GODDELIJKE VONKEN IN BONN

'Wie mijn muziek begrijpt zal nooit meer ongelukkig zijn' beweerde Ludwig Van Beethoven. In zijn geboortestad Bonn moeten ze die muziek dan wel heel goed begrepen hebben, want de woorden Freude. Joy. Joie. zijn sinds vorig jaar de nieuwe stadsleuze. Hoog tijd dus om eens ongebreideld in de vreugde van de historische stad aan de Rijn te delen. Mijn timing is perfect, want een beter moment om Bonn te verkennen dan tijdens het jaarlijkse Beethovenfest is er niet. Freude & Götterfunken: een bedevaart naar de roots van een muzikaal genie.

Bekend volk in Hotel Königshof.

Bekend volk. In de lobby van mijn hotel sta ik meteen voor een stuk Duitse geschiedenis, want aan de muur hangen de ingelijste foto's van alle naoorlogse bondskanseliers, van Adenauer tot Merkel. 'Het ligt misschien niet meer zó vers in het geheugen maar Bonn was wél vijftig jaar lang onze hoofdstad' lacht de receptioniste. Ik probeer namen op de foto's te plakken, maar mijn geheugen biedt weerwerk: tussen Adenauer en Brandt gaapt een tweekoppig gat. Toen Bonn nog hoofdstad was beleefde het hotel z'n hoogdagen, want zowat alle staatsdiners gingen er door. Er kwam dan ook heel wat bekend volk over de vloer van Königshof, van de Perzische Sjah en Queen Elisabeth tot de Amerikaanse presidenten Kennedy, Nixon en Reagan. Willkommen zu Bonn!

"Aan de muur van de hotellobby hangen de ingelijste foto's van alle naoorlogse bondskanseliers."

de immense Rheinische Friedrich-Wilhelm Universität.

Blik op oneindig. Ik wandel de stad in langs de immense Rheinische Friedrich-Wilhelm Universität, het keurvorstelijk paleis dat in 1881 een universiteit werd. Met 30.000 studenten is de unief vandaag een van de grootste van Duitsland. Op Kaiserplatz schuift mijn blik over de 800 m lange PoppelsdorferAllee die de universiteit met Schloss Poppelsdorf verbindt. Het uitzicht is om bij weg te dromen. Toen pruiken nog hip waren, moet hier geflaneerd zijn dat het een lieve lust was.

Münsterplatz, een plek waar Beethoven nog heel tastbaar is.

Op het levendige Münsterplein werkt vooral de gezelligheid aanstekelijk. Afgeboord met leuke terrasjes wordt de plek vanaf een metershoge sokkel gedomineerd door de beroemdste Bonner ooit: Beethoven. De titaan speurt de hemel af naar inspiratie, blik op oneindig. Het beeld straalt een immense kracht uit wat hier ein kraftplatz heet, een magische plek waar een verdwenen iets of iemand nog heel tastbaar is. De bronzen reus werd op 12 augustus 1845 muzikaal ingehuldigd met Berlioz, Schumann, Mendelssohn en Liszt als protagonisten. Hun handtekeningen werd netjes in de sokkel gemetseld. Het eerste Beethovenfest was een feit.

"Beethovens standbeeld straalt een immense kracht uit en is een kraftplatz, een magische plek waar hij nog heel tastbaar is."

Beethoven souvenirs koop je overal in Bonn.

Oranje boven. Met iets meer dan 300.000 inwoners is Bonn een relatief kleine stad. De ongedwongen sfeer, de gastvrijheid, de vele pleintjes met terrasjes die aanzuigen, ik voel me meteen thuis. Zaterdagmiddag sijpelen mensen bij bosjes het centrum in. Er wordt volop geshopt, want boetieks vind je hier overal. Ook het Beethovenfest lokt veel volk naar de stad die helemaal oranje kleurt: overal wapperen oranje vlaggen, zweven oranje ballonnen, ik zie zelfs mensen met oranje pruiken. Bühne frei für Beethoven tovert de stad om tot een enorm klankbord, muziek weergalmt uit alle hoeken. Het initiatief geeft jonge muzikanten de kans om zich te bewijzen voor een groot publiek. Zoals op Marktplatz, waar de jongeren van het Orchester der Musikschule Bonn de goddelijke vonken van het dak spelen. Hun uitvoering van Mendelssohns ouvertures bezorgen me kippenvel. Een ding is zeker, freude is er volop en iedereen geniet op zijn manier van het grote Beethovenfeest.

"Bühne frei für Beethoven tovert de stad om tot een enorm klankbord, muziek weergalmt uit alle hoeken."

Het resultaat van een halfuurtje Beethoven spotten.

Love story's. Jean is Londense, maar woont intussen al dertig jaar in Bonn. 'De liefde bracht me hier' zegt ze laconiek, want tijdens een trip naar Bonn ontmoette ze de man van haar leven. Vandaag gidst ze me door de Beethoventour, een wandelroute langs belangrijke plekken in het leven van de jonge componist. Beethoven werd hier in 1770 geboren, verkaste op z'n 22 ste naar Wenen en zou daarna nooit meer naar Bonn terugkeren. De Bonner Münsterkerk, waarvan de geschiedenis terugvoert naar de Romeinse tijd, is onze eerste halte. In het aanpalende klooster kreeg de jonge Beethoven lessen grammatica en latijn, later zou hij ook nog orgel spelen in de kerk.

Beethoven street art in Bonn.

Om de hoek, op het Marktplatz staan we bij een van de mooiste gebouwen van Bonn, het Altes Rathaus. De mooie Rococo architectuur wordt bovenaan opgesmukt door het wapenschild van de stad, geflankeerd door twee beesten waarvan het niet echt duidelijk is of het leeuwen of Chinese draken zijn. Ik gok op het eerste. 'Een plek die Beethoven zeker nog zou herkennen' zegt mijn gids. Naast het raadhuis had weduwe Koch een café, Zehrgarten, dat druk bezocht werd door studenten, waaronder Beethoven. Zowat de halve stad maakte dochter Babette het hof, volgens Jean het mooiste meisje van heel Bonn. Maar het was Beethoven die haar hart wist te veroveren. Ze zag dan ook gelaten toe hoe hij in 1792 naar Wenen vertrok.

"Beethoven werd in 1770 in Bonn geboren, verkaste op z'n 22 ste naar Wenen en zou nooit meer terugkeren."

Bonngasse 20: Beethovens geboortehuis.

Duizend bommen en Götterfunken. Beethovens geboortehuis, nu een museum, stond al jaren op mijn to visit lijstje. In mijn gedachten werd het een soort heiligdom. Het feit dat ik mijn schoenen in de Bonngasse 20 niet uit hoef te doen werkt alvast ontnuchterend. Als bij wonder kwam het 17e eeuwse pand ongeschonden uit de zware bombardementen van de Tweede Wereldoorlog. 'Na de dood van de componist in 1827 erfde Karl, zijn neefje, Beethovens hele nalatenschap' zegt Jean. Karl smeet het geld iets te vlot over de balk en verkocht al snel Beethovens spullen. Sinds de oprichting in 1889 van het Beethovenhaus sijpelden die zowat allemaal terug naar Bonn, vandaag heeft het museum de grootste collectie ter wereld. Ik zie er Beethovens dagelijkse gebruiksvoorwerpen, meubelen, manuscripten en een collectie muziekinstrumenten die kan tellen. Topstukken zijn de laatste pianoforte van de componist, de partituur van z'n Pastorale symfonie en het beroemde Beethovenportret van Joseph Stieler. Ik word stil bij het witte borstbeeld in een leeg achterkamertje dat de plek markeert waar Beethoven geboren werd. 'Hier stond de wieg van een man die legendarisch werd om z'n prachtige muziek èn z'n woede aanvallen' fluistert Jean alsof het een geheim is. Na zo'n woedeaanval uitte hij ook vaak oprecht z'n spijt. 'Duizend bommen en Götterfunken' hoor ik Beethoven brullen, de vloekende kapitein Haddock van de klassieke muziek, de ruwe bolster met de blanke pit.

"Een wit borstbeeld in een leeg achterkamertje markeert de plek waar Beethoven geboren werd."

Kunstmuseum Bonn.

De Kunstmijl. Met 5.600 m2 is de Bundeskunsthalle een van de grootste museumsites van heel Bonn. Het beroemde expositiepark ligt pal op de Bonner Museumsmeile, het culturele en artistieke hart van de stad. Ik pik er een tentoonstelling van Afrikaanse kunst mee, met prachtige sculpturen en maskers uit de 19e en 20ste eeuw. Het lijkt wel of Picasso en Matisse hier hun inspiratie haalden. Gustav Peichl die tekende voor deze indrukwekkende site, koos voluit voor licht en ruimte, het gebouw alleen al is een attractie op zich. Nog op de Museumsmeile ligt het Kunstmuseum Bonn, met een collectie expressionisten om u tegen te zeggen. Ook de in Bruhl geboren surrealist Max Ernst is er goed vertegenwoordigd. 's Avonds wandel ik langs de romantische Rijnpromenade naar de beroemde Beethovenhalle, met een ticket voor het openingsconcert van het Beethovenfest op zak. Ik geniet er van het sublieme celloconcert van Schumann en van Mendelssohns bloedstollende vijfde symfonie, uitgevoerd door het London Symphony Orchestra, de perfecte afsluiter van een dag vol verwondering.

"De indrukwekkende architectuur van de Bundeskunsthalle met veel licht en ruimte is een attractie op zich."

De verstilde charme van Alter Friedhof.

Weltschmerz? Een eeuwenoude mammoetboom, hoge platanen en eronder oude, met mos gedrapeerde grafzerken aan elkaar geregen met klimop en varens: het Alter Friedhof (3 ha.) lijkt wel een filmdecor. Als ik 's morgens vroeg langs de half verweerde zerken wandel, breekt de zon moeizaam door de ochtendmist. De rust die het oude kerkhof dan uitademt is onbeschrijflijk, ik hou van plekken waar de natuur het terugwint op de mens. Hoewel er officieel nog tot 1984 begraven werd, zie ik er vooral prachtige grafkunst uit de 18e en de 19e eeuw.

RIP Robert en Klara Schumann.

Op sommige zerken zijn de namen nog amper te lezen, andere namen zijn dan weer onsterfelijk, zoals die van Mathilde Wesendonck (schrijfster en liefje van Wagner) en Maria Magdalena Beethoven (moeder van). In de verstilde charme ontdek ik het graf van Robert Schumann, een componist die ik vooral bewonder om z'n prachtige kamermuziek en het mooie celloconerto waarvan ik gisteren nog kon genieten in de Beethovenhalle. De van weltschmerz doordrenkte romanticus sleet z'n laatste levensjaren hier in Bonn. Het Alter Friedhof wordt beschouwd als een van de mooiste begraafplaatsen van heel Duitsland. Wat mij betreft zelfs een van de mooiste die ik ooit bezocht.

"Met mos gedrapeerde grafzerken, aan elkaar geregen door klimop en varens: het Alter Friedhof lijkt wel een filmdecor."

BEETHOVENFEST 2018: van 31 augustus tot 23 september.

BONN PRAKTISCH:

Info over Duitsland: www.germany.travel/nl

Vervoer: ik reed met Thalys naar Keulen en van daaruit verder met de Duitse Spoorwegen naar Bonn.

Overnachten: ik sliep in Hotel Königshof, viersterren, prachtige ligging en een enorm terras dat uitkijkt over de Rijn. Uitstekend restaurant en super ontbijt.

MUSEA:

Museum Beethoven Haus: www.beethoven-haus-bonn.de

Schumann Haus: www.schumannhaus-bonn.de

Kunstmuseum Bonn: www.kunstmuseum-bonn.de

Bundeskunsthalle: www.bundeskunsthalle.de

Deutsches Museum: www.deutsches-museum.de

Weg der demokratie is een +/- twee uur durende wandelroute door de voormalige Duitse hoofdstad, langs plekken waar de democratie na de Tweede Wereldoorlog weer vorm kreeg.