 |
In 2016 werd de Auvergne door Lonely Planet uitgeroepen tot een van de 10 beste reisbestemmingen wereldwijd en dat verbaast me niks. Ook ik werd tien jaar geleden bij m'n eerste trip door de Auvergne overdonderd door de mooie vulkanische landschappen van Puy de Dôme. Een decennium later trek ik terug naar het departement, maar neem iets meer de tijd. Ik verken Clermont-Ferrand, trek opnieuw naar de vulkanen en ontdek enkele dorpjes waarop de tijd geen vat krijgt.
 |
Clermont-Ferrand.
|
Eeuwenlange symbiose. Trams op rubberbanden glijden mij geruisloos voorbij op het immense Place de Jaude. In de straten rondom wordt er geshopt, geflaneerd en zitten de café's en terrasjes vol. Zelfs op een doordeweekse herfstdag bruist het in Clermont-Ferrand. Vooral studenten houden een vinger aan de pols in deze universiteitsstad aan de voet van le Puy de Dôme, wiens silhouet zowat overal opdoemt. Boven de rode daken rijst de imposante Notre-Dame-de-l'Assomption als een enorme schaduw van zichzelf op. De Gotische reus werd opgetrokken uit de typische zwarte Volvicsteen van de Auvergne. Meer dan 700 jaren waren nodig om de kathedraal af te werken die pas begin 20e eeuw haar twee spitstorens kreeg.
 |
Iconische figuren tussen de straatstenen: Urbanus II, Vercingetorix en Blaise Pascal.
|
In Clermont-Ferrand wandel ik niet alleen langs twintig eeuwen geschiedenis, ik ontdek er ook twee unieke historische centra die ontstonden toen de rivaliteit tussen de geestelijke en wereldlijke orde hier begin 12e eeuw escaleerde. De rebellerende graven van de Auvergne stichtten op een heuvel tegenover Clairmont het civiele Montferrand. 500 Jaar later werden de twee steden bij koninklijk edict gefuseerd en ontstond de stad zoals we ze nu kennen. In Clermont zie ik vooral statige klassieke gebouwen, in Montferrand wandel ik dan weer door een charmant middeleeuws centrum met oude vakwerkhuizen. Aan de geschiedenis van de stad valt trouwens nergens te ontsnappen. Zelfs tussen de straatstenen zie ik metalen medaillons van drie prominente figuren uit de stad: Paus Urbanus II die hier de eerste kruistochten organiseerde, de filosoof Blaise Pascal en Vercingetorix, de luis in Cesars pels die de keizer een nachtmerrie van jewelste bezorgde in Gergovia.
 |
Basilique Notre Dame du Port.
|
Van de kathedraal naar de 6e eeuwse Basilique Notre Dame du Port is slechts een korte wandeling. Ik kom er ogen tekort. Vooral het prachtige apsis is heel typerend voor de Romaanse bouwkunst in de Auvergne. In het relatief sobere interieur zijn de kleurrijke mozaïeken en sierlijke kapitelen de blikvangers. Dat er in de loop der tijden stevig aan de kerk gesleuteld werd, blijkt vooral uit de westelijke façade die net als de kathedraal in lavasteen werd gebouwd. Meer lavasteen zie ik bij de bijna vijftig fonteinen in de stad waarvan de meeste nog uit de Renaissance dateren. Een van de mooiste is la Fontaine d'Amboise op Square Blaise Pascal. Ik rond er mijn korte verkenning af in een stad die lijkt gebeiteld uit lava, want meer dan waar ook is de geschiedenis van Clermont-Ferrand er een van een eeuwenlange symbiose met haar vulkanen.
"De geschiedenis van Clermont-Ferrand is er een van eeuwenlange symbiose met haar vulkanen."
 |
59/80R 63 XDR: met een gewicht van 5,3 ton zwaar en 4 m. hoogte de grootste band ter wereld.
|
Nunc est bibendum. Groene Reis- en Rode Restaurantgidsen met felbegeerde sterren, toeristische atlassen en wegenkaarten... je zou bijna vergeten dat ze door een bandenimperium worden uitgegeven. In het interactieve L'Aventure Michelin, het Michelinmuseum zeg maar, zie ik een collectie reisliteratuur die kan tellen, van hun eerste uitgaven uit 1900 tot nu. Met hun intussen legendarische gidsen wil Michelin al meer dan 100 jaar het autotoerisme promoten zodat er veel banden worden versleten. En van banden weten ze bij Michelin alles. Ik lijk wel David naast Goliath bij een rubberen titaan van meer dan vijf ton en twee keer mijn lengte: de grootste band ter wereld gemaakt voor zware monstertrucks ergens in verre steengroeven. Heel indrukwekkend allemaal, maar zelfs André en Edouard Michelin zijn ooit klein begonnen. In 1889 startten ze in Clermont-Ferrand met de productie van volle banden, toen nog voor fietsen en koetsen.
 |
De Micheline, een railbus op rubberbanden.
|
De hele revue schuift in L'Aventure Michelin aan me voorbij: van de eerste luchtbanden voor (brom-) fietsen, (race-) auto's, treinen, trams, de radiaalband en banden voor de Airbus A 380 tot de Tweel, een band voor de toekomstige maanmobiel die Michelin in opdracht van NASA ontwikkelt. Ik zie er enkele prachtige oldtimers zoals een oude Citroën 2CV (jawel, de eend werd door Michelin ontworpen) en een uit de kluiten gewassen Citroën DX-achtig gevaarte met 11 wielen. Toch is een van de opvallendste voertuigen de Micheline, een trein op rubberbanden die Michelin begin vorige eeuw lanceerde om het reiscomfort te verbeteren. Het mooi gerestaureerde exemplaar in het museum komt uit Madagascar waar vandaag nog twee van deze railbussen rijden. Ook de Parijse metrostellen bollen nog op rubberbanden en, zoals ik zelf kon merken, de trams in Clermont-Ferrand.
 |
Bibendum, het beroemde Michelin-mannetje toen en nu.
|
Een figuur die al een eeuw met de banden mee evolueert, is het beroemde ventje dat Michelin een gezicht gaf: Bibendum. Hoewel hij er als metafoor nog steeds mee door kan, veranderde hij met de jaren van een breedgebekt monster in een vrolijke bandenprins. Bibendum laat voor het eerst van zich horen in een reclame-affiche uit 1898. 'Nunc est bibendum!' (tijd om te drinken) Le pneu Michelin boit l'obstacle' lacht hij droog terwijl hij toast met een glas vol scherven. Bibendum sorteerde effect met z'n vele poses, werd hét symbool van Michelin en nestelde zich diep in het collectieve geheugen. Zijn capriolen alleen al zijn een goed excuus om af te zakken naar Montferrand. De eigentijdse scenografie met een hoge vintagefactor die je spontaan doet mijmeren over ver vervlogen en zorgeloze tijden, doet de rest.
"Ik voel me David naast Goliath bij een rubberen titaan van 5 ton en twee keer mijn lengte."
 |
Machtig mooi: Puy de Pariou gezien vanaf le Puy de Dôme.
|
Puy de Dôme revisited. Toen ik tien jaar geleden voor het eerst door de Auvergne trok, werd ik meteen verliefd op haar adembenemende landschappen. Aan de voet van le Puy de Dôme stopte ik bij een slagboom, kocht een ticket in een soort chalet langs de weg en reed met de auto de 1465 m. hoge vulkaan op. Onderweg stak ik met een vleugje leedvermaak enkele fietsers voorbij die zich nat in het zweet een weg naar boven ploeterden. Het uitzicht over de meer dan 80 vulkanen die zich 30 km. lang van noord naar zuid uitstrekten was onvergetelijk. Tien jaar later mag je met de auto of de fiets de Puy de Dôme niet meer op. Een elektrische tandradtrein voert je nu in een kwartier veilig naar de top. Wie wil mag het nog wel te voet doen, maar dan langs een van de uitgestippelde wandelwegen. Ik neem de tandradtrein die hetzelfde traject volgt waarlangs een stoomtrein honderd jaar geleden in een immense spiraal naar boven pufte.
 |
Vanaf Le Puy de Dôme kijk je uit over 80 vulkanen.
|
Ook op de top bleef niks bij het oude. Naast de gedeeltelijk gerestaureerde Mercuriustempel ontdek ik in het nieuwe bezoekerscentrum alles over dit mysterieuze Gallo-Romeinse cultusoord dat hier in de 2e eeuw werd neergepoot. Ertegenover in het informatiecentrum Grande Site de France kan je even op adem komen met een drankje of een snack in de bar en wie van souvenirs houdt kan terecht in de leuke shop. Er is zelfs een restaurant waar chef Alexandre Charlier gastronomische menu's van topniveau serveert. Eén ding bleef al die tijd onveranderd: het adembenemende panorama. In het noorden en het zuiden kijk ik uit over tientallen uitgedoofde vulkanen, waartussen meer dan honderd bronnen ontspringen, genoeg om Frankrijk nog eeuwen van mineraalwater te voorzien. In het oosten ligt Clermont-Ferrand als een miniatuurstad ver beneden me. De mist zorgt voor een mysterieuze sfeer en ik kan bijna een speld horen vallen. Het verbaast me dan ook niks dat deze plek al eeuwen mystici inspireert.
"Meer dan honderd bronnen ontspringen tussen de vulkanen van de Auvergne, genoeg om Frankrijk nog eeuwen van mineraalwater te voorzien."
 |
Montpeyroux.
|
Montpeyroux. Als ik door de middeleeuwse stadspoort van Montpeyroux wandel, maak ik een fikse sprong terug in de tijd. Dit oude vestigingsstadje op 20 km. van Clermont-Ferrand ligt hoog op de helling van het Allierdal en behoort met 8 andere dorpen in de Auvergne tot Les plus beaux villages de France. 'Montpeyroux floreerde eeuwenlang door steengroeven waar de lokale arkosesteen werd gekapt,' vertelt Jean-Luc, mijn potige gids. Vele Romaanse kerken in de Auvergne, zoals de Notre Dame du Port in Clermont-Ferrand, maar ook Montpeyroux zelf werden gebouwd met deze goudgele steen. 'Toen de laatste groeve in 1935 dicht ging, werden er enkel nog molenstenen gefabriceerd' voegt Jean-Luc er nog aan toe.
 |
Montpeyroux.
|
In de smalle straatjes die nonchalant door het stadje slingeren, verwijst alles nog naar die andere belangrijke bedrijvigheid van weleer: de wijnbouw. In het Romaanse kerkje staan we bij een beeld van Saint-Verny, de patroonheilige van de wijnbouwers. 'In jaren met een goede oogst werd het overladen met offers,' zegt mijn gids. Toch was hun verering niet onvoorwaardelijk. 'Viel de oogst tegen, gebeurde het zelfs dat de gefrustreerde wijnbouwers Saint-Verny de Allier inkieperden'. Dit was wellicht het geval toen de phylloxera hier in de 19e eeuw hard toesloeg en alle wijngaarden vernielde. Na het sluiten van de steengroeven en de phylloxera was de Eerste Wereldoorlog de figuurlijke druppel. De bevolking trok massaal naar Clermont-Ferrand om er te gaan werken in de Michelinfabrieken. Montpeyroux veranderde langzaam maar zeker in een spookstad.
 |
Op en af slenteren door de charmante straatjes van Montpeyroux.
|
Onze wandeling leidt ons naar de robuuste 13e eeuwse donjon, dè bezienswaardigheid van Montpeyroux. Het vergt een beetje klim- en klauterwerk, maar het uitzicht vanaf de 33 m. hoge toren maakt alles goed. In de verte tekenen de vulkanen, met de Puy de Dôme op kop, zich magistraal tegen de horizon af terwijl beneden de Allier door het ongerepte landschap slingert. Pal onder mij kijk ik uit op de rode daken van de wijnbrouwershuisjes van Montpeyroux. Ik geniet van het uitzicht en ontleed elk detail in het ongerepte landschap. Deze fascinerende plek met adembenemende vergezichten houdt me bijna een uur vast, tot Jean-Luc me vriendelijk maar kordaat aanmaant om terug naar de bewoonde wereld af te zakken.
"Ik geniet van het uitzicht en ontleed elk detail in het ongerepte landschap."
 |
Charroux.
|
Uitstervend ras. Nergens beter dan in Charroux weten ze waar Abraham z'n mosterd haalt. Net als Montpeyroux staat ook dit idyllische vestigingsstadje met amper 360 inwoners op Frankrijks lijst van mooiste dorpen. Charroux is vooral bekend omwille van de excellente mosterd die er al sinds de 18e eeuw wordt gemaakt. Rond 1900 verdween met de laatste moutardier ook de beroemde mosterd uit Charroux tot Claude Maenner in 1993 een oude olieperserij opkocht en de recepten van onder het stof haalde. 'Moutardiers zijn een uitstervend ras,' verzucht ze in haar winkeltje in la rue de la Poulaillerie. 'Rond 1950 waren er nog meer dan 200 in Frankrijk, vandaag zijn dat er amper 20'.
 |
Moutarde de Charroux.
|
Claude houdt haar moutarderie samen met haar zoon Olivier draaiende. Hoewel ze nog steeds mosterdzaad malen op oude maalstenen, sluipt in hun atelier ook langzaam de moderne technologie binnen. 'Een mens moet toch een beetje meegaan met z'n tijd,' lacht ze. Vandaag maakt het stel mosterd in alle geuren en kleuren. Ik proef hun Moutarde de Charroux, de klassieker, en Poupre de Saint-Pourçain, een lichtzoete rode mosterd gemaakt van druivensap, wijnazijn, mosterdzaad en Saint-Pourçainwijn. Bij de eerste proef ik in gedachten een smeuïg stukje Saint-Nectaire, bij de tweede everzwijnragout. Ze smaken overheerlijk en ik ben duidelijk niet de enige met die mening, want Claude krijgt gereputeerde chefs uit heel Frankrijk over de vloer.
"Rond 1950 waren er meer dan 200 moutardiers in Frankrijk, vandaag zijn dat er nog amper 20."
© Tekst & foto's: W. G. 2016 - foto's 1 & 10: CRDTA Joël Damase, foto 4 CRDTA Luc Olivier.
Info over de Auvergne: www.auvergne-toerisme.nl
Info over Frankrijk: be.france.fr/nl
PUY DE DÔME PRAKTISCH:
Vervoer: Wij reden naar Clermont-Ferrand met Voyages-sncf.com dé hogesnelheids treinspecialist van Europa. Reserveren deden we snel en eenvoudig met V-app, beschikbaar voor smartphones Android en IOS. Deze app berekent de laagste tarieven en geeft met de smartphone ook toegang tot het digitale treinkaartje 'm-billet' evenals de helpdesk via de chatbox be.voyages-sncf.com/nl/mobiel. Zeer praktisch.
OVERNACHTEN:
Clermont-Ferrand: ik sliep in Clermont-Ferrand in Hotel Mercure Centre Jaude, viersterren hotel in het hart van de stad. Leuke loungebar met panoramisch uitzicht op Place de Jaude. Moderne comfortabele kamers: www.mercure.com/nl/hotel-clermont-ferrand-centre-jaude
Puy de Dôme: ik sliep aan de voet van de Puy de Dôme in eco-lodge Volca Lodges waar Lionel, de eigenaar, je al van 's morgens vroeg in de beste stemming brengt. In hun restaurant Les Tables de Marceline kan je bovendien heerlijk en betaalbaar tafelen, alles wordt er bereid met verse seizoenproducten. Uitgebreid ontbijt: volcalodges.com
L'Aventure Michelin - Clermont-Ferrand: www.laventuremichelin.com
Panoramique des Dômes: www.panoramiquedesdomes.fr
ZEKER DOEN:
L'Aventure Michelin - Clermont-Ferrand: www.laventuremichelin.com
Panoramique des Dômes: www.panoramiquedesdomes.fr
ETEN & DRINKEN:
Restaurant L'AOC (Appelation Bistrotière Contrôlée) - Clermont-Ferrand in het hart van Clermont eet je bistronomisch in een sober, modern en stijlvol interieur. Alles wordt bereid met verse marktproducten. Menu's van 22 tot 36 euro: aoc-restaurant.com
Restaurant L'Armoise - Vic le Comte. In een klassiek maar elegant decor eet je geraffineerde gerechten die vakkundig worden bereid door chef Toni Virgata. Menu's van 29,50 tot 40,50 euro: www.restaurantlarmoise.com
L'Auberge de la Fontaine du Berger - Orcines. Laurent en Laurence Rivallain runnen met veel humor hun auberge aan de voet van de Puy Pariou. Lekkere regionale keuken met uitsluitend verse producten. Menu's à 32 euro of à la carte: www.auberge.fr
Moutarde de Charroux: www.huiles-et-moutardes.com
Geen opmerkingen