In de nauwe steegjes van het 19e eeuwse Stone Town (Unesco werelderfgoed) zijn de deuren alleen al een attractie op zich. Het zijn stuk voor stuk robuuste kunstwerken met elegant houtsnijwerk en tegelijk een staalkaart van de verschillende culturen die hun stempel op de Zanzibarese architectuur drukten. Ook de maatschappelijke status van hun eerste bewoners lees je vlot van de deuren af. Wij trokken met local Shabaan een dag door het labyrint van de Zanzibarese hoofdstad en werden meer dan eens - letterlijk - de deur gewezen.
 |
| Arabische deuren typeren het Shangani district |
's Werelds laatste slavenmarkt. Op Kelele square bij de oude slavenmarkt in het Shagani-district worden we opgewacht door Shabaan, een local die ons een dag door Stone Town zal loodsen. Shabaan spreekt Engels met een zwaar swahili-accent: fast is first en bats zijn geen vleermuizen maar gewoon birds. Even wennen maar de klik met het Pidgin English maak je na een tijd vanzelf. Achter de oude slavenmarkt duiken we in een labyrint van smalle straatjes, het Baghani-district. Scooters, fietsers en overvolle stootkarren slalommen er galant tussen de voetgangers door, in steegjes van amper 2 m breed. Tussen de vele kleurrijke bazaars ligt hier en daar nog een klein naaiatelier of handeltje in kofia's verscholen. Behalve eindeloos herkauwde kunst uit Oost-Afrika koop je in Baghani ook brocante en leuke souvenirs. 'Djambo' roepen verkopers ons onafgebroken toe, dan volgt steevast 'come see my shop, very cheap'. Voor hen zijn we niet alleen wazungu (swahili voor blanke Europese reizigers) maar vooral potentiële klanten. Een winkel in Baghani is vaak een schemerige ruimte achter een enorme deur, ramen zie je er nauwelijks. Soms is zo'n handeltje niet meer dan gewoon een deur met bijhorend opstapje. 'Shagani en Baghani waren wijken van slavenhandelaars' weet Shabaan 'een exclusieve handel van de Arabieren'. En dat kan je hier van de deuren aflezen, die waren in de 19e eeuw dan ook het enige visitekaartje van hun bewoners. 'Zaken werd niet op kantoor maar gewoon thuis afgehandeld'. We staan stil bij zo'n typische Arabische deur. In het prachtige frame met sierlijk houtsnijwerk staat bovenaan een vers uit de Koran gegrift. De kettingen die uitgesneden werden in het frame verwijzen naar het beroep van de eerste bewoner: slavenhandelaar. Bloemen vertellen dan weer dat het om een vooraanstaande familie ging. Aan de overkant zien we een quasi identieke deur maar dan met een opvallend ronde boog bovenaan. 'De rechthoekige exemplaren zijn de oudste, die met een boog bovenaan zijn veel recenter' vertelt onze gids. En de slavenhandel? Die werd in 1873 onder druk van Livingstone en de Engelsen afgeschaft, daarmee verdween de laatste slavenmarkt van de wereld.
 |
| Detail Arabische deur met Koran inscriptie en kettingen rondom. |
Elephant proof. Van slaven naar goud, het is maar een kleine stap in Stone Town. We belanden met Shabaan in het Kiponda-district bij de haven. Daar zien we deuren van een heel ander caliber. 'Stone Town was vroeger verdeeld in etnische en economische districten, daarom zie je deurtypes vaak in groepen' vertelt Shabaan. In Kiponda leefden vooral Indische Gujarati die hier actief waren als goudsmid of juwelier. Gujarati deuren hebben smallere secties die samengevouwd kunnen worden, ze zijn soberder maar ook zwaarder. 'Het waren dan ook echte kluisdeuren' lacht onze gids. Ook Indische Punjabi leefden in de Zanzibarese hoofdstad. Hun deuren zijn bovenaan afgewerkt in de vorm van een minaret. Shabaan wijst naar een houtsnede in de minaret, we herkennen er onmiddellijk de Taj Mahal in. Ook de zware koperen pinnen die vervaarlijk op de deuren steken, brachten de Punjabi mee uit Indië. Daar dienden ze als bescherming tegen opdringerige olifanten, in Stone Town zijn ze enkel een decoratief element.
 |
Indische Gurajati deuren zie je vooral in het Kiponda district.
|
Shabaan neemt ons terug mee naar het Shagani-district, naar een van de mooiste deuren van de stad, een rijkversierde Arabische deur met Indische elementen. Het is ook een van de best geconserveerde deuren van heel Stone Town. Terwijl we foto's van de deur maken komt de Indische eigenaar van het pand toevallig buiten. 'Ten dollar for the pictures please' zegt hij en hij lijkt het nog te menen ook. Dan barst hij in lachen uit, geeft me een schouderklopje en verdwijnt. Het is een ludiek statement, zeker hier in Stone Town.
 |
| Links: Punjabi deur met minaretvorm, Taj Mahal en 'olifantwering' rechts: prachtige Arabische deur met Indische elementen. |
STONE TOWN PRAKTISCH:
TUI: Wij vlogen naar Zanzibar met Tui, de enige luchtvaartmaatschappij die Brussel non-stop met Zanzibar verbindt en dat wekelijks op maandag. www.tui.be/nl
Tui: Op het eiland zelf vind je diverse verblijfsmogelijkheden in alle prijscategorieën. We verbleven met reisorganisator Tui in het mooie, aan de zee gelegen vijfsterrenhotel Zanzibar Serena Inn
© WG - DICHTBIJ & VER WEG 2014.
Geen opmerkingen