veel kabaal worden aangemaand om mee te rijden, al is de bestemming niet altijd duidelijk. We passeren allerlei koopwaar. Sofa’s, kasten, bedden en matrassen in de uitlaatgassen en het opwaaiende stof zetten is blijkbaar de beste reclame, want het werkt. Daartussen zitten mannen te sleutelen aan wagens, motors en fietsen en vinden we op zowat elke straathoek buurtmarktjes waar je van een ananas tot potten en pannen of een tweedehands T-shirt kan kopen. Dit is echt Afrika, een stressloos bestaan te midden van een fascinerende chaos. Eenmaal weg van de stad keert de rust stapvoets terug en neemt het groen weer de overhand.

Nootmuskaat is de pit van een tropische vrucht.

We stoppen aan de bekende kruidentuin Dole. Na zeewier en toerisme zijn specerijen de belangrijkste motor van dit eiland. De rondleiding is er op z’n minst origineel. Het 14-jarige hulpje van de gids schept er plezier in om ons alles te laten ruiken. De kruiden worden geplukt, gepeld, besnuffeld en geproefd. We leren er de vuurrode annatu kennen, een vrucht van de lipstick tree, verder zijn vanille, saffraan, nootmuskaat en kruidnagel slechts een kleine greep uit de vele smaakmakers.

Polé, polé.

Het hulpje vlecht zelfs een mand om ze allemaal in te leggen. De jongen blijkt een meester in het vlechten: hoedjes, een das voor meneer, een mooie halsketting voor mevrouw. Kruiden- en entertainment tour zou een betere naam zijn voor ons bezoek. Een man met aanleg voor ADHD geeft een demonstratie boomklimmen. Alles voor een tip, zelfs uit volle borst zingen is hem niet teveel. Een familie Japanners vindt dit het beste van de hele toer. En vermits zij er veel beter mee staan, geven we ook onze kunstig gevlochten hoedjes aan hen. Het mandje kruiden hult onze wagen in een exotisch parfum.

"Dit is Afrika, een stressloos bestaan te midden van een fascinerende chaos."

Rode Colobusaapjes leven enkel in Jozani Forest.

Apenstreken. Eten en slapen lijken zowat de enige bezigheden van de rode colobusaapjes, die enkel nog op Zanzibar voorkomen. Op een open plek in het immense Jozani Forest eten ze zich een weg door de lage begroeiing. Vijanden hebben ze hier niet, dus we kunnen ze tot op enkele centimeters benaderen. Hun soortgenoten, de blauwe aapjes, zijn een stuk schuwer en houden zich vooral in de bomen op. Een groot deel van dit vlinderparadijs (meer dan 50 soorten) bestaat uit uitgestrekte mangroves. Zonder zou Zanzibar zelfs niet bestaan, vertelt Juma onze gids, die sprekend op Norman Freeman lijkt. De mangroves verkennen we vanuit een origineel perspectief, langs een hoge houten brug die ons een unieke kijk geeft op het verborgen leven in dit groene niemandsland.

"Zonder mangroves zou Zanzibar zelfs niet bestaan."

Schildpadden aaien op Prison Island.

Allemaal beestjes. Op Prison Island, een piepklein eiland op een half uurtje varen van Stone Town, staan we oog in oog met een honderdtal reuzenschildpadden. Ze liggen op en naast mekaar. We lopen gewoon tussen hen door want ze storen zich helemaal niet aan mensen. De indrukwekkende beesten hebben zich volledig geadapteerd aan de vele bezoekers die deze oude gevangenis dagelijks aantrekt. In het zuidelijke Kizimkazi neemt Issa, een visser, ons in een klein bootje de tumultueuze oceaan op. Na een half uurtje varen escorteert plots een groep dolfijnen met jongen onze boot. Issa spoort ons aan het water in te duiken.

Dolfijnen spotten in Menai Bay.

Zwemmen met dolfijnen in een woelige oceaan, wat een adrenalinekick. De tuimelaars scheren rakelings langs ons heen, ze aanraken is adembenemend. De vissers uit de baai maakten vroeger nog jacht op dolfijnen, maar sinds het gebied beschermd is varen ze rond met toeristen. Menai Bay ligt in het zuidwesten van het eiland en is gekend om zijn uitgestrekte mangroves en prachtige koraalriffen. Issa brengt ons naar een van de mooiste atollen om te snorkelen. Net zoals op de oostkust ligt hier een prachtig barrière-rif vlak voor de kustlijn. Zanzibar heeft een spectaculaire onderwaterwereld met prachtige koraalformaties en kleurrijke tropische vissen, ook barracuda’s en mantaroggen. We genieten volop.

"Dolfijnen scheren rakelings langs ons heen, ze aanraken is adembenemend."

De stranden van de Zanzibarese noordkust behoren tot de mooiste van de wereld.

Vis, het dagelijkse brood. Rauwe vis, gekookt of gegrild, er is geen beter voedsel te vinden op dit eiland. Het loon van de meeste mensen mag dan niet hoog zijn, voedsel is er altijd. Als je maar een boot hebt. Geen gemotoriseerde boten maar houten dhows brengen de vissers veilig de oceaan op. In het noorden, op het idyllische Nungwi strand, gaan we een kijkje nemen in het gelijknamige dorp waar ze dhows bouwen. Het gebeurt allemaal erg kleinschalig, maar eindelijk zien we hoe zo’n traditionele zeilboot tot stand komt. We raken aan de praat met Hadji, een meester in zijn vak. Hij werkt een boot van 6 à 7 meter, met 4 helpers op amper 2 maanden af.

Dhow-bouwers in Nungwi.

Er komt geen machine bij kijken. Zanzibarezen worden beschouwd als de beste dhow-bouwers van de Arabische zee. Intussen zijn de vissers begonnen met het herstellen van hun netten en is het strand veranderd in een blauw tapijt. In het dorp gaat het dagelijkse leven zijn gewone kalme gangetje. Kinderen komen nieuwsgierig naar ons toegelopen, vrouwen vluchten schichtig een of ander portaal in. Af en toe spreekt iemand ons aan met een paar woorden Engels. Tussen immense blauwe en rode zeesterren wandelen we kilometerslang het hagelwitte strand af naar ons hotel. Nungwi Beach behoort tot de mooiste stranden ter wereld.

Zanzibarezen zijn de beste dhow-bouwers van de Arabische Zee.

Vijfsterrenhotels wisselen er af met pensionnetjes voor rugzaktoeristen. Nungwi en de hele noordkust is ideaal voor mensen die willen feesten. Wij vliegen er ook in, want in het hotel is er een Afrikaanse party gepland. Vanuit moederland Tanzania zijn er Masai overgekomen. Ze stelen de show met hun spring performance. Het Afrikaanse buffet met massa's schaaldieren en enorme gegrilde zwaardvissen is delicieus. De ambiance is zwoel: live muziek, met op de achtergrond het ruisen van de oceaan, blootvoets dansen in het warme zand. Ook dit is Zanzibar.

"Zanzibarezen worden beschouwd als de beste dhow-bouwers van de Arabische zee."

De oostkust, onze favoriete plek op Zanzibar.

Zanzibar on the Rocks. 'Djambo'! Sihaba, een dame met een smakelijke lach begroet ons met een high five op het strand van Paje aan de oostkust. Ze kweekt zeewier, maar verdient amper haar brood. Toch is ze razend enthousiast. Het mooie uitzicht op dit betoverende strand heeft er vast iets mee te maken. Als de lucht plots dramatisch donker kleurt, lijkt het ondiepe water waarin we staan op te lichten. Sihaba plukt intussen vlijtig zeewier en sleurt zware zakken aan een touw mee. 'Niet voor doetjes' lacht ze. Nochtans doen alleen vrouwen het. Gelukkig steunt het Seaweed Center deze hardwerkende dames. Met het zeewier leren ze zeepjes en crèmes maken die ze kunnen verkopen. Want het grote geld dat wordt gemaakt door de wierexport naar Japan, levert Sihaba haast niks op. De oostkust, vooral Paje, is ook een paradijs voor kite-surfers. De rest van de oostelijke kustlijn, onze favoriete kant, is de geknipte plek wanneer je zoals wij rust zoekt.

Restaurant The Rock aan de Zanzibarese oostkust.

Wat je zeker moet gezien hebben aan de oostkust is The Rock, een restaurant op een enorme rotsblok middenin de zee. 'Zwemmen naar je lunch hoeft gelukkig niet,' lacht Nigel, de baas. 'We hebben bootjes en als de zee wegtrekt kan je ook gewoon naar ons toe wandelen.' Op het terras, waar we uitgebreid aperitieven, lijkt het alsof we op een schip zitten. Het landschap heeft iets dramatisch. In het ondiepe water en op het strand waar de zee enkel nog schittert tussen de rimpels van het zand, lopen kinderen te zoeken naar chawale (kleine schelpjes), die tot voor kort nog op het menu stonden.

Het beste van het eiland op je bord in The Rock.

We genieten enorm van onze zeevruchtenschotel, een ceviche van witte vis en een verse krabsalade'. ‘De vis kopen we elke ochtend van de vissers uit Michamvi Pingwe, het dorp dat de eigenaar is van de rots waarop het restaurant staat,’ zegt Nigel. Heel in de verte zien we de vele vissersboten dobberen, het uitzicht is onwerkelijk mooi. Op deze oostelijke kustlijn is de sfeer erg relax. The Rock zit daar voor veel tussen. Het werd op amper 5 jaar tijd een iconische plek op Zanzibar.

"De oostkust van Zanzibar is veruit onze favoriete plek van het eiland."

Traditional healing in Muyuni.

Van de duivel geen kwaad. Op weg naar Stone Town stoppen we in Muyuni. Een jager ontdekte er lang geleden een mysterieuze grot, waar sindsdien traditional healings plaatsvinden. Ook exorcisme is er erg populair. In het schemerige licht van een houtvuur zien we hoe de duivel uit een jonge snaak wordt gedreven. Sjamaan van dienst, Abdullah, prevelt bezwerende woorden terwijl zijn adepten hem begeleiden op tamtams. Als het jongetje tenslotte in zwijm valt wordt hij, na het offeren van twee hanen, snel weer bijgebracht. Van de duivel verder geen kwaad. In Muyuni hoort dit bij het leven van elke dag. We worden er hartelijk onthaald. De dorpschef stelt ons trots z’n eega en pasgeboren telg voor, vrouwen wassen, koken of zitten te weven. Kinderen lopen lachend met ons mee, alles gaat er volgens het Afrikaanse polé polé principe. Stress? Nooit van gehoord.

"Traditional healing en exorcisme zijn nog erg populair in Zanzibar."