Weinig landen zijn zo groen als Frans-Guyana: liefst 98% van het oppervlak wordt bedekt door het uitgestrekte Amazonewoud. Groen is dan ook de grootste troef van dit Zuid-Amerikaanse landje tussen Suriname en Brazilië. In de tweede reportage over Frans-Guyana trekken we met ervaren gidsen het machtige Amazonewoud en de tropische moerassen van Guyane in, laten we ons inwijden bij Indianen en worden we genadeloos geconfronteerd met onze eigen nietigheid.
Elvis just left the camp. Henri, een Indiaanse reïncarnatie van Elvis, heet ons welkom in Kalawachi, hij is er chef du village en laat zich galant le président noemen. We worden door hem en zijn broer Hervé ingewijd in de Indiaanse cultuur, meteen een mooie introductie op het Amazonewoud. In hun eco-museum komen we alles te weten over de gebruiken, rituelen en typische architectuurstijlen van de 6 verschillende Indianenstammen die in Guyane leven. Eénmaal per jaar organiseren ze er een cultureel festival. We ontdekken een verborgen talent als we worden uitgedaagd voor een rondje boogschieten, we vallen meteen in de gratie en worden getrakteerd op een glas. Een glas is een Guyanees eufemisme voor verschillende shots van een 52° sterke rum met limoen en rietsuikersiroop, le p'ti punch. Met de drank rukken ook de lokale snacks op basis van maniok aan: la galette en la kwak, simpel maar lekker.
De biosigaret van Henri staat vooral stoer. |
Henri is de generositeit zelve. Spontaan rolt hij voor ons een Oulemali, een sigaret van zelfgekweekte tabak in de schors van de Mahotboom. Je moet eraan trekken als gek, maar het staat wel erg stoer. Intussen schuift Hervé de rum nog eens door. Henri veert recht en even lijkt het of hij Jailhouse Rock gaat zingen. 'On va pas faire des bêtises’ lacht hij vermanend als we naar zijn gevoel iets teveel rietsuiker in de rum doen. Soukouya (santé) klinkt het voortdurend want al na het eerste glas gaat het spul erin als limonade. Zonder aankondiging staat Henri vervolgens op, wuift nog even snel en gaat er met z’n vrouw in een bestelwagen van door. ‘De plicht - wat die dan ook mag wezen - roept.’ Elvis just left the camp. Lichtjes aangeschoten vertrekken we naar Camp des Maripas, waar een gids wacht om ons met z'n pirogue (prauw) naar het Amazonewoud te voeren.
"Aan een Oulemali moet je trekken als gek, het staat vooral stoer."
De boot is de enige manier om door te dringen in het hermetische Amazonewoud. |
Regel één: blijf uit het water. Het lijkt of we met onze prauw door een enorme caleidoscoop zweven, het strakke oppervlak van de Balata, een zijrivier van de Kourou, weerspiegelt griezelig scherp de omgeving. De rivier is de enige manier om door te dringen in het hermetische Amazonewoud en een ervaren stuurman is vooral bij eb een must. Soms lijkt het alsof een enorme storm de bomen als een mikado door elkaar heeft geschud. Het maakt varen af en toe bijna onmogelijk. Tigamin, een noir marron, is niet alleen een stuurman met skills, maar ook een ervaren gids. Terwijl toekans over onze hoofden scheren en blauwe morphovlinders grillig voor ons uitvliegen geeft hij ons een eerste, niet te negeren tip mee: blijf uit het water. De reden? Anaconda's, piranha's, sidderalen en kaaimannen. Vier argumenten die volstaan om ons te overtuigen.
Camp Cariacou. |
In Camp Cariacou verwelkomt Sako, een sympathieke Indiaan die Frans spreekt met een Parijs accent, ons met versgezette koffie en thee. Blijkbaar storen we hem tijdens zijn klopjacht op een slang die zich ergens in het kamp verschuilt. Meer wil hij daar niet over kwijt. Dàt en zijn vastberadenheid doen ons vermoeden dat het om een gevaarlijk beestje gaat. Het junglekamp aan de oever van de Cariacou is heel basic: één zonnepaneel voorziet de hele plek van energie en we slapen en eten in ‘carbets’, hutten (met hangmatten) zonder muren. Camp Cariacou is de ideale introductie tot het tropische regenwoud. We kunnen kiezen voor een verblijf van een dag, een dag en een nacht of twee dagen en een nacht. Alle activiteiten, maaltijden en het transport met de prauw zijn inbegrepen in de prijs.
"Een Indiaan verwelkomt ons in het Frans met een Parijs accent."
Voor Marrons en Indianen is het woud een immense supermarkt. |
Het Amazonewoud als supermarkt. Tigamin trekt met ons de jungle in. Langs modderige paadjes en afhangende lianen dringen we steeds dieper het woud in. De hitte en de vochtigheid eisen al na enkele minuten hun tol: wandelen door het Amazonewoud is als sporten in een tropische serre. In ons geval met bottinnes vol modder. Tigamin kent het woud door en door. Hij geeft tussendoor nog mee dat we moeten uitkijken voor laaggroeiende palmen waarvan de bladeren zo scherp als scheermesjes zijn. 'Soms hangen er ook kleine bijennesten onder en met die beestjes wil je echt geen problemen,' lacht hij geamuseerd.
Moutouchi Marekage, alias de boskathdedraal. |
Voor Marrons en Indianen is het woud een immense supermarkt: bouwmaterialen voor de carbets, rugzakken en manden, voedsel en cosmetica, ze halen er letterlijk alles uit. Tigamin pulkt een kleverige schimmel van een boom en rolt het tot een fors balletje dat hij ontsteekt. Het ruikt als de beste wierook en het wordt ook als kauwgom gebruikt. De zilverbladeren van de Cider hebben genezende krachten en er wordt shampoo van gemaakt. De wortels van de reusachtige Moutouchi Marekage, die de bijnaam boskathedraal kreeg, lijken op enorme paravants. Als we met een stuk hout op de stam kloppen is dat mijlenver in de omtrek te horen.
"Wandelen door het Amazonewoud is als sporten in een tropische serre."
Magistrale reflecties op de Balatarivier.
|
Dubbel zo lekker. Na het obligate aperitief - le p'ti punch! - en de lunch trekken we er alleen op uit en varen we de snelstromende Cariacou op. Het opkomend tij - het verschil tussen eb en vloed bedraagt hier meer dan 2 m - speelt in ons voordeel, want de omgevallen bomen in de rivier verdwijnen dan onder water. Ook op de rivier is het flink zweten. Met temperaturen boven de 30° en een constante luchtvochtigheid van 90% is de verleiding om een frisse duik te nemen bijzonder groot, ware er niet regel één. Het immense groene Amazonewoud confronteert ons genadeloos met onze nietigheid. Af en toe lijkt het of we nooit meer uit deze groene zee zullen wegkomen. Toch bevinden we ons slechts op één smal riviertje van het immense Guyanese Amazonewoud dat zelf maar 1,8% van het totale woudoppervlak uitmaakt. Wie er middenin zit, begrijpt de lading van deze cijfers veel beter.
Relax vissen in het midden van de jungle. |
We leggen onze prauw vast aan een enorme tak in een bocht van de Cariacou. Een kort hengeltje, een nylondraad, enkele vishaken en een kurk volstaan om een paar stevige roofkarpers uit de rivier te trekken. Met stukjes kaas aan de haak vangen we al snel een mand vol. We maken de vissen meteen schoon op de boot en bewaren ze in een plastic kom vol water. Vissen in het midden van de jungle is ontzettend rustgevend en we genieten van elk moment. In het kamp wacht Sako ons zoals altijd op met een overheerlijke p'ti punch en rum met verse bananen en kokos. De palmharten die ’s morgens nog in de jungle werden geoogst, worden als snack opgediend in een heerlijk sausje van limoen en koriander.
Onze vangst wordt ter plekke schoon gemaakt. |
Het aperitief in het kamp is een moment om naar uit te kijken. De gasten wisselen verhalen uit over hun avonturen in het woud: sommige maakten een voettocht, andere hebben mee daken gevlochten om enkele hutten te herstellen in het kamp of leerden boogschieten. Wij tonen trots onze vissen die we zelf marineren met look, uien, koriander en limoensap en vertrouwen ze toe aan de goede zorgen van de kampkok. Dineren doen we met Sako en de andere gasten aan een lange tafel in een enorme carbet die verlicht wordt met kaarsen en fakkels. De kok heeft onze vissen intussen op een houtvuur gegrild en serveert ze met zoete aardappelen en bakbananen. Toegegeven, met de vele graatjes is het peuzelwerk, maar smaken doen ze als de beste, want zelf gevangen vis is dubbel zo lekker.
Het uitgestrekte Guyanese Amazonewoud bedraagt 'slechts' 1,8% van de totale woudoppervlakte.
|
"Het immense Amazonewoud confronteert ons genadeloos met onze nietigheid."
Het immense moeras van Kaw. |
Het verdronken land van Kaw. Een enorme zwarte kaaiman kijkt ons vanuit het moeras onbeweeglijk aan. In de prauw is er volgens onze Franse stuurman geen enkel gevaar, aanvallen doen ze niet, maar wie in het water tuimelt vertelt het niet meer na. Pas als we de lens bijna tegen z’n neus drukken duikt hij pijlsnel weg. Kaaimannen zijn opportunisten die dagenlang stil liggen wachten op een prooi die toevallig voorbij zwemt. Sinds ze beschermd werden in 2009 nemen de zwarte kaaimannen in Kaw niet alleen in aantal toe, maar lijken ze ook steeds groter te worden, sommigen zijn tot 7 m lang. In het verdronken land zien we ook kleinere soorten zoals de bril- en de wigkopkaaiman die vooral van vissen, watervogels en kleine zoogdieren leven.
Ook in het moeras van Kaw dring je enkel door met de boot. |
Net als het Amazonenwoud is het moeras van Kaw enkel te verkennen per boot. Het 94000 ha. grote natuurreservaat ligt ingebed tussen de oceaan, het Amazonewoud en twee rivieren: de Approuage en Mahury. Met de prauw slingeren we langs metershoge moucou-moucou's, planten met enorme boogvormige bladeren en elegante witte bloemen die warmte produceren, al doet de zon haar werk opperbest. Dertig jaar geleden kwamen ze volgens Dimitri, onze gids, in de moerassen amper voor. De moucou-moucou's werden een dankbaar biotoop voor de massa's vogels die hier leven. We zien er vooral vele soorten reigers en kleurrijke ijsvogels, maar ook kleine vogeltjes die de ziel uit hun lijf zingen tussen de ranke moucoustengels. Dé blikvanger in de moerassen is de rode ibis die we vooral in de buurt van de oceaan spotten.
De schaarse menselijke bewoners van dit verdronken land leven vooral van visvangst, jacht en veeteelt. Dat wordt helemaal duidelijk als we een kudde zeboe's zien voorbij zwemmen die zich verderop al grazend een weg door het moeras banen. Zeboe's, of bultrunderen, zijn volgens Dimitri uiterst zachtaardige dieren. Ze lijken zich allerminst te storen aan de vele kaaimannen. 'In Kaw is er maar een geval bekend van een zeboe die door een kaaiman werd gegrepen' vertelt onze gids 'het is intussen alweer meer dan vijftig jaar geleden'.
Het moeras van Kaw is een vogelparadijs. |
Een gevoel van onsterfelijkheid. Waar het Amazonewoud langzaam het moeras opzuigt verruilen we de prauw voor kleinere kano’s. Zelfs dan blijft het precisiewerk om door de grillige drijvende plantenformaties, verdronken bomen en lianen van enkele woudreuzen te slalommen. Een elektrisch buitenboordmotortje helpt ons de stroming te trotseren wanneer ze te sterk wordt. De tocht over water tussen de immense junglemuren is een adembenemende ervaring. De oevers worden hier en daar opgefleurd met waterhyacinten, lelies en massa's orchideeën. Ondanks de zware fysieke inspanning komen we in dit groene paradijs helemaal tot rust.
Als de lucht plots boven onze kano’s samentrekt tot een zwart deken, worden we getrakteerd op een immens tropisch onweer. Een bijna ondoordringbaar regengordijn wordt opgelicht door felle bliksemflitsen die elkaar razendsnel opvolgen. De sterke stroming drijft de kano’s terug. Omtuimelen is not done, - regel één - de adrenaline boost door ons lijf. Pas als we ons helemaal overgeven aan al dat natuurgeweld valt er een vreemde euforie over ons. We berusten in onze eigen kwetsbaarheid, het lijkt even alsof we onsterfelijk zijn. Het is een onvergetelijk moment.
Lonely at the top. We verankeren onze kano's aan een omgevallen boom in de rivier en trekken het modderige Amazonewoud in met de gids op kop. Terwijl hij vooral naar slangen uitkijkt, volgen wij gedwee in zijn zog. Aan een boomstam hangt een enorme hagedis onbeweeglijk voor zich uit te staren, het beest valt nauwelijks op. 'In het Amazonewoud vallen dieren uberhaupt nooit op' zegt Dimitri. Slangen, miereneters, tapirs, brulapen en waterzwijnen - geen varkens maar 1,2 m lange knaagdieren - leven hier allemaal, maar verschuilen zich diep in het woud, hoog in de bomen of zijn uitstekend gecamoufleerd.
Bovenaan de voedselketen staat de jaguar, lonely at the top. 'Geen katje om zonder handschoenen aan te pakken' lacht Dimitri en hij kan het weten. Toen hij enkele jaren geleden met z'n vader op jacht ging in de jungle werd een van hun honden door zo'n megakat gegrepen. Vluchten voor jaguars is zo goed als onmogelijk en ook in het water ben je niet veilig, want zwemmen doen ze als de beste. Zelfs onder water zijn ze minstens zo handig als otters, vertelt hij. Na een lange wandeling picknicken we op een bivak bij een riviertje. Uit zijn enorme rugzak haalt onze gids gerookte kip, koude rijst, fruitsla en enkele flessen Guyanese witte rum die erin gaat als limonade.
Goudkoorts. Na het eten geeft onze Franse gids een kleine demonstratie goudzoeken. Met een goudpan schraapt hij een flinke hap uit de bodem van het riviertje en maakt er eindeloze draaiende bewegingen mee. Modder en steentjes vallen van de panrand af, terwijl de zwaardere deeltjes, zoals metalen, erin blijven kleven. We hebben succes, maar onze gids relativeert ons enthousiasme. 'Om enkele grammen bij elkaar te krijgen ben je al gauw enkele weken bezig' lacht hij. In de 19e eeuw sloeg de goudkoorts toe in Guyane en zakten vooral armere Europeanen af naar het Amazonewoud in de hoop snel rijk te worden. Ook vandaag wordt er nog naar goud gezocht. Maar je kan beter uit de buurt van deze gold diggers blijven, zegt Dimitri, want ze dulden absoluut geen pottenkijkers.
's Nachts, wanneer we met een bootje het moeras in trekken, wordt pas echt duidelijk hoeveel kaaimannen er rond onze drijvende lodge zitten, zeker als onze onze gids het schijnsel van een spot traag over het water laat schuiven. Overal rondom ons lichten hun ogen op, het zijn er wel honderd. Onze slaap in de Ecolodge flottant de Kaw laten we er niet voor. We liggen er letterlijk met onze neus op het moeras, onder een bedwelmend mooie sterrenhemel. In de verte horen we junglegeluiden. Ook ontwaken in Kaw is een spectaculaire belevenis met immense nevelslierten die zich grillig door het moeras vlechten. Ver van de bewoonde wereld daalt er een soort rust over ons heen, die met weinig te vergelijken is.
Het Amazonewoud zuigt het moeras van Kaw op. |
Als de lucht plots boven onze kano’s samentrekt tot een zwart deken, worden we getrakteerd op een immens tropisch onweer. Een bijna ondoordringbaar regengordijn wordt opgelicht door felle bliksemflitsen die elkaar razendsnel opvolgen. De sterke stroming drijft de kano’s terug. Omtuimelen is not done, - regel één - de adrenaline boost door ons lijf. Pas als we ons helemaal overgeven aan al dat natuurgeweld valt er een vreemde euforie over ons. We berusten in onze eigen kwetsbaarheid, het lijkt even alsof we onsterfelijk zijn. Het is een onvergetelijk moment.
"Sterke stroming drijft onze kano's terug, adrenaline boost door ons lijf."
Lonely at the top. We verankeren onze kano's aan een omgevallen boom in de rivier en trekken het modderige Amazonewoud in met de gids op kop. Terwijl hij vooral naar slangen uitkijkt, volgen wij gedwee in zijn zog. Aan een boomstam hangt een enorme hagedis onbeweeglijk voor zich uit te staren, het beest valt nauwelijks op. 'In het Amazonewoud vallen dieren uberhaupt nooit op' zegt Dimitri. Slangen, miereneters, tapirs, brulapen en waterzwijnen - geen varkens maar 1,2 m lange knaagdieren - leven hier allemaal, maar verschuilen zich diep in het woud, hoog in de bomen of zijn uitstekend gecamoufleerd.
Jaguars staan op de top van de voedselketen. |
Bovenaan de voedselketen staat de jaguar, lonely at the top. 'Geen katje om zonder handschoenen aan te pakken' lacht Dimitri en hij kan het weten. Toen hij enkele jaren geleden met z'n vader op jacht ging in de jungle werd een van hun honden door zo'n megakat gegrepen. Vluchten voor jaguars is zo goed als onmogelijk en ook in het water ben je niet veilig, want zwemmen doen ze als de beste. Zelfs onder water zijn ze minstens zo handig als otters, vertelt hij. Na een lange wandeling picknicken we op een bivak bij een riviertje. Uit zijn enorme rugzak haalt onze gids gerookte kip, koude rijst, fruitsla en enkele flessen Guyanese witte rum die erin gaat als limonade.
In het Amazonewoud wordt er nog steeds naar goud gezocht |
Goudkoorts. Na het eten geeft onze Franse gids een kleine demonstratie goudzoeken. Met een goudpan schraapt hij een flinke hap uit de bodem van het riviertje en maakt er eindeloze draaiende bewegingen mee. Modder en steentjes vallen van de panrand af, terwijl de zwaardere deeltjes, zoals metalen, erin blijven kleven. We hebben succes, maar onze gids relativeert ons enthousiasme. 'Om enkele grammen bij elkaar te krijgen ben je al gauw enkele weken bezig' lacht hij. In de 19e eeuw sloeg de goudkoorts toe in Guyane en zakten vooral armere Europeanen af naar het Amazonewoud in de hoop snel rijk te worden. Ook vandaag wordt er nog naar goud gezocht. Maar je kan beter uit de buurt van deze gold diggers blijven, zegt Dimitri, want ze dulden absoluut geen pottenkijkers.
Drijvende ecolodge 'Caïman' in Kaw. |
's Nachts, wanneer we met een bootje het moeras in trekken, wordt pas echt duidelijk hoeveel kaaimannen er rond onze drijvende lodge zitten, zeker als onze onze gids het schijnsel van een spot traag over het water laat schuiven. Overal rondom ons lichten hun ogen op, het zijn er wel honderd. Onze slaap in de Ecolodge flottant de Kaw laten we er niet voor. We liggen er letterlijk met onze neus op het moeras, onder een bedwelmend mooie sterrenhemel. In de verte horen we junglegeluiden. Ook ontwaken in Kaw is een spectaculaire belevenis met immense nevelslierten die zich grillig door het moeras vlechten. Ver van de bewoonde wereld daalt er een soort rust over ons heen, die met weinig te vergelijken is.
"Goudzoekers dulden absoluut geen pottenkijkers."
© DICHTBIJ & VER WEG 2015.
Lees ook het eerste deel van onze reis naar Guyane: Guyane, een gepeperd land
GUYANE PRAKTISCH:
Info over Frans-Guyana: Comité du Tourisme Guyane, 1 Rue Clapeyron, 75008 Parijs. Tel: 01 42 94 15 16 - www.tourisme-guyane.com
Info over Frankrijk en de Franse overzeese gebieden: be.france.fr/nl
Vervoer: met Air France: elke dag vluchten vanuit Paris Orly rechtstreeks naar Cayenne. Vanuit België: TGV inbegrepen naar Charles de Gaulle en navette naar Orly: vanaf 1008 euro. Vluchtijd: 9 uur. www.airfrance.be
Vervoer: met Air France: elke dag vluchten vanuit Paris Orly rechtstreeks naar Cayenne. Vanuit België: TGV inbegrepen naar Charles de Gaulle en navette naar Orly: vanaf 1008 euro. Vluchtijd: 9 uur. www.airfrance.be
Cosmic Travel: dé grote specialist in reizen naar Latijns-Amerika met veel kennis van zaken, biedt zowel op maat gemaakte individuele reizen aan als internationale groepsreizen naar o.a. Frans-Guyana. Alle info: 054/54 00 00 en www.cosmic-travel.com/nl Boeken gebeurt via reisagent.
Kalawachi: Centre Culturel Amérindien: www.facebook.centre-amerindien-kalawachi
Marais de Kaw: www.marais-kaw.com
INFO:
Kalawachi: Centre Culturel Amérindien: www.facebook.centre-amerindien-kalawachi
Marais de Kaw: www.marais-kaw.com
SLAPEN:
Camp Cariacou - Kourou: www.couleursamazone.com
Mouco-mouco. |
Geld: Frans-Guyana is de oudste nog bestaande Franse kolonie, dus je betaalt er met euro's. Kredietkaarten worden overal aanvaard.
Vaccins: opgepast: bij vertrek moet je een inentingsbewijs van gele koorts kunnen voorleggen. Aanbevolen: DTP en Hepatitis A en B. Malariapillen enkel nodig op de grens met Suriname en Brazilië. Wel muggenmelk mét deet meenemen.
Taal: Frans en Creools.
Beste reistijd: droog van maart tot half april en van juli tot eind november. Regenseizoen van december tot februari en half april tot juli.
Tijd: Het is er 5 u vroeger in de zomer, 4 u in de winter.
Geen opmerkingen