TAMA'A MAITA'I, TAHITI VOOR FOODIES

WINNER OF THE FRENCH OVERSEAS AWARDS 2016

Eilandkeukens, een ratjetoe van ingrediënten en gerechten die net als de bewoners van overal zijn aangespoeld, boeien me. In Frans-Polynesië is dat niet anders. Op het Franse archipel proef ik een mix van traditionele lokale gerechten, Franse en Aziatische keuken. Het resultaat mag er wezen, van gewone kost tot culinaire hoogstandjes, het gaat er allemaal in als zoete koek.

tahiti voor foodies, gastronomie tahiti,

poisson cru à la Tahitienne, le plat national

Dit is het 3de van een reeks van 4 artikels over Tahiti, waarmee we de French Overseas Awards 2016 hebben gewonnen. Champagne :-)! Bedankt voor de vele stemmen die we van jullie kregen. Hopelijk hebben we jullie zin doen krijgen om naar deze paradijselijke eilanden te trekken of wie weet gewoon een reden gegeven om even weg te dromen!

Le plat national. ‘Poepsimpel' zegt Gilles, 'maar super verse tonijn is een must'. Gilles, co-eigenaar van Ahitea, een klein pensionnetje in Papeete leert me hét nationale gerecht klaarstomen: poisson cru à la Tahitienne. Tonijn is de koning onder de vissen op Tahiti en vergeleken met vele andere ingrediënten helemaal niet duur. In z'n koelkast liggen dan ook twee uit de kluiten gewassen filets. En gelijk heeft hij, het is een bijzonder simpel gerecht: tonijn marineren in zout water, afspoelen, in blokjes snijden limoen erover en kleine stukjes komkommer, tomaat, geraspte wortel en look, véél look toevoegen. Pas op het einde wordt er geraspte kokosnoot - kraakvers aldus Gilles - in een handdoek boven de tonijn uitgeperst. Resultaat: een eenvoudig gerecht dat hemels smaakt. Als ik Gilles vertel dat er in België niet meteen kokospalmen in de tuin groeien, zegt hij met enige weerzin dat ik ook sap uit blik kan gebruiken, al zal dat niet hetzelfde smaken. Ik geloof hem op zijn woord.

limoen over de tonijn, Gilles bereidt het nationale gerecht

Intussen staat de televisie te galmen, zorgt dochterlief dat de gasten aan tafel komen, roept mama bevelen boven al dat lawaai uit en dekt een halfnaakte vriend des huizes de tafel. Hij staat stoer vol tattoos maar doet braaf wat mevrouw hem opdraagt. Girl power. Mevrouw heeft de broek aan, meneer kookt en doet dat uitstekend: le poisson cru à la Gilles, smaakt naar meer. Ik ben gek op rauwe vis en zit hier dus helemaal op mijn plaats. Want naast le plat national kan ik ook overal carpaccio en tartaar van vis eten. De stille Oceaan is een schatkamer als het op lekkere vissen aankomt. Een andere klassieker is farfaru. Als je naar Polynesië komt en geen farfaru hebt geproefd is dat ongeveer hetzelfde als naar België komen en niet één keer frieten eten. Ook dit is rauwe, maar gefermenteerde vis die een paar dagen in zeewater heeft gelegen en waarvan het zoute sap wordt gebruikt. Zelf vind ik het niet zo lekker, het is vooral de geur die me mijn trek ontneemt. De Tahitianen zijn er daarentegen helemaal gek op.

'in Polynesië geen farfaru proeven is als in België geen frieten eten'

gastronomie tahiti, gastronomie polynesië, bakbananen

bananen zijn een vaste waarde in de Tahitiaanse keuken

Van wortels tot schildpad. Een van de populairste ingrediënten uit de traditionele Tahitiaanse keuken is uru, de vrucht van de broodboom. Ik heb het voor het eerst gegeten in Jamaica en hou er enorm van. Hier is het een klassieker. Andere voltreffers zijn de taro, yam, tarua, ufi en zoete aardappel, allemaal wortelgroenten die de basis vormen van de eilandkeuken. Taro bestaat in verschillende soorten. Een van die taro’s heeft bladeren die als spinazie worden geserveerd: fafa is dagelijkse kost voor de eilanders. Ook van bananen zijn er maar liefst 13 variëteiten. Ik ben gek op de kleine oranje bakbanaantjes fe’i. De smaak is intens en zoals overal in de tropen lekker zoet. Po’e op basis van banaan en kokossap is een van de populairste desserts en mogen ze me gerust elke dag voorschotelen.

gastronomie tahiti, gastronomie polynesië,

Kokos is het belangrijkste ingrediënt in Tahiti

Kokos is een van de belangrijkste ingrediënten van de Polynesische keuken, elke familie heeft minstens één kokosschraper. Het zo begeerde kokosbrood, faraoa coco, staat op zowat elk gerespecteerd traditioneel menu. Het wordt vaak bij het ontbijt gegeten, maar ook tijdens de lunch krijg ik het aangeboden als sidekick. Voor carnivoren die op het eiland leven was het aanbod vroeger vrij beperkt. Ze aten wilde varkens, walvis en schildpad, nu voeren ze gewoon vlees in vanuit Nieuw-Zeeland en soms zelfs helemaal vanuit Frankrijk. Schildpadden worden, ondanks de zware boetes die erop staan, op de kleinere motu’s nog af en toe in de pan gegooid. Al heb ik het de twee keer dat ik in Frans Polynesië was gelukkig nooit aangeboden gekregen.

'schildpadden worden ondanks de zware boetes af en toe nog in de pan gegooid'

Kokos is het belangrijkste ingrediënt in Tahiti, picknick motu tahiti

heerlijk picknicken op een kleine motu

Genieten zonder franjes. Ik raak er meer en meer van overtuigd dat de plek waar je iets eet veel invloed heeft op de smaak van wat je voorgeschoteld krijgt. Ik heb verrukkelijke gastronomische gerechten geproefd en toch is mijn beste eetervaring een eenvoudige picknick op de kleine motu, Aha Pitu in Bora Bora, na een hele dag snorkelen. Een lokale jongen maakt er een heerlijk buffet klaar met lekkernijen uit de traditionele keuken. Doodsimpel, zonder franjes, maar het is zonder twijfel de beste maaltijd die ik tijdens heel mijn verblijf voorgezet krijg. Traditionele gerechten, heerlijk op smaak gebracht, geserveerd in een bananenblad, aan een tafeltje in de oceaan dat op het water lijkt te zweven. Het toppunt van genot. De visjes zwemmen er tussen mijn tenen. Het is heet maar een parasol geeft net genoeg schaduw, mijn voeten zijn lekker koel en de omgeving is adembenemend mooi. In mijn hoofd hoor ik de zwoele ritmes van de Tahitiaanse muziek. Het is zeker geen gastronomie met een grote G, maar het plaatje is compleet.

'een eenvoudige picknick op een kleine motu was mijn beste eetervaring'

Culinaire hoogstandjes. Er is uiteraard niks mis met echte gastronomische hoogstandjes. Ik krijg ze zowat overal aangeboden, want koken kunnen ze als de beste in Frans Polynesië. En de Tahitianen zijn net zo gourmand als hun Franse broertjes. Qua lekkerbekkerij heb ik het best gegeten in Raiatea, een minder toeristisch eiland, waar de mooiste en belangrijkste tempel van heel Polynesië staat, Marae Taputapuatea. De wieg van de Polynesische cultuur, waardoor Raiatea traditioneler is dan alle andere eilanden. Er gaat een magische vibe vanuit. Ik slaap in Raiatea Lodge Hotel, een van de drie hotels op het eiland, gerund door een uiterst sympathiek Frans koppel Olivier en Karine. Hun kok, Eddy Goarant, net als de baas een Bretoen, is er een uit de duizend.

gastronomie Tahiti, gastronomie Frans-Polynesië, tonijn, rauwe vis,

Raiatea lodge hotel, een van de gastronomische tempels van Frans-Polynesië

Het is een nog jonge chef die het helemaal in de vingers heeft. Hij leerde het klappen van de zweep bij gereputeerde sterrenchefs. Ik geniet van elk gerecht, dat telkens een perfecte balans vindt tussen de lokale, Franse en Japanse keuken. Fusion zoals het hoort. Alles wordt gepresenteerd als een schilderijtje en het is met veel liefde klaargemaakt. Ik ben niet de enige die daar zo over denkt. Ook de Tahitianen zelf komen hier graag hun voeten onder tafel schuiven. Ondanks het feit dat de wijnen duur zijn in deze uithoek van de wereld neem ik er een heerlijke Australische Chardonay bij.

'Tahitianen zijn net zo gourmand als hun Franse broertjes'

Restaurant van het Raiatea lodge hotel

Bacchus’ enige vriend. Nog een eiland waar alles net iets trager lijkt te lopen is Rangiroa en laat dat nu precies het eiland zijn waar er wijn wordt gemaakt. Dominique Auroy, een Franse industrieel, heeft de bodem uitgetest op alle 118 eilanden in de 5 archipels van Frans Polynesië en kwam tenslotte terecht op Rangiroa in het Tuamotu archipel, waar zijn wijnranken het best gedijen. 100 Cépages testte hij, er bleven er 3 over: muscat, grenache en carignan. We zijn biodynamisch bezig, zegt Sebastien die de wijngaard runt. Maar een bio label hebben we nog niet. We zijn erg klein begonnen, in 1999 hebben we één liter geproduceerd. Maar het was een goeie liter, lacht hij.

Domaine Dominique Auroy, wijngaarden tussen de palmbomen

Onze eerste echte productie kwam er pas in 2002 met 600 flessen. In 2015 zijn dat er intussen 30.000 tot 35.000 geworden. Het voordeel hier is dat er geen winter is en we tweemaal per jaar oogsten. Ze maken enkel rosé en witte wijn, rode is te moeilijk op de ondergrond die helemaal uit koralen bestaat. Ik proef van hun –what’s in a name- Blanc de Corail, een droge witte wijn die dezelfde week nog op flessen wordt getrokken en vind hem best lekker, je proeft als het ware de mineralen. Niet bepaald goedkoop, maar we zitten dan ook op een eiland ver van alles weg. Ik ben erg blij dat ik hem gedronken heb en doe het ’s avonds nog eens over op restaurant. Het is tenslotte een unicum, wijn uit de enige wijngaard in heel Polynesië.

'Domain Dominique Auroy is de enige wijngaard in Polynesië'

culinaire hoogstandjes vind je overal in Frans-Polynesië

Sterrenkeuken. Een plek om te onthouden, al is dat zeker niet om de kwaliteit van het eten, is Bloody Mary's in Bora Bora. De prachtige verse vis die ik bij het binnenkomen mag uitkiezen wordt tot tweemaal toe overkookt. De keuken is dus niet om over naar huis te schrijven, maar de reputatie van de plek zorgt ervoor dat het elke avond vol zit. Het geheim van hun succes danken ze aan de vele tientallen wereldsterren die hier sinds de jaren ’70 aan tafel aanschuiven. Op twee enorme ‘walls of fame’ staan al de namen van de beroemde passanten die hier gegeten hebben en het zijn niet van de minsten. Van Elisabeth Taylor tot Pierce Brosnan, van Jane Fonda tot Rod Steward of Leonardo Di Caprio, de lijst lijkt oneindig. Dus toch een sterrenkeuken, maar een met een grote knipoog. Ook in Bora Bora, voor de mensen die niet durven zwemmen met haaien, is er het St. Regis hotel, in het restaurant eet je op een glazen vloer waaronder blacktip- en citroenhaaien zwemmen. Het is een belevenis op zich. Valt het eten tegen, dan kan je tenminste nog je ogen de kost geven.

gastronomie frans-polynesie, gastronomie tahiti, grondoven tahiti

ahima'a, slow cooking in het kwadraat

Zand erover. Voor een echte authentieke Tahitiaanse ervaring moet je een plek zoeken waar je de ahima’a kan uitproberen. Wat geduld is een must, want dit is slow cooking in het kwadraat. Toen ik voor het eerst in Tahiti kwam werd ik meegenomen naar het erg populair restaurant in Moorea: Chez Serge et Vina. Elke zondag wordt daar in een traditionele oven onder de grond een Polynesische maaltijd klaargestoomd. Letterlijk, want het eten wordt bovenop vulkanische stenen gelegd. Omdat het luchtdicht wordt afgedekt met bananenbladeren en daarover zand, stomen of smeulen de gerechten eerder dan dat ze gegrild worden. Serge is een Fransman met enorme wenkbrauwen die jarenlang taxichauffeur was in Brussel. Hij was het slechte weer bij ons beu en huwde met Vina, een Tahitiaanse. Samen openden ze een restaurant, Serge heeft er nog geen seconde spijt van gehad. Hier eet je zoals de Tahitianen 200 jaar geleden, lacht hij. Het eten suddert drie uur in de oven en is doordrongen van de geur van bananenbladeren, het is delicieus, maar ook bijzonder copieus.

'ahima'a is slow cooking in het kwadraat'

gastronomie tahiti, gastronomie frans-polynesie

Frans-Polynesië produceert 45 ton vanille per jaar

Hermafrodieten als delicatesse. 80% Van de vanille in Frans Polynesië wordt in Tahaa geproduceerd. Maar ook op zustereiland Raiatea, dat haar lagune deelt met Tahaa, vind ik een vanillefarm die haar naam niet gestolen heeft: Grand Cru Raiatea. Ondanks het feit dat de 45 ton die in Frans Polynesië wordt geproduceerd maar 2% uitmaakt van de wereldproductie, onderscheidt de Tahitiaanse vanille zich door haar uitzonderlijk sterk aroma. Het is dan ook een plezier om er gewoon rond te lopen, want de intense geur brengt me tot rust. De bloem, die familie is van de orchidee, bloeit maar één dag open. Precies op die dag moet ze bevrucht worden.

gastronomie tahiti, gastronomie frans-polynesie, vanilleplantages

Tahitiaanse vanille onderscheidt zich door haar sterk aroma

Het zijn hermafrodieten, dus met een stokje wordt het mannelijke met het vrouwelijke seksorgaan manueel verbonden. Een precisiewerkje. Alle grootmoeders van de vallei worden op dat bijzonder cruciale moment ingezet en nemen elk 4000 tot 5000 bloemen voor hun rekening. Nadat de bloem afvalt, groeien er vanillepeulen aan de plant, die wanneer ze fermenteren vanillestokjes worden. Dat proces duurt tien maanden, waar nog eens drie tot zes maanden bijkomen om ze te drogen. De man die me het hele proces uitlegt, zegt stilletjes: “het is hard werken, maar het is de beste vanille ter wereld.”

'Tahitiaanse vanille heeft een uitzonderlijk sterk aroma'

gastronomie tahiti, roulotte tahiti, gastronomie frans-polynesie

wie in een roulotte eet kan maar beter grote honger hebben

Een roulotte, om het af te leren. Net voor ik naar de luchthaven afzak stop ik nog bij een roulotte, een rijdende snackbar, zeg maar. In Papeete vind ik ze op Place Vaiete, maar ook op weg naar de luchthaven zijn roulottes populaire ontmoetingsplaatsen. Ze zijn te vergelijken met onze frietkraam, behalve dat je er altijd buiten eet. En wat er geserveerd wordt is iets verfijnder dan in een frietkot. Een vlugge hap is het niet, want de porties zijn zo groot dat ik toch wel even bezig ben. Het leuke is dat ik er tussen de locals zit, het goedkoop en lekker is. Grote keuken is het niet en je gaat er best alleen naartoe als je een wolvenhonger hebt. Maar het hoort bij Tahiti, net zoals een vrolijk en welgemeende: Tama’a Maita’i, smakelijk!

'roulottes zijn populaire ontmoetingsplekken'

Lees meer over Frans-Polynesië op onze blog:

Diepgewortelde tradities in Tahiti

Frans-Polynesië: aan de poorten van het paradijs

Frans-Polynesië: logeren in droomresorts

PRAKTISCH:

Air Tahiti Nui vliegt vanuit Parijs, via Los Angeles naar Papeete, hoofdstad van Frans Polynesië, op het grootste eiland Tahiti. Je bent ongeveer 24u onderweg. www.airtahitinui.com

Air Tahiti Van eiland naar eiland hoppen kan met Air Tahiti, die al de binnenlandse vluchten voor haar rekening neemt. www.airtahiti.com

Info over Tahiti: de toeristische dienst van Tahiti: www.tahiti-tourisme.be, of mail: info@tahiti-tourisme.be

Info over Frankrijk en de Franse overzeese gebieden: be.france.fr/nl

SLAPEN EN ETEN:

Pension Ahitea Lodge: klein pension met zwembad in de hoofdstad van Tahiti, Papeete, waar je le plat national (le poisson cru à la tahitienne) kan leren maken. www.ahitea-lodge.com

Raiatea Lodge Hotel: een aangenaam koloniaal hotelletje op Raiatea, met een heerlijke keuken. De chef is Bretoens en een kunstenaar met voedsel. Heb er verrukkelijk gegeten. Het restaurant is ook open voor niet gasten. www.raiateahotel.com

Hotel Kia Ora Resort & Spa in Rangiroa: eenmaal per week kan je er een diner-spektakel bijwonen tijdens een traditioneel buffet. Reserveren is noodzakelijk. www.hotelkiaora.com

ETEN:

Café Maeva: een café/restaurant op de eerste verdieping van de markt van Papeete in Tahiti. Je kan er voor weinig geld goed eten, oa de rauwe vis op z’n Tahitiaans, maar ook warme gerechten en lekkere taart.

Bloody Mary’s restaurant: Verse vis en zeevruchten zijn er de specialiteit. Een sterrenrestaurant in de letterlijke zin van het woord. Ettelijke grote sterren schoven er sinds eind jaren ’70 hun voeten onder tafel. Het restaurant gaat er ook prat op dat ze in 3 episodes van Keeping up with the Kardashians voorkomen. Leuk, maar zeker geen gastronomie met een grote G. www.bloodymarys.com

De typische roulottes vind je overal, een vaste waarde zijn die op het Vaiete plein In Papeete, vanaf zonsondergang.

Vin de Tahiti, domaine Dominique Auroy in Rangiroa: www.vindetahiti.com

Tahiti Vanille, Grand Cru Raiatea: je kan hun plantage bezoeken in Raiatea maar ook in Tahaa of Huahine: www.tahiti-vanille.com

WIJ ZIJN SOCIAAL: